Zamrożone zoo

Zamrożone zoo – materiał genetyczny zwierząt (np. DNA, sperma, jaja i embriony), zgromadzony z zamiarem przechowywania przez długi czas w bardzo niskich temperaturach (w warunkach krionicznych). W niektórych placówkach gromadzi się także zamrożone rośliny, dla przechowywania których tworzy się zwykle jednak odrębne banki nasion.

Na całym świecie jest niespełna tuzin „zamrożonych zoo”^[1].

Ogrody zoologiczne, takie jak zoo w San Diego^[2][3], i programy badawcze, jak Audubon Center for Research of Endangered Species^[1][4][5] w Nowym Orleanie, przechowują w temperaturach krionicznych materiał genetyczny w celu ochrony różnorodności puli genowej krytycznie zagrożonych gatunków albo możliwego przywrócenia do życia gatunków już wymarłych, np. wilka workowatego^[6] czy mamuta^[7].

Frozen Zoo przy San Diego Zoo Conservation Research przechowuje zamrożone w ciekłym azocie (-196 °C) zwierzęce i roślinne materiały biologiczne od 1976^[8]. Obecnie znajdują się w nim próbki pochodzące od 8400 egzemplarzy, obejmujące ponad 800 gatunków i podgatunków^[9].

Działalność tę prowadzą też inne ogrody zoologiczne w Stanach Zjednoczonych, zaś w Europie m.in. Wydział Biologii University of Nottingham w projekcie Frozen Ark^[10][11].

W Zjednoczonych Emiratach Arabskich Breeding Centre for Endangered Arabian Wildlife (BCEAW) w Szardży przechowuje embriony skrajnie zagrożonych wyginięciem żbika Gordona (Felis silvestris gordoni) i arabskiego lamparta (Panthera pardus nimr) (zostało tylko 50 osobników na wolności)^[12].

Zebranie materiału do stworzenia zamrożonego zoo ułatwia nadprodukcja spermy u samców. Spermę można pobrać nawet tuż po śmierci zwierzęcia. Produkcję jajeczek, która u samic jest zwykle niska, można zwiększyć za pomocą terapii hormonalnej, do uzyskania 10–20 oocytów, w zależności od gatunku zwierzęcia. Po ich zapłodnieniu i uzyskaniu embrionów, embriony te można poddać krioprezerwacji, ponieważ są one bardziej odporne na działanie niskich temperatur niż jajeczka^[12].

Materiał genetyczny można przechowywać w warunkach krionicznych przez dowolnie długi czas bez obniżenia jego jakości^[1].

Przechowywany materiał może być – po ogrzaniu – użyty do sztucznego zapłodnienia, zapłodnienia in vitro, transferu embrionów oraz klonowania.

Sztuczne zapłodnienie jest ratunkiem dla zwierząt, które ze względów anatomicznych lub fizjologicznych nie mogą wydać potomstwa w sposób naturalny. Rozmnażanie z przechowanego materiału genetycznego umożliwia też wyhodowanie genetycznie ulepszonego potomstwa oraz zapobieganie chowowi wsobnemu, obniżającemu adaptowalność do warunków zewnętrznych.

Manipulacje genetyczne były dokonywane na zwierzętach od długiego czasu i, w przeciwieństwie do sztucznego zapłodnienia ludzi, nie budzą kontrowersji etycznych. Współczesna technologia pozwala na manipulacje genetyczne u zwierząt bez konieczności trzymania ich w zamknięciu. Jednak powodzenie przywrócenia do życia na wolności wymarłych gatunków wymaga współpracy naukowej i wystarczającej ilości zebranego wcześniej materiału genetycznego^[12].

• ochrona ex situ
• pula genowa
• gatunek zagrożony

• Breeding Centre for Endangered Arabian Wildlife (BCEAW) w Sharjah. arabianwildlife.uaeinteract.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-21)].
• The Frozen Ark w Londynie
• The Frozen Zoo w Audubon Nature Institute
• The Frozen Zoo w San Diego
• video na youtube: Saving the DNA and the viable cells of the world's endangered animals zamieszczone przez University of Nottingham