Herodot

Herodot z Halikarnasu (gr. Ἡερόδοτος ὁ Ἁλικαρνασσεύς; ok. 485–425 p.n.e.) – grecki historyk i podróżnik.

(tłum. i oprac. Seweryn Hammer, Warszawa 2005)

• Egiptem jest ziemia, którą Nil zalewa i nawadnia, a Egipcjanami są ci, którzy mieszkają poniżej miasta Elefantyny i piją z tej rzeki.
  • Źródło: II, Euterpe.

• I nie mogę tylko odgadnąć, dlaczego ziemia, która przecież jest jedna, nosi trzy odmienne nazwy, pochodzące od imion kobiet...
  • Opis: kończąc opis Azji, Europy i Afryki.
  • Źródło: I, Klio.

• Istnieją u nich (Massagetów) następujące zwyczaje. Każdy wprawdzie żeni się, ale żon używa się wspólnie.(...) Mianowicie jeżeli Massageta pożąda jakiejś niewiasty, wtedy zawiesza swój kołczan na wozie i spółkuje z nią bez żenady. Specjalna granica wieku u nich nie istnieje; tylko jeżeli ktoś się bardzo zestarzeje, schodzą się wszyscy krewni, zarzynają go i wraz z nim jeszcze owce, gotują mięso i obficie nim się raczą. Taki los uchodzi u nich za najszczęśliwszy. Kto natomiast umrze wskutek choroby, tego nie spożywają, lecz chowają do ziemi, i ubolewają nad nim, że nie udało mu się być zarżniętym. Nie sieją nic, tylko żywią się mięsem bydlęcym i rybami, których im obficie dostarcza rzeka Arakses (Syr-daria). Za napój mają mleko. Z bogów czczą tylko słońce, któremu ofiarują konie. Sens tej ofiary jest taki: najszybszemu z bogów poświęcają najszybsze ze wszystkich stworzenie.
  • Opis: o Massagetach kojarzonych z Hunami lub uznawanych za odłam ludów irańskich.
  • Źródło: I, Klio.

• Istnieją u nich (Babilończyków) takie zwyczaje. Najmądrzejszy naszym zdaniem jest ten, który, jak słyszę, mają też iliryjscy Enetowie. W każdej wsi raz do roku zwykło dziać się, co następuje: Skoro dziewice dojrzeją do zamążpójścia, wszystkie zbiera się i prowadzi razem na jedno miejsce, a dokoła nich ustawia się tłum mężczyzn. Następnie każe herold jednej po drugiej powstać i kolejno je licytuje, naprzód najurodziwszą ze wszystkich, potem, gdy ona wiele zdobędzie złota i zostanie sprzedana, wywołuje inną, która po tamtej jest najurodziwsza. Tak sprzedaje się je do współżycia małżeńskiego. Ilu więc zamożnych Babilończyków zdolnych jest do żeniaczki, ci wszyscy wzajemnie się prześcigają, aby zakupić najpiękniejszą, zdolni zaś do żeniaczki mężczyźni z ludu, którym nie zależy na piękności, otrzymują pieniądze i brzydsze dziewice. Skoro bowiem herold przelicytuje najurodziwsze z dziewic, wtedy każe powstać najniekształtniejszej albo takiej, co może jest kaleką, i tę wywołuje: „Kto, otrzymawszy najmniej złota, chce się z nią ożenić?”, aż temu ona przypadnie, który gotów jest najmniej wziąć. Te więc pieniądze pochodzą od urodziwych dziewic i w ten sposób dziewczęta brzydkie i kaleki wyposażane są przez piękności. Nikomu nie było wolno wydawać swej córki za tego, kogo chciał, nie mógł też kupujący bez poręczyciela zabrać dziewczyny do domu, lecz musiał postawić ręczących, że chce ją poślubić, i dopiero wtedy mógł ją zabrać; jeżeli jednak nie znosili się nawzajem, prawo żądało zwrotu pieniędzy. Kto chciał, mógł też z innej wsi przybyć i kupić sobie żonę. Był to najpiękniejszy u nich zwyczaj, ale niestety nie utrzymał się aż do dzisiejszych czasów.
  • Źródło: I, Klio.
  • Zobacz też: małżeństwo

• Neurowie mają scytyjskie zwyczaje.(...) Ci Neurowie wydają się być czarodziejami. Opowiadają bowiem Scytowie i zamieszkali w Scytii Hellenowie, że stale raz do roku każdy z Neurów na kilka dni staje się wilkiem, a potem znowu przybiera dawną postać. Ja wprawdzie w te ich baśnie nie wierzę, niemniej tak oni utrzymują i na to przysięgają.
  • Opis: o plemieniu Neurów – przez część współczesnych historyków utożsamianym z Prasłowianami.
  • Źródło: IV, Melpomene.
  • Zobacz też: wilkołak

• Nikt przecie nie jest tak nierozumny, żeby wybierał wojnę zamiast pokoju: bo w pokoju synowie grzebią swych ojców, w wojnie – ojcowie swych synów.
  • Źródło: I, Klio.

• Noszą płócienne szaty, zawsze świeżo wyprane, o co najwięcej dbają. Członki męskie obrzezują dla czystości, woląc być czystymi niż dorodnymi. Kapłani golą sobie co drugi dzień całe ciało, ażeby ani wesz ani żaden inny obrzydliwy owad nie pokazał się u nich podczas sprawowania służby bożej.
  • Opis: o Egipcjanach
  • Źródło: II, Euterpe.

• Przy każdej sprawie należy patrzeć na koniec, jak on wypadnie: wszak wielu ludziom bóg tylko ukazał szczęście, aby ich potem strącić w przepaść.
  • Źródło: I, Klio.

• Wybrzeża Morza Czarnego (...) mieszczą w sobie najbardziej ze wszystkich ziem nieokrzesane ludy – z wyjątkiem scytyjskiego (...).
  • Źródło: IV, Melpomene.

• Z potraw, które się zjada, powstają wszystkie choroby ludzkie.
  • Źródło: II, Euterpe.

• Zbytni pośpiech w każdej sprawie rodzi błędy, z których zwykły wynikać ogromne szkody; zwlekanie zaś ma swe dobre strony, które jeśli nie zaraz takimi się wydają, to z czasem można je wykryć.
  • Źródło: VII, Polihymnia.

• Całe nasze życie to działanie i pasja.
  Unikając zaangażowania w działania i pasje naszych czasów, ryzykujemy, że w ogóle nie zaznamy życia.

• Egipt jest darem Nilu.
  • Źródło: program Starożytne cywilizacje, odc. 1 Królestwo faraonów
  • Zobacz też: Egipt, Nil

• (...) gdyby poprosić wszystkie narody świata o wskazanie najwłaściwszych ich zdaniem i najbardziej godnych obyczajów, to każdy z nich na pierwszym miejscu postawiłby swoje własne.
  • Źródło: ciekawostkihistoryczne.pl

• Gdy kobieta zrzuca odzienie, zrzuca zarazem i wstyd.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.
  • Zobacz też: kobieta, wstyd

• Mężczyźni i kobiety udawali się nad wodę, gdzie zasiadali w łodziach i rozpoczynali wędrówkę rzeką od miasta do miasta. Kilka kobiet wybijało rytm za pomocą kastanietów, a kilku mężczyzn grało na fletach. Reszta śpiewała i klaskała. Ilekroć łodzie zbliżały się w okolicę jakiegoś miasta, przybijano do brzegu. Kobiety wychodziły na ląd. Niektóre zaczynały tańczyć, inne zrzucały z siebie szaty.
  • Źródło: Elwira Watała, Wielcy zboczeńcy, Warszawa 2007, ISBN 9788373992276.

• Mężczyźnie nie może stać się nic złego, gdy wokół niego są kobiety.

• Powtarzam powtórzone.