Klara i półmrok

Klara i półmrok (hiszp. Clara y la penumbra) – powieść José Carlosa Somozy; tłum. Małgorzata Perlin, Anna Trznadel-Szczepanek i Bogumiła Wyrzykowska.

• Artysta, który umie manipulować ciekawością, dysponuje potężną przynętą.
  • Postać: Marcus Weiss
  • Zobacz też: artysta

• Bosch pomyślał, że ludzkość w jakimś sensie również się zestarzała. Nie było już z miejsca na naiwne człowieczeństwo. To źle czy dobrze?
  • Lothar Bosch

• Chcąc stworzyć nowy rodzaj sztuki, trzeba się jedynie postarać, by przynosił dochód.
  • Klara Reyes o sztuce van Tyscha

• Ciemność jest okrutna. (…) Ciemność jest nieludzka.
  • Postać: Lothar Bosch

• Czasem myślę, że nie jestem tym, za kogo się uważam.
  • Postać: Gererdo Williams

• Czy indywidualność góruje nad archetypem, niedoskonałość nad doskonałością, emocje nad intelektem, natura nad sztuką?
  • Postać: Marcus Wisse

• Czy ktoś ponosi winę za to, że pragnie tego, co wszyscy.
  • Postać: April Wood

• Czy wiesz (…) na czym polega problem? Na tym, że dzisiaj wszystko, co cenne, jest przemijające. Niegdyś solidność i trwałość były wartościami samymi w sobie: sarkofag, posąg, świątynia, obraz. Obecnie jednak wszystko, co cenne, zużywa się, niszczeje, wyczerpuje, obojętne czy są to bogactwa naturalne, narkotyki, chronione gatunki zwierząt, czy sztuka. Przeszliśmy przez wcześniejszą fazę, kiedy produkty, których brakowało, miały większą wartość, właśnie d l a t e g o, że było ich mało. Taka była logika. Ale jakie są tego skutki? Takie, że dzisiaj, żeby coś było w i ę c e j warte, m u s i tego być mało. Odwróciliśmy związek przyczynowo-skutkowy. Dzisiaj rozumujemy w następujący sposób: Nic co dobre, nie występuje w nadmiarze. Postarajmy się więc, aby złych rzeczy nie było za wiele, a staną się one dobre.
  • Postać: Paul Benoit do Lothara Bosch

• Dobry biznes wymaga idioty na czele i wielu spryciarzy za jego plecami.
  • Postać: Lothar Bosch

• Dzień i noc, a może nawet życie i śmierć, nie są niczym innym jak tylko różnymi stopniami tego samego światłocienia.
  • Postać: Bruno van Tysch

• Dziś wszystko się miesza: sztuka i biznes. Prawdziwi artyści wiedzą, że w dzisiejszych czasach te dwie rzeczy niczym się już nie różnią
  • Postać: Klara Reyes

• Fakt, że psy przynoszą nam zdobycz, nie znaczy, że to one są myśliwymi.
  • Postać: April Wood

• Gdyby obrazy Rembrandta nie były dziś warte milionów dolarów, kogo by to obchodziło, że był geniuszem?
  • Postać: Klara Reyes do Jorge Atienza

• I koniec z pozytywnym myśleniem, nadeszła pora pozytywnego d z i a ł a n i a, prawda Hendri?
  • Postać: Lothar Bosch

• I oddała się nużącemu zajęciu zabijania czasu.
  • Opis: o April Wood.

• Jedyna różnica między „chorobliwie ambitnymi” a „zwycięzcami” polegała na tym, że pierwsi z nich przegrywali.
  • Postać: April Wood

• Jedyne życie wieczne, jakie posiadamy, polega na zaludnianiu snów innych ludzi.
  • Postać: Klara Reyes

• Jedynym sensem sztuki jest sztuka sama w sobie.
  • Postać: Jacob Stein
  • Zobacz też: sztuka

• Jesteśmy tym, za co inni płacą, żebyśmy byli.
  • Postać: April Wood

• Jeśli pozwolisz się pokonać w sprawach drobnych, wkrótce przegrasz z kretesem w tych wielkich.
  • Postać: Robert Wood

• Koniec przyjaźni bywa równie zagadkowy, co jej początek (…). Po prostu ma miejsce.
  • Postać: Victor Zericky

• Krytycy nie przydali jej się na nic, to było chyba oczywiste. Czy krytycy w ogóle przydają się na cokolwiek?
  • Postać: April Wood

• Miała w sobie coś, co zniechęcało do niej natychmiast (…) Zdawało mu się, że odkrył, co ją dzieliło od ludzi powolna, głęboka nienawiść, jak podskórna trucizna. Panna Wood wydzielała nienawiść wszystkimi porami. (…) Oslo wiedział, że za tą twierdzą nie do zdobycia kryła się biedna, samotna i lękliwa istota, pojawiająca się czasem w jej oczach.
  • Postać: Hirum Oslo o April Wood

• Najgorsze w piekle to nie palący ogień, wieczność męczarni, utrata łaski bożej czy poddanie szatańskim torturom.
  Najgorsze w piekle jest to, że nie wiesz, czy już się w nim nie znajdujesz.
  • Postać: Lothar Bosch
  • Zobacz też: piekło

• Największym minusem bycia luksusową ozdobą (…) jest to, że musi się być dyspozycyjną przez cały czas.
  • Postać: Susan Cabot

• Należało wydać stosowne polecenia. Śmierć nie kończy się na śmierci: trzeba ją przypieczętować decyzjami ekonomiczno-biurokratycznymi.
  • Postać: April Wood

• Nasze niewielkie przewinienia spłacamy z nawiązką w naszym życiu, nie ma innego piekła. Istnienie nieba jest kwestią wiary, ale istnienie piekła nie podlega żadnej dyskusji. Nikt nie może być ateistą wobec piekła, ponieważ piekło istnieje, jest tutaj.
  • Postać: April Wood

• Natura, jako całość, jest dziełem dużo bardziej godnym podziwu niż człowiek.
  • Postać: Bruno van Tysch
  • Zobacz też: natura

• Nic, co dobre, nie występuje w nadmiarze. Postarajmy się więc, aby złych rzeczy nie było za wiele, a staną się one dobre.
  • Postać: Paul Benoit

• Nic z tego, co nas otacza, nic z tego, co wiemy lub czego nie wiemy, nie jest nam całkowicie nieznane ani całkowicie znane. Skrajności są łatwym rozwiązaniem. Podobnie ma się rzecz ze światłem. Nie istnieje k o m p l e t n a ciemność, nawet dla ślepca. Wiedziała pani? W ciemnościach aż się roi od form, zapachów i myśli… (…) Trzeba do tego dojrzeć. Kiedy dojrzewamy, zaczynamy w końcu rozumieć, że prawda jest rzeczą względną. To tak, jakby nasze oczy przyzwyczajały się do życia. Zaczynamy rozumieć, że dzień i noc, a może nawet życie i śmierć, nie są niczym innym jak tylko różnymi stopniami tego samego światłocienia. Odkrywamy, że jedyną prawdą jest półmrok i tylko on zasługuje na to, by go tak nazywać. (…) Półmrok jest jedyną prawdą. Dlatego to wszystko jest takie straszne. Dlatego życie jest tak absolutnie nieznośne i straszne. Dlatego wszystko jest takie przerażające.
  • Postać: Brunon van Tysch do Klary Reyes

• Nie chciał być wyjątkiem: nie chciał schodzić ze sceny, nie znosił odstawać. „Musisz – pomyślał – grać zgodnie z regułami.”
  • Postać: Lothar Bosch

• Nie podzielam tej opinii. (…). Reprezentujemy coś więcej niż tylko pozory. Jestem o tym przekonany.
  • Postać: Lothar Bosch

• Nie poddawaj się, (…), chyba że nie będzie już wyjścia.
  • Postać: Hendrickje Bosch

• Opanuj się. Myśl pozytywnie. Chociaż raz myśl pozytywnie.
  • Postać: Lothar Bosch

• Przerażony tłum nie należy do zagrożeń, którym człowiek może się nauczyć przeciwstawić, podobnie jak nie można się nauczyć chodzić po spirali cyklonu.
  • Postać: Lothar Bosch

• Rip van Winkle mógł, jeżeli okazało się to konieczne, łamać wszelkie przepisy oraz postępować niezgodnie z zasadami oraz decyzjami najwyższych władz. Ponadto co tydzień dokonywał autoregulacji. Jeżeli stwierdził, że nie uzyskał żadnego „rezultatu”, natychmiast wymieniał kierownictwo.
  • Opis: o instytucji Rip van Winkle.

• – Rip van Winkle cierpi na ten sam problem co Europa: rozbita unia. Wiesz, jaki my, Europejczycy, mamy problem? Chcemy pozostać sobą, nie przestając być Całością. Próbujemy globalizować nasz indywidualizm. Ale świat potrzebuje coraz mniej indywidualistów, coraz mniej ras, mniej narodów, mniej języków. Świat chce, żebyśmy wszyscy mówili po angielsku i byli odrobinę liberalni. Niech Babel mówi po angielsku i niech sobie wieża trwa, deklaruje świat. Tego wymaga globalizacja, a Europejczycy aspirują do niej, nie rezygnując ze swojej pozycji jednostki. Ale czym jest dziś jednostka? Co oznacza bycie Francuzem, Anglikiem czy Włochem? (…) Niczym się już od innych nie różnimy. (…) Zastanawiam się, co byśmy zobaczyli pod skórą Europy, gdybyśmy ją zdrapali. Jak sądzisz?
  – Musielibyśmy ją długo zdrapywać, Paul.
  • Postać: Paul Benoit i Lothar Bosch

• Samotność i niepowodzenia musiały być złymi towarzyszami.
  • Postać: Lothar Bosh

• Stań twarzą w twarz z tym strachem, a wtedy uda ci się go pokonać.
  • Postać: Jorge Atienza

• Stare ubrania zamieniają się w mały cmentarz pamięci.
  • Postać: Klara Reyes

• Szczerość dla wielu oznacza jedynie obowiązek powstrzymania się od kłamstwa.
  • Postać: Bruno van Tysch

• Szczerość kosztuje, nieprawda? (…) Uczą nas, że jest przeciwieństwem kłamstwa. Ale coś pani powiem. Szczerość dla wielu oznacza jedynie o b o w i ą z e k powstrzymania się od kłamstwa. Tu również chodzi o kunszt.
  • Postać: Brunon van Tysch do Klary Reyes

• Szczerość, oto właściwe słowo. Nauczyć się siebie poznawać, przeniknąć przez lustro, sprawdzić, jak żyje się w tym świecie…
  • Postać: Alex Bassan

• Sztuka bywa straszniejsza od ludzi.
  • Postać: Paul van Obber

• Sztuka jest żarłoczna.
  • Postać: Robert Wood

• Sztuka to nic innego, jak tylko pieniądze.
  • Postać: Bruno van Tysch

• Sztuka żąda wszystkiego, ponieważ w zamian daje wieczną rozkosz.
  • Postać: April Wood

• Średnik, kropka i spacja, kropka i koniec tekstu życia.

• Świat idzie naprzód i zaprasza nas, byśmy do niego dołączyli. Pytanie brzmi: przyjmujesz zaproszenie czy wysiadasz i tylko obserwujesz, jak przechodzi obok ciebie.
  • Postać: Paul Benoit

• Świat prawie zawsze jest przygotowany na wszystko.
  • Postać: Jackob Stein

• Światło było miłe i kuszące: marzenie motyla samobójcy.
  • Postać: Klara Reyes

• Tajemnica życia polega na tym, by przeniknąć rysunek twarzy i dotrzeć do ludzi, którzy się za nim kryją.
  • Postać: Klara Reyes

• Ta przeklęta puszka nie chce się otworzyć. Musi być nieśmiała.
  • Postać: Gerardo Williams

• Tęskniła za geniuszami jak ptak za nieograniczonym przestworzem.
  • Opis: o Klarze Reyes.

• Tkwią w nas drobne sprawy domowe, drobne, kruche, jak dzieci. Drobne zdarzenia, ważniejsze niż całe nasze życie. Wiem, że walczy pani, żeby przypomnieć sobie coś takiego.
  • Postać: Brunon van Tysch do Klary Reyes

• Van Tysch się psuje. Właściwie popsuł się już całkowicie. Tak to bywa, kiedy ktoś osiąga wieczność: umiera. Nie widzimy, jak gnije, tylko dlatego, że ukrywa to pod warstwami czystego złota. Już szukają następcy.
  • Postać: Paul Benoit

• Warto od czasu do czasu stanąć twarzą w twarz z tym, co nam się nie podoba. To, co nam się nie podoba, jest jak uczciwy przyjaciel: mówi prawdę, nawet jeśli nas ona dotyka.
  • Postać: Bruno van Tysch

• Wbrew temu, czego uczy religia, Bóg kusi tak samo jak diabeł.
  • Postać: Lothar Bosch

• Według mnie istnieje pewna bariera (…). Bariera, której sztuka nie zdoła nigdy przekroczyć, moja droga. Są to uczucia. Z jednej strony są ludzie. Z drugiej – sztuka. Nic na świecie nie może zniszczyć tej bariery. Jest nie do przebycia.
  • Postać: Gerardo Williams

• Witajcie wśród szalonych. Witajcie wśród ludzkości.
  • Postać: Lothar Bosch

• Wiecznie młodzi pozostają tylko ci, którzy umierają młodo.
  • Postać: Marcus Weiss
  • Zobacz też: młodość, śmierć

• – Wieczność jest wielką tragedią.
  – I trwa bez końca.
  – Właśnie dlatego jest wielką tragedią.
  • Postać: Hubertus i Arnoldus Walden

• Władza jest innym rodzajem sztuki. (…) A może raczej rzemiosłem, umiejętnością kontrolowania wszystkiego.
  • Postać: Jackob Stein

• Wolała dźwigać światło niż ludzi. Jej ojciec, południowoafrykański inżynier z Pretorii, pragnął, żeby Susan zrobiła błyskotliwą karierę. „Co powiesz na czterysta watów, tato? Chyba nie możesz narzekać.
  • Postać: Susan Cabot

• W rozmarzeniu można poruszać się, będąc nieruchomym.

• Wspomnienia są liniami na bieli: wymażemy je, będziemy inni, przestaniemy być.
  • Postać: Klara Reyes

• Wszyscy jesteśmy spadkobiercami tej przerażającej wojny. Taka jest spuścizna po nazistach. (…) Dokonania nazistów…(…) Zawsze myśleliśmy, że ludzkość jest niczym ssak potrafiący wylizać swoje rany. Ale w rzeczywistości jesteśmy delikatni jak wiekopomne dzieło, fresk tworzący sam siebie przez wieki. To czyni nas kruchymi: zadrapania na płótnie ludzkości trudno usunąć. A naziści porozdzierali materię na strzępy. Nasze przekonania legły w gruzach, a ich kawałki zagubiły się w dziejach, Nic już nie można było zrobić z pięknem: pozostało za nim tęsknić. Nie mogliśmy już wrócić do Leonarda (…), Velasqueza czy Renoira. Ludzkość stała się ocalałym z pożogi kaleką wpatrzonym w koszmar szeroko otwartymi oczyma. Oto największe osiągnięcie nazistów.
  • Postać: Hirum Oslo do April Wood

• Wszystko to było fałszywym wspomnieniem pogrzebanym w ich umysłach przez van Tyscha, mroczną barwa powlekającą ich ciała. (…) Cień występku, którego nigdy się nie dopuścili i dlatego do końca życia nie będą mogli o nim zapomnieć, gdyż najtrudniej jest zniszczyć to, co istnieje tylko w wyobraźni.
  • Postać: Arno Walden

• W świecie sztuki może zaistnieć wszystko, gdyż nic nie posiada znaczenia samo w sobie. Pewne rzeczy są sztuką, i tak jest, ponieważ zdecydowali o tym artyści, a publiczność przyznała im rację.
  • Postać: Hubert Walden

• – Wyobraźcie sobie, że wszyscy niewolnicy nie żyją i faraon sam musi dźwigać kamienie.
  – Załamałby się – zauważył dowcipnie Bosch.
  – Sztuka jest niczym innym jak tylko władzą.
  • Postać: Paul Benoit

• Zawsze wyrabiamy sobie jakieś zdanie na temat tego, czego nie znamy (…) co wcale nie znaczy, że znamy to lepiej.
  • Postać: Bruno van Tysch

• Zrozumiała, że zawsze była swoim własnym marzeniem.
  • Postać: Klara Reyes

• Życie jest jak biznes, który codziennie zmienia właściciela i nigdy nam nie zwraca tego, co nadpłaciliśmy.
  • Postać: Arnoldus Walden

• Życie miało bowiem swoje własne brzmienie, teraz to do niej dotarło
  • Postać: Klara Reyes

• Życie nigdy niczego nie zwraca.

• Życie to potrzeba odczuwania nieustannej satysfakcji.
  • Postać: Klara Reyes

• Żyjemy w pogmatwanym świecie (…). W świecie, który przekształcił się w sztukę, w czystą przyjemność ukrywania, udawania tego, czym się nie jest lub co nie istnieje. Może kiedyś tak nie było, dopadło nas to wbrew naszej prawdziwej naturze. Albo od początku b y l i ś m y t a c y. Naszą p r a w d z i w ą naturą jest m a s k a: teraz wreszcie ukształtowaliśmy rzeczywistość na miarę naszych potrzeb.
  • Postać: April Wood