Długi Marsz 5

Chang Zheng 5
	Rodzina rakiet nośnych Chang Zheng
	; Model rakiety Chang Zheng 5
Producent	Chińska Akademia Techniki Rakiet Nośnych (Chiny)
Data pierwszego startu	3 listopada 2016
	Statystyki
Wszystkie starty	8
Udane starty	7 (88%)
Nieudane starty	1
Zdolność wynoszenia	25 000 kg na orbitę LEO,; 14 000 na orbitę GTO,; 8000 na trajektorię translunarną
Siła ciągu przy starcie	10 620 kN
	Wymiary
Długość	57 m
Średnica	5 m
Masa całkowita	879 000 kg
	Stopnie rakiety
Stopień 0.	4 × CZ-5-300
Stopień 1.	1 × CZ-5-500
Stopień 2.	1 × CZ-5-HO
Stopień 3.	Yuanzheng-2 (opcjonalnie)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł wymaga modyfikacji na podstawie najświeższych informacji.

Niektóre treści są na pewno lub najprawdopodobniej nieaktualne. Artykuł należy zweryfikować, wskazując w przypisach źródła informacji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Długi Marsz 5^[1]^[2] (chiń. 长征五号, Chang Zheng 5; nazwa skrócona: CZ-5; ang. Long March 5) – chińska ciężka rakieta nośna służąca do wynoszenia na orbitę wokółziemską dużych obiektów, m.in. załogowych stacji orbitalnych. Planowany udźwig rakiety będzie wynosił do 25 000 kg na niską orbitę okołoziemską – LEO oraz do 14 000 kg na orbitę geostacjonarną – GTO^[3]. Pierwszy start odbył się 3 listopada 2016 r. z kosmodromu Wenchang na wyspie Hajnan^[4].

Rodzina rakiet Długi Marsz 5 posiada strukturę modułową, opartą na trzech podstawowych silnikach o średnicach 5, 3,35 oraz 2,25 m. Dzięki temu, w zależności od konfiguracji, rakiety rodziny CZ-5 będą miały udźwig 1500 – 25 000 kg na LEO oraz 1500 – 14 000 kg na GTO. Zastąpią one obecnie używane rakiety CZ-2C, CZ-2D, CZ-2F, CZ-3A, CZ-3B, CZ-3C, CZ-4C i CZ-4B, zarazem otwierając większe możliwości. Najcięższa konfiguracja rakiet z rodziny CZ-5 będzie składać się z podstawowego członu o średnicy 5 m oraz czterech dodatkowych silników o średnicach 3,35 m.

Dane techniczne

Wersja	CZ-5-200	CZ-5-320	CZ-5-504	CZ-5-522	CZ-5-540
Silniki boczne	--	2xCZ-5-200, YF-120t	4xCZ-5-300, 2xYF-100	2xCZ-5-200 2xCZ-5-300, YF-120t	4xCZ-5-200, YF-120t
Pierwszy stopień	CZ-5-200, YF-120t	CZ-5-300, YF-120t	CZ-5-500, 2xYF-77	CZ-5-500, 2xYF-50t	CZ-5-500, 2xYF-50t
Drugi stopień	CZ-YF-73, YF-73	CZ-5-KO,	CZ-5-HO, 2xYF-75d	CZ-5-HO, 2xYF-75	CZ-5-HO, 2xYF-75
Trzeci stopień (nie stosowany na LEO)	--	CZ-5-HO, YF-75	--	--	--
Ciąg (przy gruncie)	1,34 MN	7,2 MN	10,62 MN	8,24 MN	5,84 MN
Masa podczas startu	82 t	420 t	879 t	630 t	470 t
Wysokość (maksymalna)	33 m	55 m	62 m	58 m	53 m
Ładunek na LEO (200 km)	1,5 t	10 t	25 t	20 t	10 t
Ładunek na GTO	--	6 t	14 t	11 t	6 t

Starty

Numer lotu	Wersja	Data (UTC)	Miejsce startu	Stopień górny	Ładunek	Rezultat
1.	5	3 listopada 2016 12:43	Wenchang LC-1	YZ-2	Shijian 17^[4]	Sukces
2.	5	2 lipca 2017 11:23	Wenchang LC-1	Brak	Shijian 18	Porażka
3.	5	27 grudnia 2019 12:45	Wenchang LC-1	Brak	Shijian 20	Sukces
4.	5B	5 maja 2020 10:00	Wenchang LC-1	Brak	Next-generation crewed spacecraft	Sukces
5.	5	23 lipca 2020 04:41	Wenchang LC-1	Brak	Tianwen-1	Sukces
6.	5	23 listopada 2020 20:30	Wenchang LC-1	Brak	Chang'e 5	Sukces
7.	5B	29 kwietnia 2021 03:23:15	Wenchang LC-1	Brak	Tianhe	Sukces
8.	5B	24 lipca 2022 06:22:32	Wenchang LC-1	Brak	Wentian	Sukces
9.	5B	październik 2022^[5]	Wenchang LC-1	Brak	Mengtian	-

Zobacz też

chiński program kosmiczny

Przypisy

↑ Chiny ogłosiły sukces. Wystrzeliły rakietę Długi Marsz 5. wprost.pl, 2019-12-27. [dostęp 2020-07-31]. (pol.).
↑ Udany debiut chińskiej rakiety Długi Marsz 5B. rp.pl, 2020-05-06. [dostęp 2020-07-31]. (pol.).
↑ Bradley Perrett: China’s Long March 5 Will Not Launch Until 2015. [w:] Aviation Week [on-line]. 2013-03-25. [dostęp 2015-03-18]. (ang.).
↑ ^a ^b Adam Krzysztof Piech: Udana premiera nowej chińskiej rakiety nośnej CZ-5. Kosmonauta.net, 3 listopada 2016. [dostęp 2016-11-03].
↑ 飞行任务时间表出炉！_绍兴网 [online], www.shaoxing.com.cn [dostęp 2022-09-21] .

Bibliografia

Encyclopedia Astronautica (ang.)

Linki zewnętrzne

Chang Zheng-5 (Long March-5). [w:] SinoDefence [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-08)]. (ang.).
Gunter Krebs: CZ-5 (Chang Zheng-5). [w:] Gunter’s Space Page [on-line]. (ang.).
CZ-5-7 Data Sheet. [w:] Space Launch Report [on-line]. (ang.).

[wprost-1] Chiny ogłosiły sukces. Wystrzeliły rakietę Długi Marsz 5. wprost.pl, 2019-12-27. [dostęp 2020-07-31]. (pol.).

[rzeczp-2] Udany debiut chińskiej rakiety Długi Marsz 5B. rp.pl, 2020-05-06. [dostęp 2020-07-31]. (pol.).

[lm5-3] Bradley Perrett: China’s Long March 5 Will Not Launch Until 2015. [w:] Aviation Week [on-line]. 2013-03-25. [dostęp 2015-03-18]. (ang.).

[start1-4] Adam Krzysztof Piech: Udana premiera nowej chińskiej rakiety nośnej CZ-5. Kosmonauta.net, 3 listopada 2016. [dostęp 2016-11-03].

[5] 飞行任务时间表出炉！_绍兴网 [online], www.shaoxing.com.cn [dostęp 2022-09-21] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]