[go: up one dir, main page]

Krócieniec urzeźbiony

gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych i podrodziny trzeni

Krócieniec urzeźbiony[1] (Rhyncolus sculpturatus) – gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych i podrodziny trzeni. Zamieszkuje Europę i Azję Zachodnią. Zasiedla martwe, butwiejące drewno drzew liściastych i iglastych.

Krócieniec urzeźbiony
Rhyncolus sculpturatus
J. Waltl, 1839
Ilustracja
Imago
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Nadrodzina

ryjkowce

Rodzina

ryjkowcowate

Podrodzina

trzenie

Plemię

Rhyncolini

Podplemię

Rhyncolina

Rodzaj

Rhyncolus

Podrodzaj

Rhyncolus s.str.

Gatunek

krócieniec urzeźbiony

Synonimy
  • Rhyncolus sculpturatus Waltl, 1839
  • Rhyncolus nitidipennis Thomson, 1865
  • Rhyncolus dalmatinus Desbrochers, 1892

Taksonomia

edytuj

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1839 roku przez Josepha Waltla[2].

Morfologia

edytuj

Chrząszcz o ciele długości od 3,2 do 4 mm[3], w zarysie owalnym[1]. Ubarwiony jest czarnobrunatnie z czerwonobrunatnymi odnóżami i czerwonobrunatnymi czułkami o buławkach wyraźnie jaśniejszych niż reszta biczyków[3]. Punktowanie głowy jest grube i gęste[1]. Ryjek jest tak szeroki jak głowa, wyraźnie krótszy niż u nasady szeroki, ku przodowi zwężony, u samca przeciętnie krótszy i grubszy niż u samicy. Oczy są wypukłe słabiej i równomierniej niż u krócieńca wysmukłego. Czułki są przysadziste, o drobnych buławkach i siedmioczłonowej pozostałej części biczyka. Przedplecze może być od niewiele szerszego niż dłuższego do nieco dłuższego niż szerszego, na przedzie jest słabo przewężone[3]. Powierzchnia przedplecza jest grubo i gęsto punktowana[1]; punkty w jego części środkowej są okrągłe i trzykrotnie większe od tych w wydzielonej przewężeniem części przedniej. Tarczka jest widoczna. Pokrywy mają rzędy z punktami mniejszymi niż u krócieńca wysmukłego, a międzyrzędy słabiej wypukłe niż u tego gatunku. Międzyrzędy od czwartego wzwyż mają krawędzie wewnętrzne zaostrzone, a zewnętrzne spłaszczone. Odnóża mają wąskie stopy. Samiec ma wgłębienie u nasady odwłoka[3].

Ekologia i występowanie

edytuj

Owad ten zasiedla lasy iglaste, liściaste i mieszane oraz stare parki i ogrody[4]. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe zasiedlają martwe, butwiejące drewno drzew. Podawane były z brzóz, buków, dębów, lip, olsz, sosen, świerków, topoli osiki i wiązów[3][4]. Owady dorosłe spotyka się w ciągu całego roku. Rójkę odbywają w maju i czerwcu. Zimują pod korą drzew i w drewnie[1].

Gatunek zachodniopalearktyczny, w Europie znany z Hiszpanii, Andory, Francji, Holandii, Niemiec, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Łotwy, Polski, Czech, Słowacji, Chorwacji, Grecji oraz europejskich części Turcji i Rosji[2]. W Skandynawii sięga aż po koło podbiegunowe. Na wschodzie sięga po azjatycką Turcję i zachodnie Zakaukazie[4][3].

W Polsce jest gatunkiem rzadszym od krócieńca czarnego i wysmukłego[1], podawanym z nielicznych i rozproszonych stanowisk, z wielu nienotowanym od XIX wieku[4]. Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony został ze statusem bliskiego zagrożenia wyginięciem (NT)[5].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Rhyncolus spp. – Krócieńce. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-10-31].
  2. a b Rhyncolus (Rhyncolus) sculpturatus Waltl, 1839. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-10-31].
  3. a b c d e f Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98d. Ryjkowce – Curculionidae. Podrodzina Curculioninae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1972, s. 23–25.
  4. a b c d B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 21. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowce – Curculionidae, część 3. Warszawa: 1997.
  5. Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.