Zbigniew Kopalko

Zbigniew Kopalko (ur. 9 października 1909 w Truskawcu Zdroju, zm. 12 czerwca 1996 w Warszawie) – polski reżyser radiowy i teatralny.

Pochodził z rodziny aktorskiej – jego dziadek był dyrektorem wędrownego teatru, babka Zofia Millerowa i matka Zofia, z d. Molska, były aktorkami. W dzieciństwie brał udział jako statysta w niektórych spektaklach „Reduty” Juliusza Osterwy. Przed wojną studiował polonistykę na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Jako student był od 1931 spikerem wileńskiego oddziału Polskiego Radia, a także dziennikarzem radiowym, autorem słuchowisk i reżyserem. W chwili wybuchu II wojny światowej został w Wilnie powołany do wojska jako dowódca plutonu karabinów maszynowych. Został internowany, jednak uciekł z obozu. W czasie okupacji nasłuchiwał wiadomości radia BBC i przekazywał komunikaty o wydarzeniach na froncie władzom ZWZ (później AK). Kiedy w 1945 Sowieci zajęli Wilno, wyjechał do Białegostoku gdzie pracował jako nauczyciel, wkrótce wrócił do pracy w radiu – przez krótki okres w rozgłośni białostockiej^[1], potem w toruńskiej, następnie w łódzkiej i od 1948 w Warszawie. Był wykładowcą reżyserii radiowej na Wydziale Radia i Telewizji (obecnie im. Krzysztofa Kieślowskiego) Uniwersytetu Śląskiego.

Był laureatem wielu prestiżowych nagród krajowych i zagranicznych, m.in. jako pierwszy Polak otrzymał Prix Italia w Sorrento 1959 za libretto i reżyserię zrealizowanej w 1958 opery radiowej Neffru z muzyką Zbigniewa Wiszniewskiego. W 1992 otrzymał Honorowego Wielkiego Splendora za całokształt twórczości radiowej, nagrodę przyznawaną przez zespół Teatru Polskiego Radia.

Jako reżyser zadebiutował przed wojną, realizując w radiu wileńskim siedemnastowieczną komedię rybałtowską Albertus na wojnę, Albertus z wojny. Ostatnim wyreżyserowanym przez Kopalkę słuchowiskiem była jego własna adaptacja Kazań ks. Piotra Skargi (1991).

Reżyserował także na scenach dramatycznych, m.in. w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie (George Bernard Shaw Androkles i lew, 1963), w Teatrze Dramatycznym w Wałbrzychu (Wojciech Bogusławski Figiel za figiel, 1968). Pisał dla teatrów lalkowych, m.in. Bidasari i zła królowa Semele, Lustra opowiadają w czwartek (Teatr Lalki i Aktora w Wałbrzychu 1967), Czarodziejski bęben według Lwa Tołstoja (Teatr Lalki i Aktora w Wałbrzychu 1970), i reżyserował w teatrach lalkowych, m.in. H.Ch. Andersena Pastereczka i Kominiarczyk (Teatr Lalki i Aktora „Baj”, Warszawa 1957), Zaklęty rumak według Bolesława Leśmiana (Teatr „Lalka” w Warszawie, Białostocki Teatr Lalek).

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1954)^[2]

• P. Müldner-Nieckowski, Mistrz reżyserii radiowej, referat wygłoszony w PWST w Warszawie, kwiecień 1992.
• J. Cieszewski, Zbigniew Kopalko, Rzeczpospolita, 06.06.97 Nr 130.