[go: up one dir, main page]

Dirrhagofarsusrodzaj chrząszczy z rodziny goleńczykowatych i podrodziny Melasinae.

Dirrhagofarsus
Fleutiaux, 1935
Ilustracja
Dirrhagofarsus ernae
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Infrarząd

sprężykokształtne

Nadrodzina

sprężyki

Rodzina

goleńczykowate

Podrodzina

Melasinae

Plemię

Dirhagini

Rodzaj

Dirrhagofarsus

Typ nomenklatoryczny

Microrhagus lewisi Fleutiaux, 1900

Synonimy
  • Attenuorhagus Olexa, 1975
  • Rhacopus (Attenuorhagus) Olexa, 1975

Morfologia

edytuj

Chrząszcze o wydłużonym ciele. Mają kulistawą głowę[1] z poprzeczną przepaską gęstego owłosienia na ciemieniu i parą podłużnych żeberek umieszczonych na czole, w pobliżu dużych oczu złożonych. Czułki mogą być od niemal nitkowatych po piłkowane[2]; osadzone są w na przodzie czoła, w oddaleniu od żuwaczek i oczu złożonych[1]. Drugi człon czułków jest zawsze krótszy od czwartego. Przedplecze jest mniej więcej tak długie jak szerokie i ma krawędzie boczne równoległe[2]. Żuwaczki są krótkie, silne i ostro zakończone[1]. Położone na przedtułowiu bruzdy do chowania czułków mają krawędzie równoległe, odgraniczone bocznymi żeberkami[2]. Wierzchołek tarczki jest zaokrąglony[1]. Episternity i epimeryty śródtułowia zlane są ze sobą. Episternity zatułowia są bardzo wąskie, od siedmiu do dziewięciu razy dłuższe niż szerokie i mają niemal równoległe boki. Pokrywy w widoku bocznym odznaczają się silnie wypukłymi wierzchołkami. Płytka bioder tylnej pary odnóży jest pośrodkowo silnie rozszerzona. Odnóża mają smukłe golenie i stopy oraz niezmodyfikowane pazurki. W tylnej ich parze stopy mają człon pierwszy półtora raza dłuższy niż człony od drugiego do czwartego razem wzięte. Odwłok ma widoczne sternity (wentryty) stożkowate, a piąty z nich zaostrzony w widoku brzusznym. Narządy kopulacyjne samca cechuje spłaszczony grzbietobrzusznie, trójpłatowy edeagus. Płat środkowy, czyli prącie jest na szczycie rozdwojony. Paramery (płaty boczne) są nieprzyrośnięte do płytki wentralnej, smukłe i silnie zwężone w częściach wierzchołkowych[2].

Biologia i ekologia

edytuj

Chrząszcze saproksylofagiczne, rozwijające się w gnijącym, wilgotnym, martwym drewnie drzew[3][1]. Rozwój larwalny przebiega z nadprzeobrażeniem – larwą pierwszego stadium jest nie przyjmujący pokarmu, zdolny do aktywnego ruchu w płynnym środowisku trójpazurkowiec. Kolejne stadia larwalne są już beznogie[4]. Wyrośnięta larwa jest stadium zimującym[2][4].

Rozprzestrzenienie

edytuj

Rodzaj holarktyczny. W Nearktyce stwierdzono 2 gatunki, a we wschodniej Palearktyce 3 gatunki[3][2]. W Europie[3], w tym w Polsce, występuje tylko skrajnie rzadki[5], klasyfikowany jako krytycznie zagrożony lub zagrożony wyginięciem goleńczyk szczupły[6][7][8].

Taksonomia

edytuj

Rodzaj ten wprowadzony został w 1935 roku przez Edmonda Jean-Baptiste’a Fleutiaux jako monotypowy, dla gatunku znanego wcześniej jako Microrhagus lewisi. W 1975 roku Aldo Olexa utworzył nowy rodzaj Attenuorhagus, w którym gatunkiem typowym został goleńczyk szczupły[3]. Takson ten traktowany był także jako podrodzaj w obrębie Rhacopus[1]. W 1993 roku Jyrki Muona zsynonimizował Attenuorhagus z Dirrhagofarsus[9].

Do rodzaju należy 7 opisanych gatunków[2]:

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Bolesław Burakowski: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 35 - 37 Cerophytidae, Eucnemidae, Throscidae, Lissomidae. Wrocław: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1991.
  2. a b c d e f g Seung Jinbae, Jyrki Muona, Seunghwan Lee. Taxonomic review of the genus Dirrhagofarsus in Korea (Coleoptera, Eucnemidae). „ZooKeys”. 781, s. 97-108, 2018. DOI: 10.3897/zookeys.781.22335. 
  3. a b c d Robert L Otto, Jyrki Muona, Jim McClarin. Description of Dirrhagofarsus ernae n. sp. with a key to the known Dirrhagofarsus species (Coleoptera: Eucnemidae). „Zootaxa”. 3878 (2), s. 179-84, 2014. DOI: 10.11646/zootaxa.3878.2.4. 
  4. a b B. Burakowski. Hypermetamorphosis of Rhacopus attenuatus (Maeklin) (Coleoptera, Eucnemidae). „Annales Zoologici”. 42 (5), s. 165-180, 1989. 
  5. B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Buprestoidea, Elateroidea i Cantharoidea. „Katalog Fauny Polski,”. XXIII (10), 1985. 
  6. Juha Siitonen, Petri Martikainen. Occurrence of rare and threatened insects living on decaying Populus Tremula: A comparison between Finnish and Russian Karelia. „Scandinavian Journal of Forest Research”. 9 (1-4), s. 185-191, 1994. DOI: 10.1080/02827589409382830. 
  7. Jiří Ch. Vávra, Eucnemidae (dřevomilovití), [w:] Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík (red.), Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates, „Příroda”, 36, Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2017, ISSN 1211-3603.
  8. Lech Buchholz, Małgorzata Ossowska: Rhacopus attenuatus (Maeklin, 1845). Goleńczyk szczupły. [w:] Polska Czerwona Księga Zwierząt. Bezkręgowce [on-line]. IOP PAN, 2004-2009. [dostęp 2020-02-21].
  9. J. Muona. Review of the phylogeny, classification and biology of the family Eucnemidae (Coleoptera). „Entomologica Scandinavica Supplement”. 44, s. 1–133, 1993.