[go: up one dir, main page]

Krzesło kurulne

rzymskie krzesło składane będące oznaką władzy

Krzesło kurulne (łac. sellă cŭrūlĭs) – w starożytnym Rzymie specjalne krzesło należące do insygniów władzy, niskie siedzisko bez oparcia na czterech nożycowo skrzyżowanych nogach[1].

Wygląd i konstrukcja krzesła kurulnego
Cesarska moneta Makrynusa zasiadającego z synem na krzesłach kurulnych (rewers)

Wykonane było z metalu bądź z drewna i metalu (później także z marmuru z metalowymi częściami), początkowo zdobione kością słoniową. Najczęściej składane, jako krzesło polowe mogło być zabierane w podróż lub na wojnę[1][2].

Podobne do taboretu krzesło tego rodzaju znane było w starożytnym Egipcie i Grecji; Rzymianie przejęli je od Etrusków z Vetulonii, dla wygody uzupełniając proste siedzisko nakładaną poduszką[3]. W Rzymie początkowo przysługiwało ono królom, a w okresie republiki także wyższym urzędnikom (magistratus curules)[4]. Traktowano je jako oznakę władzy i prawo zasiadania na nim mieli w trakcie sprawowania swych funkcji urzędnicy kurulni, tacy jak konsul, pretor, edyl kurulny i kwestor; także dyktator i (w późniejszych czasach) cesarz jako imperator[1][2].

Z mebla tego wywodziło się faldistorium używane od wczesnego średniowiecza w wyposażeniu kościołów i bogatych dworów[5].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Słownik kultury antycznej (red. L. Winniczuk). Wyd. 5. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 250, ISBN 83-214-0406-5
  2. a b Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z (red. Z Piszczek). Wyd. 5. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 670, ISBN 83-010-3529-3
  3. Encyklopedia sztuki starożytnej. Europa – Azja – Afryka – Ameryka. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe / Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 350, ISBN 83-01-12466-0
  4. Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Wyd. 4. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 222, ISBN 83-01-12365-6
  5. Encyklopedia sztuki starożytnej, dz. cyt., s. 233.