Kercz
Kercz | |
Herb | |
Mapa | |
Informacje | |
Region | Krym |
Powierzchnia | 108 km² |
Ludność | 146 948 |
Nr kierunkowy | +380-6561 |
Kod pocztowy | 98300–98399 |
Strona internetowa |
Kercz (rosyjski, ukraiński: Керчь) to miasto (149 566 mieszkańców) na Półwyspie Kerczeńskim we wschodniej części Krymu. Został odznaczony przez Związek Radziecki jako „Miasto Bohaterów” II wojny światowej.
Charakterystyka
[edytuj]Wykopaliska archeologiczne na tym obszarze wskazują, że był on zamieszkany już w XVII – XV wieku pne. Historia miasta rozpoczęła się w VII wieku pne, kiedy greccy koloniści z Miletu założyli miasto-państwo Panticapaeum na górze Mitrydates, w pobliżu ujścia rzeki Melek-Chesme. Panticapaeum podbiło pobliskie miasta i do 480 rpne stało się stolicą Królestwa Bosforu. Później, za panowania Mitrydatesa VI Eupatora, Panticapaeum na krótki okres czasu stało się stolicą znacznie potężniejszego i rozległszego Królestwa Pontu.
Położone na przecięciu szlaków handlowych między stepem a Europą miasto szybko się rozwijało. Panticapaeum bił własne monety i eksportował zboże, solone ryby i wino. Rzeka Melek-Chesme, teraz mała i płytka, była żeglowna w czasach Bosforańskich, a galery morskie mogły wpływać do rzeki. Panticapaeum i Królestwo Bosforu ucierpiały z powodu najazdów Ostrogotów w I wieku naszej ery i zostało zniszczone przez Hunów w 375 r.
Od VI wieku miasto znajdowało się pod kontrolą Cesarstwa Bizantyjskiego. Z rozkazu cesarza Justyniana I zbudowano tam cytadelę o nazwie Bospor. Centrum diecezji, wyrosło pod wpływem chrześcijaństwa greckiego. W VII wieku tureccy Chazarowie przejęli kontrolę nad Bosporem, a miasto zostało przemianowane na Karcza (od tureckiego „karşı” oznaczającego „naprzeciwko, naprzeciw”). Pod koniec X wieku Chazaria przypadła Rusi Kijowskiej, a Kercz stał się centrum państwa-następcy. Od X wieku miasto było znane jako Korczew, centrum handlu między Rusią, Krymem, Kaukazem i Wschodem.
W XIII wieku Krym, w tym Korczew, został najechany przez Mongołów. Następnie w 1318 miasto stało się kolonią genueńską o nazwie Cerco (Cherkio). Mieszczanie łowili ryby i pracowali w warzelniach soli.
W 1475 miasto zostało przekazane Imperium Osmańskiemu. Podczas rządów tureckich Kercz podupadł i służył jako targ niewolników. Wielokrotnie cierpiał z powodu najazdów Kozaków Zaporoskich.
W czasach Piotra Wielkiego rosyjskie siły zbrojne wzmacniały się w rejonie Morza Azowskiego, aw odpowiedzi Turcy zbudowali fortecę Yenikale, niedaleko Kerczu, na brzegu Cieśniny Kerczeńskiej. Twierdza została ukończona do 1706. W 1771 Cesarska Armia Rosyjska dowodzona przez Grigorija Potiomkina najechała Krym i zbliżyła się do Yenikale. Turcy postanowili opuścić twierdzę. Na mocy traktatu pokojowego z Kuchuk-Kainarji w 1774 Kercz i Yenikale zostały scedowane na Rosję.
Ze względu na swoje położenie Kercz od 1821 roku stał się ważnym portem handlowym i rybackim. W 1846 na bazie ogromnego złoża rudy żelaza znajdującego się na Półwyspie Kerczeńskim zbudowano fabrykę ślusarską.
Podczas wojny krymskiej miasto zostało zniszczone przez wojska brytyjskie w 1855 roku.
Od 1941 do 1945 Kercz był miejscem ciężkich walk między Armią Radziecką a siłami Osi. Po zaciętych walkach miasto zostało zajęte przez Niemców w listopadzie 1941. 30 grudnia 1941 Sowieci odbili Kercz w morskiej operacji desantowej. W 1942 Niemcy ponownie zajęli miasto. Armia Czerwona straciła ponad 160 000 ludzi, zabitych lub wziętych do niewoli w bitwie na Półwyspie Kerczeńskim. 31 października 1943 rozpoczęła się kolejna radziecka operacja desantowa, która 11 kwietnia 1944 przywróciła Kercz pod sowiecką kontrolę.
Dojazd
[edytuj]Samolotem
[edytuj]Miasto posiada niewielkie 1 lotnisko (IATA: KHC), ale od dłuższego czasu nie ma z niego regularnych lotów.
Najbliższe lotniska znajdują się w Anapie (IATA: AAQ) (127 km od Kerczu), Krasnodarze (IATA: KRR) (243 km), 2 Symferopolu (IATA: SIP) (220 km). Jeśli wolisz podróż samolotem, możesz dostać się do Kerczu przez Symferopol, wykonaj następujące kroki:
- Przylot na międzynarodowe lotnisko w Symferopolu. Teraz powinieneś dostać się na dworzec autobusowy (Avtovokzal), są dwie opcje:
- Taxi. Przed lotniskiem jest mnóstwo prywatnych taksówek, ale ceny zazwyczaj nie są rozsądne, a wielu kierowców jest nieuczciwych. Zawsze należy negocjować cenę przed wejściem do taksówki i upewnić się, że jest to cena za całą trasę (a nie za każdy kilometr)
- Transport publiczny. Wsiądź do autobusu marszrutki nr 49 (przystanek autobusowy znajduje się na środku placu przed lotniskiem). Cena jest zapisana na kartkach papieru wewnątrz autobusu. Nie ma biletów; po prostu przekaż pieniądze kierowcy. Zwykle dojazd do Avtovokzal zajmuje 25–35 minut. Avtovokzal to tylko przystanek pośredni dla marszrutki nr 49; nie przegap tego przystanku! Zapytaj kierowcę lub pasażerów, jeśli nie jesteś pewien, gdzie wysiąść (większość miejscowych nie mówi po angielsku, ale powinni zrozumieć, co oznacza Avtovokzal). Jeśli masz urządzenie GPS, możesz zlokalizować Avtovokzal według współrzędnych (44°56'55"N, 34° 7'34"E)
- W terminalu Avtovokzal kup bilet na najbliższy autobus do Kerczu. W ciągu dnia autobusy międzymiastowe do Kerczu odjeżdżają co 30–45 minut. Jeśli masz dużo bagażu i musisz skorzystać z luku bagażowego w autobusie, obowiązuje niewielka opłata. Godzina odjazdu, numer stanowiska, numer autobusu i miejsce siedzące są wydrukowane na bilecie.
- Znajdź swój autobus (podjeżdża na stanowisko 15 minut przed odjazdem)
- Dotarcie do Kerczu z Symferopola zajmuje około 4 godzin, zwykle z pośrednim 5-minutowym postojem w Teodozji.
Istnieje kilkanaście międzymiastowych linii autobusowych, które łączą Kercz z Rosją kontynentalną przez Most Krymski. Wszystkie trasy zaczynają się od dworca autobusowego w Kerczu (Avtovokzal). Podróż z lotniska Anapa do Kerczu zajmuje około 2-3 godzin, lub 4-5 godzin, aby dostać się do Kerczu z lotniska w Krasnodarze.
Pociągiem
[edytuj]Wszystkie pociągi łączące rosyjskie miasta z Krymem przejeżdżają przez Kercz. Pociągi te nie zatrzymują się na stacji Kercz, ale zatrzymują się na nowej stacji Kercz-Jużnaja na południowych obrzeżach miasta. Pociągi dalekobieżne łączą Kercz z Moskwą, Petersburgiem i innymi rosyjskimi miastami. Również pociągami dalekobieżnymi można dostać się z Kerczu do wielu miast Krymu - Symferopola, Sewastopola, Eupatorii, ale ze względu na konfigurację krymskiej sieci kolejowej w większości przypadków autobusem będzie szybciej.
Pociągi podmiejskie odjeżdżają ze starej stacji Kercz i łączą ją z Anapą (trzy razy dziennie, 2 godziny w drodze), Teodozją (trzy razy dziennie, 2,5-3 godziny w drodze) i Dżankoj (trzy razy dziennie, 4 -5 godzin w drodze).
Samochodem
[edytuj]11-kilometrowy Most Krymski (Крымский мост, potocznie most kerczeński, Керченский мост) nad Cieśniną Kerczeńską, łączący Krym z Krajem Krasnodarskim, został zainaugurowany przez prezydenta Rosji Władimira Putina 16 maja, a dla ciężarówek 1 października. Most kolejowy został zainaugurowany 23 grudnia 2019, a pierwszy regularny pociąg pasażerski przejechał przez most 25 grudnia.
Autobusem
[edytuj]Dworzec autobusowy jest stacją tranzytową dla autobusów jadących przez most krymski: większość autobusów jadących z Krymu na Terytorium Krasnodarskie iz powrotem przejeżdża przez niego.
Bezpośrednia komunikacja z miastami Krymu: Ałuszta, Bakczysaraj, Dżankoj, Eupatoria, Krasnoperekopsk, Saki, Sewastopol, Symferopol, Sudak, Teodozja, Jałta i Rosji: Anapa, Krasnodar, Krymsk, Noworosyjsk. Nie ma komunikacji pasażerskiej z miastami Ukrainy.
- 6 Dworzec autobusowy, ul. Eremenko, 30. ☎ +7 (36561) 4-05-72. 🕑 Całodobowo. W budynku dworca autobusowego znajduje się sklep, apteka, punkt informacyjny, kiosk z prasą, przechowalnia bagażu, toalety oraz bankomat. W pobliżu znajduje się wiele sklepów i duży rynek centralny. Bilety elektroniczne można kupić na stronie przewoźnika gosbus.ru.
Statkiem
[edytuj]Linia promowa Kercz przewozi samochody, pasażerów i pociągi towarowe przez Cieśninę Kerczeńską do Rosji kontynentalnej.
Krymskim portem jest 7 Port Krym, na wschodnich obrzeżach Kerczu. Port Krym jest połączony z głównym dworcem autobusowym w Kerczu (Avtovokzal) autobusami marszrutki nr 1, nr 18.
Port promowy po stronie lądu to Port Kaukaz, który ma międzymiastowe połączenie autobusowe z Krasnodarem. Dojazd z Krasnodaru do Portu Kaukaz zajmuje około 4 godzin.
Komunikacja
[edytuj]Wszystkie miejsca w pobliżu centrum miasta są dostępne pieszo. Jeśli potrzebujesz dojechać do odległej dzielnicy lub nadmorskiej plaży na obrzeżach miasta, to autobusy marszutki są Twoimi najlepszymi przyjaciółmi. Cena jest zwykle zapisana na kartce papieru wewnątrz autobusu.
W Kerczu istnieją linie trolejbusowe, które łączą główny dworzec autobusowy w Kerczu (Avtovokzal) z terminalem kolejowym w Kerczu i fabryką Voykov Metal.
Na głównym dworcu autobusowym w Kerczu zawsze jest kilka taksówek.
- Taxi Kercz, ☏ +7 365 50-532-04-90, +7 365 96-487-88-44, +7 365 66-450-25-50, +38 06561 6-26-26.
- Mega Taxi, ☏ +7 365 50-360-22-11, +7 365 67-633-22-11, +7 365 6561 2-22-11.
Warto zobaczyć
[edytuj]Góra Mitrydatesa (centrum)
[edytuj]Góra Mitrydatesa jest geograficznym centrum miasta. Wspinaczka na górę to tradycja wszystkich mieszkańców Kerczu i gości miasta. Ze szczytu góry rozpościera się wspaniały widok na miasto i jego okolice, a także Zatokę Kerczeńską i Cieśninę Kerczeńską. Góra nosi imię króla Mitrydatesa VI Eupatora, na czele którego królestwo Bosforańskie przez długi czas przeciwstawiało się Cesarstwu Rzymskiemu.
- 1 Wielkie schody Mitrydatesa Zostały zbudowane w latach 1833-1840 według projektu włoskiego architekta A. Digby'ego. Schody prowadzą na szczyt góry Mitrydatesa i składają się z 432 stopni.
- 2 Obelisk Chwały na szczycie góry. Pomnik żołnierzy, którzy wyzwolili Kercz od hitlerowskich najeźdźców i Wiecznego Płomienia. Autorem jest architekt Aleksiej Dmitriewicz Kiselev. Otwarty 8 sierpnia 1944 r. Pierwszy pomnik poświęcony wydarzeniom Wielkiej Wojny Ojczyźnianej na terytorium ZSRR.
- 3 Model technologiczny Krypty Demeter Model technologiczny powstał w związku z faktem, że pierwotna krypta z I wieku naszej ery, odnaleziona w 1895 roku, przez 120 lat była poważnie uszkodzona, dlatego jest na zawsze zamknięta dla zwiedzających. Krypta wzięła swoją nazwę od głównego wątku fabularnego obrazu - wizerunku bogini Demeter. Co zaskakujące, krypta została otwarta bez splądrowania, pochowano w niej kapłanki bogini Demeter, pochówki odbywały się kilka razy. Ciała leżały w drewnianych sarkofagach, obok których znajdowały się malowane szklane naczynia, kandelabry z brązu i złota biżuteria.
- 4 Starożytne miejsce Panticapaeum, ul. Czechowa 1a, ☎ +7 (36561) 2-50-61, +7 (36561) 2-18-60. Wycieczki odbywają się po wcześniejszej rezerwacji telefonicznej. Wstęp wolny. Wykopaliska stolicy królestwa bosporańskiego starożytnego miasta Panticapaeum. VII wiek pne e.-III wiek naszej ery.
- 5 Kościół Ścięcia Jana Chrzciciela Świątynia jest czynna i jest jednym z najstarszych kościołów chrześcijańskich w WNP. Budynki z X wieku. Posiada oryginalną architekturę typową dla kościołów wczesnochrześcijańskich. Amfory Panticapaeum są osadzone w kopule świątyni (dla poprawy akustyki).
- 6 Synagoga Postępowego Judaizmu, ul. Ciołkowskego 6, ☎ +7 (36561) 20356, +7 (36561) 25592.. pon.–sob. 10:00–18:00. Budynek jest symetryczną kompozycją z pięcioma oknami, ozdobionymi półkolumnami i kolumnami. Od 2000 synagoga została przekazana organizacji wyznaniowej. Sala synagogalna przewidziana jest na 250 miejsc. W budynku mieści się Muzeum „Żydzi z Kerczu”, poświęcone słynnym Żydom mieszkającym w Kerczu. Wycieczki są prowadzone przez przewodnika po wcześniejszym umówieniu się w środę i czwartek od 11:00 do 13:00 i trwają 30 - 50 minut.
- 7 Nabrzeże miasta Jazda wzdłuż nasypu jest zabroniona. W rejonie nabrzeża znajduje się kilka kawiarni, małych hoteli oraz restauracja „Galeon”. A latem przy nabrzeżu na gości czeka jacht i motorówka.
- 8 Budynek dawnego gimnazjum żeńskiego, ul. Teatralna 34A Połowa XIX wieku
- 9 Kościół Rzymsko-katolicki, ul. Teatralna 32 1831-1840.
Nowoczesna część miasta
[edytuj]- 10 Kurhan Melek-Chesme (na placu miejskiego dworca autobusowego), ☎ +7 (36561) 2-50-61. wt.–niedz. 10:00–18:00. 50 rub. Zabytek architektury nagrobnej z IV w. pne, wysoki na 8 m i w obwodzie do 200 m. Splądrowany w starożytności. Znaleziono szczątki dziecka, biżuterię, naczynia, deski sarkofagu.
- 11 Krypta z 1891 (Zamknięte dla zwiedzających). Malowaną kryptę otwarto 6 sierpnia 1891 roku. (To on jest nazywany „Kryptą 1891 roku”). Badania na zlecenie Cesarskiej Komisji Archeologicznej przeprowadził Yu.A. Kułakowski. Po opisie i usunięciu rysunków wejście zostało ponownie zasypane.
- 12 Meczet Dżumna-Dżami,, ul. Puszkina 8A Meczet został zbudowany w XVIII wieku. Początkowo budowla posiadała dwa minarety, później zniszczone, jeden z nich został odrestaurowany w 2018 roku.
Rejon Cieśniny Kerczeńskiej
[edytuj]- 13 Twierdza „Yenikale”, ul. Repina 12 (Stosunkowo blisko do portu Krym. Dojazd z dworca autobusowego liniami nr 1, 18 do przystanku „Stroygorodok” (czas przejazdu 25 minut), a następnie pieszo)). Został zbudowany przez Turków w latach 1699-1703, miał duże znaczenie strategiczne, ponieważ znajduje się na brzegu najwęższego punktu Cieśniny Kerczeńskiej. Kilka lat temu w twierdzy odkryto skarbiec srebrnych monet. Grubość murów twierdzy jest imponująca. Z Yenikale rozpościera się wspaniały widok na Cieśninę Kerczeńską i Mierzeję Czuszkowską.
- 14 Latarnia przylądkowa, Stosunkowo blisko do portu Krym (Mały autobus 18 Dworzec Autobusowy-Mayak, płatność kartą kredytową). Widok z góry na przeprawę promową Krym-Kaukaz.
- 15 Latarnia Yenikal
- 16 Starożytna osada Myrmekjon (Wycieczki odbywają się po wcześniejszym zamówieniu telefonicznym), ☎ +7 (36561) 2-50-61, +7 (36561) 2-18-60.. Starożytne miasto założone przez Jońskich Greków w połowie VI wieku pne. e. był częścią królestwa Bosporańskiego
- 17 Plaża „Młodzież”
- 18 Malownicze skały w morzu w pobliżu moskiewskiej plaży, Ulica Moskiewska, dostęp do plaży (w pobliżu starożytnej osady Myrmekjon). Skupisko malowniczych skał na tle Cieśniny Kerczeńskiej. Istnieje wersja, że słynny starożytny bohater Achilles pochodził z tych miejsc.
Arszyncewo
[edytuj]Obszar miasta na południe od centrum. Od centralnej części miasta oddzielony jest dość dużym terenem niezabudowanym. Do lat 60. XX wieku była to odrębna wieś.
- 19 Fort Tiritaka (Wycieczki odbywają się po wcześniejszej rezerwacji telefonicznej.), ☎ +7 (36561) 2-50-61, +7 (36561) 2-18-60. Wykopaliska osady bosporańskiej założonej przez Jońskich Greków około VI wieku pne. mi. Obecnie można tu zobaczyć kilkadziesiąt solnisk rybnych, resztę murów obronnych, budynki mieszkalne, 7 winiarni (2 hellenistyczne, 2 - II - III w. n.e. i 3 - III - IV w.)
- 20 Kamieniołomy Starokarantinsky (w pobliżu wsi Stary Karantin). Według niektórych przekazów kamieniołom rozwinął się jeszcze przed narodzeniem Chrystusa. Długość tuneli wynosi 40-50 km, składają się z 3 poziomów z różnych okresów i różnych metod wydobycia. Obecnie opuszczony.
Aktywny wypoczynek
[edytuj]Muzea
[edytuj]- 1 Twierdza „Kercz” (Fort Totleben), prawy koniec Zatoki Kerczeńskiej, przylądek Ak Burun (Biała Skała) (autobusem 28 z dworca autobusowego, terminala „Oleg Koshevoy” i pieszo w kierunku przylądka wzdłuż drogi. W 2021 r. droga będzie asfaltowa, będzie można dojechać taksówką). ☎ +7 (36561) 25061. 🕑 wt.–niedz. 9:00–17:00. Godziny zwiedzania 10:00 - 14:30. Kasa czynna do 14:30. Zwiedzanie grupowe o 10:00 i 14:30. krótkie trasy (Cytadela Fortu Totleben, galerie przeciwminowe) 200 rubli, 45 minut. Długie trasy (luneta wileńska, Ak-Burun. Początek, budowle nadbrzeżne twierdzy Kercz), 600 rubli, 2-2,5 h. Na zwiedzanie należy zebrać grupę co najmniej 5-10 osób. Unikatowy zabytek budownictwa fortyfikacyjnego XIX wieku. Stosunkowo dobrze zachowany ze względu na niedostępność dla zwiedzających w czasach sowieckich (były tam magazyny Floty Czarnomorskiej i batalion dyscyplinarny). Twierdza zajmuje duży obszar, na którym znajdują się tajne podziemne przejścia, lunety i włazy. W niektórych miejscach na ścianach zachowały się napisy w języku starosłowiańskim. Cóż, żołnierze Wehrmachtu zostawili swoje graffiti. Historia twierdzy jest owiana plotkami i opowieściami. Mówią nawet o podziemnym przejściu pod Cieśniną Kerczeńską. Niesamowite miejsce i niezapomniane wrażenia. Zwiedzaj tylko z przewodnikiem. Za fortecą znajduje się niewielka piaszczysta 2 plaża.
- 3 Muzeum Historyczno-Archeologiczne, ul. Sverdlova, 22 (z miejskiego dworca autobusowego autobusami nr 5, 6, 19. Przystanek „Muzeum”). ☎ +7 (36561) 2-18-60. 🕑 wt.–niedz. 10:00–18:00. Bilet wstępu 120 rubli, wycieczka 550 rubli. Muzeum zostało założone w 1826 roku, wybudowano dla niego budynek na Górze Mitrydatesa w postaci ateńskiej świątyni Hefajstiona. Jednak podczas wojny krymskiej (1853-1856) budynek został zniszczony, a ekspozycja splądrowana, najcenniejsze eksponaty wywieziono do Anglii, główna część ówczesnych eksponatów kerczeńskich jest obecnie przechowywana w British Museum. Od 1922 r. muzeum mieści się w Domu Mesaksudi, okazałej rezydencji w stylu secesyjnym z końca XIX wieku. Ekspozycje muzeum zajmują bardzo małą powierzchnię: cztery sale na pierwszym piętrze (gdzie mieści się wystawa stała) i dwa bardzo malutkie pomieszczenia na drugim piętrze (na wystawy czasowe). Główna ekspozycja przedstawia bogatą kolekcję artefaktów z Panticapaeum i innych starożytnych miast Półwyspu Kerczeńskiego.
- Złote sklepienie. 🕑 10:00–14:00. 300 rubli, cena obejmuje usługę wycieczki. Do zwiedzania musi być utworzona grupa co najmniej 5-10 osób.
- Garncarstwo. 🕑 wt.–niedz. 10:00–18:00. 50 rubli, kursy mistrzowskie i usługi wycieczkowe są płatne osobno. Do zwiedzania musi być utworzona grupa co najmniej 5-10 osób. Na kursach mistrzowskich oferują uformowanie garnka lub wazonu, tak jak to miało miejsce w starożytnym Panticapaeum.
- 4 Ichtiologiczne Muzeum Rybołówstwa i Oceanografii, ul. Sverdlova, 2. ☎ +7 (36561) 21012. 🕑 Codziennie. Jest wolny. W budynku instytutu dwa piętra wypełniają przedstawiciele flory i fauny oceanów. Muzeum działa w ramach YugNIRO (Południowy Instytut Badawczy Rybołówstwa Morskiego i Oceanografii).
- 5 Galeria Sztuki im. N.Ya. Buta, ul. Teatralnaya, 36 (z miejskiego dworca autobusowego linią autobusową nr 5, nr 6, nr 19. Przystanek „Plac VI Lenina”). ☎ +7 (36561) 22086. 🕑 wt.–niedz. 10:00–17:00. Bilet wstępu 120 rubli, wycieczka 550 rubli. Ekspozycja stała + wystawy. Nie ma tak wielu obrazów: około połowy muzeum zajmują modele i materiały poświęcone budowie mostu krymskiego, inna część przedstawia znaleziska z wykopalisk starożytnych greckich miast.
- Sala Wystaw Artystów Kerczeńskich, ul. Koroleva, 14. ☎ +7 (36561) 22086. 🕑 9:00-17:00: oprócz poniedziałków. Stała wystawa artystów z Kerczu 5 minut spacerem od dworca autobusowego. Istnieje możliwość zakupu dzieł, które Ci się podobają.
Mikrookręg Geroevskoye (Etilgen)
[edytuj]- 6 Osada Nymphaeum. Zwiedzanie odbywa się po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym: +7 (36561) 2-50-61, +7 (36561) 2-18-60. Wykopaliska archeologiczne we wsi Geroevskoye (Eltigen). Założony około 570-560 pne. mi. Pełnił funkcję jednego z głównych dostawców zboża do Aten, wówczas centrum winiarstwa. Zniszczony przez Gotów w III wieku naszej ery.
- 7 Memoriał „Żagiel” (15 km od miasta na skrajnym południowym krańcu Zatoki Kerczeńskiej). Pomnik Bohaterów lądowania w Eltigen, od dołu naprawdę wygląda jak żagiel.
- 8 Muzeum historii lądowania Eltigen, ul. Galina Petrova, 48 (z miejskiego dworca autobusowego linią nr 5 do przystanku „Zarząd ZhRK”, transfer na trasę nr 15, przystanek „Muzeum Historii Wojsk Lądowych Eltigen”). ☎ +7 (36561) 2-50-61, +7 (36561) 2-18-60. 🕑 środa-niedziela 9:00-18:00, wt 11:00-20:00. 120 rubli, dzieci bezpłatnie. Utworzony dla upamiętnienia lądowania w tym miejscu w 1943 roku. Walki trwały tutaj przez 10 dni, po czym ewakuowano pozostałych spadochroniarzy. Spośród 145 Bohaterów Związku Radzieckiego, którym przyznano ten tytuł w bitwach o Kercz, 60 to „Eltigen”.
Mikrodystrykt Aji-Mushkay
[edytuj]- 9 Muzeum Historii Obronności Adzhimushkay Kamieniołomy, ul. braci Malchenko, dom 34-36 (od miejskiego dworca autobusowego 20 minut autobusem nr 4). ☎ +7 (36561) 54901. 🕑 wt–nd 9:00–18:00, kasa czynna od 16:45. 400 rubli, cena obejmuje usługę wycieczki w podziemnym muzeum 1,5 godziny wycieczki. Tylko wystawa „Broń 1941-1945” - 120 rubli. Wycieczki do podziemnego muzeum pozostawiają niezapomniane wrażenia. Podróżni powinni pamiętać, że muszą mieć ze sobą ciepłe ubrania, ponieważ pod ziemią, w grubości kamienia, temperatura zawsze utrzymuje się poniżej 10 stopni. Warto też mieć ze sobą latarkę, bo np przewodnicy często mają ich ograniczoną liczbę. Długość podziemnych labiryntów sięga 130 km, głębokość to kilkadziesiąt metrów.
- 10 Kopiec carski, ul. Scythian (z miejskiego dworca autobusowego linią autobusową nr 4, przystanek „Ulica Yagunova”). ☎ +7 (36561) 5-47-13. 🕑 wt.–niedz. 9:00–18:00. 120 rub. Grób jednego z królów Bosporanu (IV wiek pne). Krypta została całkowicie splądrowana w starożytności.
- 11 Lapidarium (Wystawa unikalnych zabytków starożytności), ul. Rózy Luksemburskiej, 24/14 (z dworca autobusem nr 19 do przystanku „Kinoprokat”). ☎ +7 (36561) 6-77-17. 🕑 śr.–niedz. 9:00–18:00, wt. 11:00–20:00. Bilet wstępu 120 rubli, wycieczka 550 rubli. Pod względem liczby inskrypcji greckich zajmuje 12. miejsce wśród repozytoriów klasycznych zabytków epigraficznych na świecie. Lapidarium kerczeńskie zawiera inskrypcje starożytnej Grecji bosporańskiej, rzeźby i detale architektoniczne, a także hebrajskie i tureckie nagrobki. Bardzo pouczające i interesujące.
Trasy
[edytuj]- Inspekcję lepiej rozpocząć od wejścia na górę Mitrydates.
- Tutaj, kilkaset metrów na zboczu góry, znajdują się wykopaliska stolicy królestwa Bosforu, starożytnego miasta Panticapaeum. Znalezione złote i srebrne monety prosimy przekazać na rzecz Muzeum Historyczno-Archeologicznego w Kerczu. To jest dokładnie to miejsce, które koniecznie trzeba odwiedzić będąc w Kerczu.
- Po zwiedzeniu muzeum i zabraniu ze sobą własnoręcznie wykonanej wazy, można przejść się bulwarem miejskim, znajdującym się kilka kroków od muzeum.
- Idąc wałem w kierunku centrum miasta, łatwo dojść do centralnego placu miasta. VI Lenin. W Kerczu ostrożnie traktują swoją historię. Pomnik Włodzimierza Iljicza z powodzeniem przetrwał niespokojne lata 90. i beztroski okres Majdanu.
- W pobliżu placu znajduje się Świątynia Ścięcia Jana Chrzciciela.
- Po przeciwnej stronie placu znajduje się geograficzne centrum miasta z kolumną i posągiem Gryfa strzegącego klucza do cieśniny. W pobliżu znajduje się główna poczta, teatr, supermarket i zaczyna się główna ulica miasta Leninskaya (potoczna taśma), na której znajduje się duża liczba kawiarni, oddziałów banków i sklepów. Jest nawet kilka antropomorficznych kobiet. Ulica jest dla pieszych. Taki mały Arbat Kerczeński. * Będąc w Kerczu, koniecznie trzeba też odwiedzić Twierdzę Kerczeńską.
- Następną atrakcją są słynne kamieniołomy Adzhimushkay. Niedaleko wejścia do kamieniołomów Adzhimushkay znajduje się Królewski Kopiec. Grobowiec jednego z królów Bosporanu. Cichy świadek starożytności. Warto na to spojrzeć.
- Wracając do miasta, można spojrzeć na turecką fortecę Yenikale. Wreszcie najbardziej dociekliwi mogą odwiedzić kerczeńskie lapidarium. Cóż, najbardziej ekstremalni mogą wybrać się na obserwację życia kerczeńskich wulkanów błotnych lub zarezerwować wycieczkę po nekropolii Panticapaeum w muzeum – poczuć się jak Lara Croft i Indiana Jones w jednej osobie. Przyjemność nie jest tania, ale doznania wciąż te same.
Wakacje na plaży
[edytuj]Dla miłośników biernego wypoczynku w Kerczu jest duża liczba piaszczystych plaż nad Morzem Czarnym i Azowskim, a także babcie z gotowaną kukurydzą i nasionami. Wszystkie plaże są bezpłatne, w większości piaszczyste i muszlowe. Sezon kąpielowy rozpoczyna się zwykle w drugiej połowie maja i trwa do drugiej połowy września. Średnia temperatura wody morskiej w Kerczu od maja do września (przez pięć miesięcy) wynosi 21,2°С (maj - 16°С, czerwiec - 22°С, lipiec - 24°С, sierpień - 24°С, wrzesień - 20°С Z). Średnia roczna liczba słonecznych dni to 300. Serwis na plażach zazwyczaj nie jest zbyt dobrze rozwinięty, ale częściowo rekompensuje to czyste morze i ciepły morski piasek.
A jeśli zmęczy Cię samo pływanie i opalanie, możesz wybrać się na ryby. Najłatwiejszym sposobem połowu w głębinach morskich jest najczęstsza ryba kerczeńska - babka.
A w sierpniu można obserwować, jak morskie fale zamieniają się nocą w fosfor… a nawet pływać nocą i fosforyzować razem z morskim życiem… a potem smażyć małże na ognisku, pić półsłodki krymski, patrzeć na światła przepływających statków i słuchać zapachu fal i śpiewu cykad.
- 1 Centralna plaża miejska (Plaża SunDali), Mierzeja Arszintsewskaja (Dojazd z dworca autobusowego liniami nr 5, 10, kursuje co 10 minut, czas przejazdu 25 minut). Wejście na tę plażę jest bezpłatne. Ładna piaszczysta plaża z bardzo płytkim dnem. Kilka lat temu ogrodzono 1 km plaży, wybudowano kawiarnie, boiska do siatkówki, atrakcje, szafki, prysznice, toalety. Nazwali plażę „SunDali”. W nocy zamienia się w klub nocny.
- 2 Plaża Staro-Karantyńska.
- 3 Plaża Fregata. Mała, wyposażona plaża, popularna wśród miejscowej ludności.
- 4 Plaża Arszyncewskiego.. Szeroka do 40 m nieuzbrojona plaża.
- 5 Plaża Smorżewskiego. Najlepiej wyposażona i przystosowana plaża do rekreacji w mieście.
- 6 Plaża Kapkany. Piaszczysta nieuzbrojona plaża o długości 2,5 km i szerokości do 15 metrów.
- 7 Plaża w Gerojewskim.
Teatry, kina
[edytuj]- 12 Teatr Dramatyczny im. A.S. Puszkina (obecnie zamknięty z powodu remontu), ul. Lenina, 46. ☎ +7 (36561) 2-01-69. Repertuar obejmuje dzieła klasyczne i współczesne.
- DK „Korabel”. Obecnie główna scena miasta (2013).
- 13 Centrum Kultury im Bagatikow.
- Kino „Ukraina”, ul. Sovetskaya, 11. ☎ +7 (36561) 2-05-69, +7 (978) 895-11-21. Posiada trzy sale, jedna z nich jest 3D. Wewnątrz budynku znajduje się kawiarnia "ARTstyle".
Praca
[edytuj]Nauka
[edytuj]Zakupy
[edytuj]W mieście reprezentowane są sieci: PUD, 4M, FRESH, SILPO, DOBROTSEN, duża liczba sklepów spożywczych i marketów spożywczych. Można płacić kartami bankowymi Mir, Visa, Mastercard, Ucb, ale nie Google Pay ani Apple Pay.
Waluta i banki
[edytuj]Istnieje ponad trzydzieści oddziałów bankowych, największy z reprezentowanych banków: Rossija, Kuban Credit, Krayinvestbank, RNCB, Genbank, Smolewicz Bank, Baikal Bank, MAST Bank i inne. Banki zazwyczaj pracują w dni powszednie od 9.00 do 17.00, niektóre oddziały pracują w soboty. Większość z nich znajduje się w centralnej części miasta przy ulicach Lenina, Sowieckiej, K. Marksa, Kozłowa.
Bankomaty znajdują się w prawie wszystkich oddziałach banków, na dworcu autobusowym, w dużych sklepach iw centrum miasta.
Towary lokalne
[edytuj]- Co warto kupić w Kerczu? - oczywiście rybka!... a już na pewno na bazarze, bo w sklepach słabo się prezentuje. Szczególnie dobre są wędzone lub zwiotczałe makrele lub sardynki. Suszona belona, babka i baran są również dobre. Dań z ryb można spróbować w miejskich kawiarniach.
- W sklepach jest duży wybór win krymskich. W tym kolekcje Główne krymskie firmy winiarskie: Massandra, Inkerman, Solnechnaya Dolina, Novy Svet.
- Na głównej ulicy (na końcu ulicy) znajduje się sklep „Dom Mistrzów Krymu”, w którym można kupić obrazy kerczeńskich i krymskich artystów oraz różne pamiątki. Różne pamiątki można też kupić w sklepie Nautilus przy centralnym targu miejskim oraz w muzeum archeologicznym.
- W weekendy po drugiej stronie ulicy od Centralnego rynku miejskiego za stacją benzynową odbywa się „pchli targ”, na którym można kupić ciekawe rzeczy od czasów starożytnego królestwa do współczesności.
Gastronomia
[edytuj]Oszczędnie
[edytuj]Za niedrogą przekąskę można kupić pasty lub naleśniki z nadzieniem w małych jadłodajniach na centralnym rynku miasta, a także w kilku skoncentrowanych tam mini-kawiarniach.
- Pizzerie „Żar Pizza” Stosunkowo tanio można zjeść w pizzeriach Zhar Pizza, gdzie oprócz pizzy można zamówić sałatki, napoje i pierwsze dania. Smaczna pizza. Niemniej jednak czasami narzekają na jakość jedzenia. Darmowa dostawa.
- 3 Kawiarnia „Czeburaszka”, ul. Kirowa 50-100 rub. Typowy fast food: hamburger, cheeseburger, bryłki, shawarma. Ale dla całego nieokreślonego menu odwiedzający chwalą zarówno instytucję, jak i jedzenie.
- 4 Kawiarnia „Premiera”, ul. W. Dubinina 23, ☎ +7 (36561) 23956.. Mała kawiarnia z domowym bezpretensjonalnym, ale smacznym i satysfakcjonującym jedzeniem. Tanie, duże porcje.
- 5 Pizzeria "Pizza Italia", ul. Lenina 44, ☎ +7 (36561) 6-39-63, +7 (36561) 2-11-08.. Włoskie jedzenie. Dobre pizze.
- Pub „Rendezvous”, os. Radziecki. 🕑 11:00 - 24:00. Pub znajduje się obok budynku Prokuratury Miejskiej. Stosunkowo tanie piwo, smaczne i niedrogie jedzenie, własne wypieki. Projekt jest wykonany w stylu angielskim.
Umiarkowanie
[edytuj]- 6 Bar grillowy „Inki”, per. Kooperativnyy 3, ☎ +7 978 7057222.. 11:00 - 24:00. Restauracja meksykańska. Możliwość dowozu gratis, duże dania, specjalizacja w daniach mięsnych, pyszne paluszki serowe, stylowy lokal z przyzwoitą kuchnią. Jest letni taras. Wi-Fi. Ale niestety jedzenie jest bardzo różnej jakości.
- 7 Kawiarnia "Czerko", ul. Lenina 37, ☎ +7 978 8586399.. Kuchnia: włoska, krymska. Kilka pozytywnych opinii.
- 8 Kawiarnia "Bon Apрétit", ul. Lenina 28 Dobra kawa, rozsądne ceny, dobrze ugotowane dania mięsne. Bardzo wysokie oceny odwiedzających
- 9 Kawiarnia "Smak życia", ul. Aiwazowskiego 7 (nasyp, w pobliżu diabelskiego młyna), ☎ +7 978 83 59 444.. Przytulne, pyszne bułki i desery. Pozytywne recenzje.
- 10 bar sushi "Fuji", ul. W. Dubinina 32, ☎ +7-978-819-70-34.. 10:00 - 22:00. Dobre sushi, ale nic nadzwyczajnego. WiFi.
- 11 Klub-restauracja „Orchidea”, Arszincewo, ul. Ordżonikidze, 24/3, ☎ +7 978 0335707.. 10:00 do ostatniego klienta. Odwiedzający chwalą lokal i jedzenie.
Ekskluzywnie
[edytuj]- 12 Restauracja „Twoja Weranda”, ul Lenina 43, ☎ +7 (978) 815 9 516.. 10:00 - 23:00. Drugie dania od 400 rubli. Kuchnia europejska to nie najlepsze wykonanie. Więcej pozytywnych opinii niż negatywnych. Ci sami właściciele, co „Zhar Pizza”, co niejako sugeruje, że nie należy oczekiwać wiele.
- 13 Kawiarnia "Fishka", ul Teatralna 42, ☎ +7 (36561) 6-68-09, +7 (978) 837-10-05.. Przygotowują dobre steki mięsne, stylowe wnętrze. Czasami narzekają na jedzenie i obsługę.
Kawiarnie
[edytuj]- 14 Kawiarnia-piekarnia „Cynamon”, ul. Marszałka Eremenko 30 Dobre wypieki, ale są skargi na obsługę.
Życie nocne
[edytuj]- 1 Bar sportowy „BEERloga”, Sverdlova, 12. ☎ +7 (36561) 2-35-45. 🕑 12:00 - 22:00. Średni rachunek 35 gr. Miejsca 25.02.2015 edytuj
- 2 Pub Pingvin , ul. Lenina, 32. ☎ +7 (36561) 6-16-07. 🕑 11:00 - 23:00. Żywe piwo, ciekawe wnętrze, dobre mięso z sosem wiśniowym.
- 3 Winiarnia „Grott”, ul. Teatralna, 37. Instytucja specjalizuje się w serwowaniu słynnych win różnych odmian z całego świata. Możesz spróbować fajki wodnej
- 4 Cafe-bar "Kamelot", ul. Sverdlova, 7. ☎ +7 (978) 83 38 100. lut 2015
- Klub ze striptizem „Kiss”, Plac Tavricheskaya 1. 🕑 20:00 - 5:00. bar ze striptizem.
Kluby nocne
[edytuj]- 5 Klub nocny „KGB”, ul. Kirowa 11. Trzypiętrowy klub nocny.
- 6 Klub nocny «CHERRY», ul. Sovetskaya, 20 (w pobliżu kina „Ukraina”). ☎ +7 (989) 0853874!. 🕑 od 18:00 do rana. Niedziela-czwartek wstęp wolny. Świetny nastrój, muzyka, tańce do upadłego, dobre drinki i poczęstunki, wyjątkowa komunikacja z przyjaciółmi i poznawanie nowych ludzi.
- 7 Klub nocny „Kokos” (na plaży miejskiej). 🕑 latem.
Imprezy
[edytuj]- Jeśli przyjedziesz do Kerczu w Święto Miasta (druga sobota września), możesz obejrzeć karnawał przechodzący głównymi ulicami i wielki koncert na stadionie miejskim z wielkimi, uroczystymi fajerwerkami.
- Zawodowy Dzień Rybaka (druga niedziela lipca) jest również szeroko obchodzony przez wielu mieszkańców Kerczu. Masowe festyny, libacje, pokaz Neptuna na bulwarach miejskich, koncerty i darmowe smażone ryby.
- Wyjątkowa w swoim rodzaju jest procesja z pochodniami na górę Mitrydatesa, która odbywa się co roku 8 maja ku pamięci wyzwolicieli miasta spod nazistowskich najeźdźców. Tego wieczoru mieszkańcy miasta zbierają się z pochodniami i wznoszą się jak żywa ognista rzeka na Górę Mitrydatesa, pod Obelisk do żołnierzy-wyzwolicieli. Potem jest przedstawienie teatralne i świąteczne fajerwerki. Warto obejrzeć i wziąć udział w tym wydarzeniu. Pochodnie są sprzedawane w sklepach w mieście.
- Na początku czerwca w mieście odbywa się międzynarodowy festiwal sztuki starożytnej „Agony Bosporańskie”, podczas którego różne grupy teatralne sięgają po dramaturgię Arystofanesa, Eurypidesa, Sofoklesa. Występują muzycy, choreografowie, plastycy i fotograficy, pisarze i autorzy pieśni bardów.
- Również latem odbywają się festiwale windsurfingu, siłowania się na rękę i akrobatycznego rock and rolla.
Noclegi
[edytuj]Ceny w hotelach mogą się różnić w zależności od sezonu (czynnik sezonowy). Można również wynająć mieszkanie w sektorze prywatnym lub apartament, a ceny są niższe niż ceny hoteli. Ceny wynajmu mieszkań w Kerczu są znacznie niższe niż ceny w kurortach na południowym wybrzeżu Krymu.
- "Zaliw", ul. Kurortnaya 6a (rejon arshincewo). ☎ +7 (36561) 6-34-94.
- "Marynarz", ul. Gagarina 3. ☎ +7 (36561) 57-257, +7 (36561) 52-955
- Cichy Dziedziniec, ul. Kułakowa 38. ☎ +7 (36561) 64583.
- 1 Ekohotel "Korchma nr 1", ul. Generał Kułakow, 81. ☎ 978) 058-59-66 +7 (978) 058-59-66.
- Minihotel „Fishka”, ul. Teatr, 42 (centrum miasta). ☎ +7 (36561) 6-68-09, +7-978-837-10-05. Duży balkon z widokiem na morze.
Tanio
[edytuj]- Lazur, ul. Mirosznik I wiek ☎ +7 (36561) 5-20-04.
- Pensjonat "Dom podróży". ☎ +7(978)701-77-95. standardowe 1200 rubli, luksusowe 1900 rubli. W pokojach TV, lodówka, internet WiFi, klimatyzacja, łazienka z ciepłą i zimną wodą przez całą dobę. W domu dodatkowo: kuchnia, pralnia z suszarką, ping pong, przytulne podwórko.
- 2 Hotel Arabica, ul. Gorbulsky, 34. ✉ ☎ +7 (36561) 90060, +7 (978) 010 92 10. Pojedyncze 800 rubli, podwójne od 1200 rubli. 500 m od morza. Wi-Fi.
Umiarkowanie
[edytuj]- „Meridian”, ul. Marata, 9. ✉ ☎ +7 (36561) 6-15-07, +7 (36561) 6-02-50. 3 gwiazdki.
- Sanatorium „Moskwa”, ul. Moskwa, 18. ✉ ☎ +7 (978) 773-67-97, +7 (3656) 2709-111, icq: 626238920, Skype.svg season-krim. Pojedynczy od 1330 rubli, podwójny od 1710 rubli. W sanatorium znajduje się basen, lodowisko, sauna, plaża, jadalnia, budynki medyczne.
- Hotel "Kercz", ul. Kirowa, 11. ☎ +7 (3656) 2709-111, +7 (3656) 2706-586, +7 (3656) 2706-584.
Ekskluzywnie
[edytuj]- Hotel "Morze", ul. Serdłowa, 5-a. ✉ ☎ +7 (36561) 61245.
- 3 Pensjonat "Edelweiss", ul. Nikołaj Rybakow, 2A. ✉ ☎ +7 (978) 011-60-61, +7 (978) 011-60-59.
- 4 Willa Swietłana, ul. Aiwazowski, 7,2208 rubli. Minihotel na skarpie miejskiej
- „Nabrzeże hrabiego”, przeł. Dimitrova, 4. ✉ ☎ 27 48 +7 (36561) 2 27 48.
- 5 Hotel Gostiny Dwor Bolszaja 12, ul. Bolszaja, 12. ☎ +7 (978) 004-92-99. 40-100 €.
Zakłady uzdrowiskowe
[edytuj]- sanatorium "Parus" - Adres: ul. Suvorova, 16, +7 (36561) 4-74-17, +7 (36561) 4-53-57, odległość do morza: 100 m., ceny: od 300 UAH, stołówka, kawiarnia, bar, plaża, parking .
- sanatorium "Sen" - Adres: poz. Osowiny, ul. Stepnaya 29, e-mail administracji: www.nwt42@mail.ru http://otdix.net.ua/index.php
- sanatorium "Kosmos" - (obozy dla dzieci) - : ul. Stara Dacza, 1-a, +7 (36561) 4-57-34
- pensjonat "CORAL" - Adres: poz. Gerojewskie, ul. G. Petrova, 120, Godziny otwarcia: od 15.05.12 do 10.01.12 Centrum Zdrowia Wellness & SPA: • kryty basen z podgrzewaną morską wodą; • SPA-basen z morską wodą dla 6 osób i hydromasażem; • sauna dla 6 osób z pokojem relaksacyjnym; gabinet masażu z jadeitowymi kompleksami masującymi • „Jaskinia Solna” – gabinet haloterapii wykonany z bloków soli kamiennej liczących sobie 5 mln lat; • siłownia; • bilard., http://coralrest.ru/about.html
- Pensjonat "Victoria" - Adres: poz. Eltigen (Geroevskoe), ul. Galina Pietrowa, 11 lat; +7 (36561) 7-28-10, http://hotel-victoria.com.ua/index.shtml
- Chata „Akwarela” - Adres: wieś Geroevskoye, ul. General Kosonogov, 16-d, +7 (36561) 9-00-70, +7 (36561) 6-20-60, http://www.akvarel-kerch .com.ua/
- Willa „Morze Czarne” - Adres: p. Geroevskoe, ul. Petrova, 29 B, http://www.villa-blacksea.com.ua/
- 6 Pensjonat „Zamek Marzeń”, wieś Osoviny, d11A. ☎ +79787011097.
Kontakt
[edytuj]- Poczta główna. Jest call center, budki z komputerami i dostępem do Internetu, fax.
- Centralna Biblioteka Miejska im. Bielińskiego, ul. V. Dubinina, 9/19. Jest sala komputerowa, darmowe Wi-Fi.
Wi-Fi jest również dostępne w wielu kawiarniach i hotelach.
Operatorzy komórkowi „Win Mobile”, „TriMob”, „Intertelecom”, MTS działają (więcej informacji w sekcji Operatorzy komórkowi na Krymie). W niektórych obszarach miasta (nabrzeże, gorplyazh, obszar skrzyżowania, Góra Mitrydatesa i inne) jest zasięg operatorów telefonii komórkowej: Beeline, Megafon, SMARTS, Tele2
Bezpieczeństwo
[edytuj]W mieście nie ma dużej przestępczości. A jednak należy zachować ostrożność i przestrzegać standardowych środków bezpieczeństwa (dbać o pieniądze, dokumenty, rzeczy), zwłaszcza latem. Nie nawiązuj kontaktu z mocno pijanymi mieszkańcami.
Aby wezwać pogotowie ratunkowe: 101 - straż pożarna, 102 - policja, 103 - pogotowie ratunkowe, 104 - pogotowie gazowe
Informacje turystyczne
[edytuj]Gdzie dalej
[edytuj]- Farma strusi w pobliżu Kerczu - wycieczki i kawiarnia z egzotycznym jedzeniem.
- Jezioro Chokrak - słone jezioro na wybrzeżu Morza Azowskiego w pobliżu Kerczu.
- Plaża Generalskiye - dziewicza przyroda, zatoki i plaże Morza Azowskiego.
|
Ten artykuł jest przewodnikiem. Posiada już wiele dobrych, wysokiej jakości informacji, w tym, hotele, restauracje oraz atrakcje. Artykuł zawiera także informacje o przylocie i wyjeździe. Pomóż nam uczynić go medalistą! |