Zamek błyskawiczny

Ten artykuł od 2012-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Zamki błyskawiczne z tworzywa sztucznego

Zamek błyskawiczny, suwak (ekler^[1], gw. łódz. ekspres) – zapięcie służące do czasowego łączenia dwóch kawałków tkaniny. Powszechnie wykorzystywane zamiast guzików w kurtkach wierzchnich, bluzach, torbach, śpiworach, plecakach itp. Największą popularność zamek błyskawiczny zyskał jednak w przypadku rozporków.

Zamek błyskawiczny tworzą dwa rzędy plastikowych lub metalowych przylegających do siebie ząbków, ustawionych w ten sposób, że ząbki jednego rzędu po zaciągnięciu suwaka wchodzą w wolne miejsca drugiego rzędu. Zdarza się, np. w przypadku odzieży artystycznej, że zęby zamka błyskawicznego tworzone są z drewna.

Pierwsze zapięcia podobne do dzisiejszego zamka błyskawicznego wynaleziono w połowie XIX wieku (Elias Howe, 1851 r.), ale nie utrzymały się na rynku. Inne, wykorzystujące system haczyków i oczek opatentowano w latach 90. XIX wieku (Whitcomb Judson), służyły do zapinania butów.

Współczesne rozwiązanie znane jest od roku 1913 jako wynalazek szwedzkiego inżyniera Gideona Sundbacka (patent w 1917 roku). Wykorzystywano je pierwotnie do kombinezonów lotniczych i łączenia płótna samolotowego. Popularność zdobyły w latach 20. i 30. XX wieku^[2].

Zastosowanie

Początkowo buty i woreczki na tytoń były głównym zastosowaniem zamków; minęło kolejne dwadzieścia lat, zanim zamki znalazły zastosowanie w branży mody. W czasie II wojny światowej zamki zaczęto szeroko wszywać do spodni, spódnic i sukienek.

Schematycznie przedstawiona zasada działania zamka błyskawicznego
...i w drugą stronę.

Przypisy

↑ hasło „ekler”. [w:] Słownik języka polskiego [on-line]. Wydawnictwo Naukowe PWN. [dostęp 2016-02-13].
↑ Mary Bellis Inventions Expert our editorial process MaryM.B.I.E.M. Bellis, The History of the Zipper [online], ThoughtCo [dostęp 2020-08-25] (ang.).

Linki zewnętrzne

Historia zamka błyskawicznego
Historia zamka błyskawicznego w pdf Rozmiar 51,1 MB, zawiera 41 stron.

[sjpPWN-ekler-1] sło „ekler”. [w:] Słownik języka polskiego [on-line]. Wydawnictwo Naukowe PWN. [dostęp 2016-02-13].

[2] Mary Bellis Inventions Expert our editorial process MaryM.B.I.E.M. Bellis, The History of the Zipper [online], ThoughtCo [dostęp 2020-08-25] (ang.).

[1]

[2]