Kobylnica (województwo pomorskie)
Kobylnica (kaszb. Kòbëlnica[4], niem. Kublitz[5]) – wieś położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Kobylnica, 18 km do morza, graniczy z miastem Słupsk. Leży przy drodze krajowej nr 21 oraz na północnym zachodzie przy drodze krajowej nr 6. Połączenie z centrum Słupska umożliwiają autobusy komunikacji miejskiej.
| wieś | |
 Urząd gminy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
4 767[2] |
| Strefa numeracyjna |
59 |
| Kod pocztowy |
76-251[3] |
| Tablice rejestracyjne |
GSL |
| SIMC |
0745289 |
Położenie na mapie gminy Kobylnica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu słupskiego  | |
 54°26′26″N 16°59′54″E/54,440556 16,998333[1]
| |
W miejscowości znajduje się przystanek kolejowy Kobylnica Słupska.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kobylnica. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Kobylnica.
Wschodnim obrzeżem Kobylnicy przepływa rzeka Słupia. Znajduje się tu szkoła podstawowa, komisariat policji, przychodnia lekarska, urząd gminy, 2 oddziały bankowe, XVI-wieczny kościół, biblioteka, hala sportowa, stadion miejscowej drużyny Słupia Kobylnica, a także zakłady rzemieślnicze, sklepy (przemysłowe, spożywcze, motoryzacyjne, chemiczne) i fabryki.
Nazwa
edytujNazwa miejscowości, wzmiankowana po raz pierwszy w 1315 w formie Koblinitz, ma pochodzenie słowiańskie i charakter topograficzny. Co do jej charakteru wysunięto następujące hipotezy etymologiczne:
- nazwa topograficzna wyprowadzona od nazwy pospolitej kobyła „samica każdego większego zwierzęcia leśnego” z formantem -nica[6],
- nazwa topograficzna wyprowadzona od nazwy pospolitej kobyła „zastawa drewniana, przekaza, rogatka” z formantem -nica[6].
Niemiecka nazwa Kublitz jest adaptacją fonetyczną pierwotnej nazwy słowiańskiej[6].
Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę nazwy Kòbëlnica[7].
Historia
edytujKalendarium
edytuj- 1315 – Waldemar Brandenburski przekazał wieś jako lenno Kasimirowi Svenzo (Święcy) i jego potomnym[8].
- XV wiek – wieś należała do księżnej Erdmunt. Później jedna z części należała do Puttkamerów, druga do von Lettonów, a potem cały majątek znalazł się w rękach rodziny Puttkamerów.
- lata 1734/1735 – Puttkamerowie sprzedali jedną z części majątku i odtąd ta część należała do dóbr królewskich. Zaczęto ją nazywać Königlich (Królewska), w odróżnieniu od Adlig (Szlacheckiej), która pozostawała własnością Puttkamerów.
- 1784 – w części Puttkamerów było 7 chłopów i 13 dymów, a w części Królewskiej – 23 dymy.
- 1823 – powstał nowy folwark Wernersbrunn, nazwany od imienia ówczesnego właściciela Wernera Bogislawa von Puttkamer.
- 1910 – Adlig Kublitz zasiedlono i Kobylnica w końcu stała się wsią chłopską.
- 1945 – Kobylnica w Polsce.
- 2023 – pierwsze starania o prawa miejskie[9].
- 2025 – od 1 stycznia 2025 będzie miastem[10].
Zabytki
edytuj- Kościół ponorbertański, parafialny pw. Najświętszego Serca Jezusa. Ze starej, średniowiecznej budowli zachowała się jedynie gotycka, murowana z cegły, wieża frontowa z XIV wieku ozdobiona wąskimi blendami o łukach kotarowych, nakryta barokowym hełmem zwieńczonym latarenką z 1781[11]. W roku 2013 przeprowadzono całkowitą renowację wieży pod kierunkiem ks. proboszcza Wojciecha Pettke. Korpus zbudowany w 1931. Kościół wielokrotnie przebudowywany – XIV, XVI, XIX i XX wiek. Do wyposażenia należą: bogato rzeźbiony, barokowy prospekt z XVIII wieku, trzy neobarokowe ołtarze oraz empora chóru.
- Ruiny młyna zbożowego. Powstał na miejscowej rzeczce – Kamieńcu około połowy XIX wieku. W pierwszej ćwierci XX wieku przebudowano go i zmodernizowano. Konstrukcja murowana (cegła i kamień) oraz szachulcowo-drewniana. Z wyposażenia można wymienić maszyny firmy Seck z Drezna oraz turbinę z 1913. Młyn działał jeszcze do około 2001 roku. Nowy właściciel planował przebudować obiekt na zajazd, jednak 18 kwietnia 2004 młyn spłonął.
- Budynki mieszkalne i inwentarskie utrzymane w stylu szkieletowym/ryglowym z połowy XIX wieku.
- Murowane budynki mieszkalne z przełomu XIX i XX wieku.
- Cmentarz ewangelicki z II połowy XIX wieku, nieczynny, położony pomiędzy ulicą Widzińską a Bukową. Zachowane granice pierwotnego założenia. Brak nagrobków. Starodrzew – świerki, dęby, klon, jesion i rząd buków.
- Cmentarz z początku XX wieku, czynny, położony przy ulicy Witosa. Zachowane granice pierwotnego założenia. brak nagrobków. Starodrzew – świerki, dęby, wierzba, jesion i żywotnik.
- Cmentarz na terenie wokół kościoła, nieczynny. Brak nagrobków. Cenny starodrzew – kasztanowce, buki i świerki.
- Kostnica na cmentarzu przy ulicy Witosa. Murowana z początku XX wieku. Wewnątrz zachowane żeliwne krzyże po przedwojennych nagrobkach.
Sport
edytujW Kobylnicy działają lub działały kluby sportowe w różnych dyscyplinach:
- Słupia Kobylnica – piłka nożna (seniorzy i juniorzy)
- SPS Epigon Słupsk/Kobylnica – siatkówka (rozwiązany)
- SSK Kobylnica – koszykówka
- UKS Piast B Kobylnica – siatkówka
Kiedyś w Kobylnicy istniała drużyna koszykarska, występująca w I lidze kobiet: EKO Energy Hit Kobylnica, lecz została rozwiązana.
Disco Hit Festival – Kobylnica
edytujOd 2011 roku w Kwakowie koło Kobylnicy organizowany jest największy festiwal muzyki disco polo i dance w Polsce – Disco Hit Festival – Kobylnica. Występują na nim największe gwiazdy polskiej muzyki tanecznej (Bayer Full, Top One, Boys, Iwan Komarenko, D-Bomb, Playboys) i przyjeżdża tysiące fanów z całej Polski[12][13].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 55163
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 492 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Uchwała nr 6 2010 – Nazwy miast, wsi gminnych i sołeckich – Skarbnica Kaszubska [online] [dostęp 2023-12-21] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ a b c Witold Iwicki, Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 58.
- ↑ Felicja Baska-Borzyszkowska i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 208, ISBN 978-83-62137-50-3.
- ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 158, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
- ↑ Kobylnica miastem [online] [dostęp 2024-01-11] (pol.).
- ↑ Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy (z 10 lipca 2024)
- ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 266, ISBN 978-83-7495-133-3.
- ↑ Disco polo zawładnęło Gminą Kobylnica. Kobylnica. [dostęp 2013-01-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-06)]. (pol.).
- ↑ Druga edycja Disco Hit Festival za nami. Kobylnica. [dostęp 2013-01-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-06)]. (pol.).