ZU-23-2MR Wróbel II
 ZU-23-2MR na okręcie transportowym proj. 767 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Rodzaj | |
| Historia | |
| Prototypy |
1988 |
| Produkcja seryjna |
1990 |
| Wyprodukowano |
29 szt. do 2000 r. |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Kaliber |
23 mm |
| Nabój |
23×151B[1] |
| Długość lufy |
z zamkiem 2608 mm[1] |
| Donośność |
armaty: pozioma 2000 m, |
| Prędkość pocz. pocisku |
970 m/s[1] |
| Długość |
4680 mm[1] |
| Szerokość |
2850 mm[1] |
| Wysokość |
1700 mm[1] |
| Masa |
2500 kg[1] |
| Kąt ostrzału |
w poziomie: 360° |
| Jednostka ognia |
2 × 200 nabojów (na podstawie)[1] |
| Szybkostrzelność |
teoretyczna 1600-2000 strz./min |
| Obsługa |
1 |
ZU-23-2MR Wróbel II – morski zestaw rakietowo-artyleryjski, składający się z podwójnie sprzężonej uniwersalnej armaty kalibru 23 mm i dwóch wyrzutni pocisków przeciwlotniczych bliskiego zasięgu Strzała 2M, opracowany w Polsce i używany na polskich okrętach od lat 90. XX wieku. Stanowi rozwinięcie armaty morskiej ZU-23-2M Wróbel. Zestaw jest współprodukowany w Zakładach Mechanicznych w Tarnowie i WITU w Zielonce. Armata przeznaczona jest do zwalczania lekko opancerzonych celów nawodnych, celów powietrznych manewrujących i pozostających w zawisie oraz zwalczania lekko opancerzonych celów brzegowych. Innym oznaczeniem armaty jest Wróbel-2MR lub 23-2PAMR (Przeciwlotnicza Armata Morska z Rakietami)[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Zestaw opracowano w połowie lat 80. XX wieku, na bazie armaty morskiej ZU-23-2M Wróbel, będącej zaadaptowaną w Polsce do celów morskich armatą holowaną ZU-23-2. Powstała ona na bazie radzieckiej armaty ZU-14 przyjętej tam na uzbrojenie w 1955 roku (projekt z 1950 roku).
Z jednej strony nowa armata była ulepszeniem ZU-23-2M, z lepszym chłodzeniem luf i większym zapasem amunicji, a z drugiej strony stanowiła morską wersję opracowanego wówczas dla wojsk lądowych zestawu artyleryjsko-rakietowego ZUR-23-2S Jod, wyposażonego w pociski rakietowe Strzała-2M i lepszy celownik tachometryczny. Rozwój armaty był prowadzony w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Sprzętu Mechanicznego w Tarnowie, a celownika GP-02MR – w WITU. W 1986 roku model zestawu z nowym celownikiem był testowany na trałowcu projektu 207, po czym przystąpiono do budowy prototypów. Pierwsze strzelania morskie prototypowych zestawów miały miejsce we wrześniu 1988 na trałowcu ORP „Jastrząb”[1]. Pierwsze cztery zestawy zamontowano jako etatowe uzbrojenie na okręcie transportowym ORP „Lublin” w 1989, po czym dokonano wyboru najlepszych z testowanych rozwiązań i zestaw następnie wszedł do produkcji. Początkowo zestawy Wróbel-II były dostarczane z opóźnieniem i na części okrętów stosowano wciąż starszy ZU-23-2M Wróbel[1]. Ponadto, początkowo zestawy zamawiane były bez nowo opracowanego celownika[1], posiadając jedynie standardowe celowniki pierścieniowe. Dopiero od 1996 zaczęto je zastępować celownikiem tachometrycznym GP-02MR[2].
W stosunku do poprzedniej wersji, oprócz wprowadzenia pocisków rakietowych, zastosowano m.in. chłodzenie wodne luf[2] i czterokrotnie powiększono ilość amunicji, do 200 na lufę[1]. Amunicja znajduje się w dużych zewnętrznych skrzynkach z przodu wieży armaty, po obu stronach luf. Górna część wieży, mieszczącej stanowisko operatora, wykonana jest z przezroczystego tworzywa sztucznego[1], przy czym kształt osłony różni się nieco od ZU-23-2M. Podobnie, jak w poprzedniej wersji, napędy kierunku i podniesienia są hydrauliczne (pod koniec I dekady XXI w. opracowano prototyp wersji ZU-23-2MRE z napędami elektrycznymi, przystosowanymi do współpracy z systemem kierowania ogniem)[2]. W 2001 roku zmodyfikowano system chłodzenia luf[2]. Słabością zestawu są pociski Strzała-2M, które nie są już obecnie skutecznym środkiem walki, a najskuteczniejsze są, z uwagi na metodę samonaprowadzania na podczerwień, strzelając do celu już oddalającego się po ewentualnym ataku[1].
Pomimo wycofania z eksploatacji pocisków Strzała, zestawu nie zintegrowano z nowszymi pociskami Grom[3].
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Okręty polskiej Marynarki Wojennej (lista może ulec zmianie; podana jest liczba zestawów na jeden okręt):
- 5 okrętów transportowo-minowych proj. 767 (po 4 zestawy)
- 4 trałowce bazowe projektu 207M (po 1 zestawie)
- 3 niszczyciele min projektu 206FM (po 1 zestawie)
- 1 okręt wsparcia logistycznego proj. 130Z/890 ORP „Kontradmirał Xawery Czernicki” (1 zestaw)
- 1 niszczyciel min ORP „Kormoran” (po 1 zestawie, bez pocisków Strzała-2M)[3]
Okręty innych państw:
- Łotwa: 1 trałowiec projektu 89.200 Kondor-II: M-02 „Imanta” (1 zestaw, od 1994)[4][5][a]
- Jemen: 1 okręt desantowy proj. NS-722 „Bilqis” (1 zestaw)[b]
- Jemen: 3 kutry desantowe proj. NS-717 „Saba”, „Dhaffar”, „Thamoud” (1 zestaw)[c]
Dane
[edytuj | edytuj kod]- Liczba luf: 2 (2 armaty 2A14)
- Chłodzenie: w obiegu zamkniętym cieczą chłodzącą
- Zasilanie automatów: obustronne
- Pojemność magazynów: 200 szt. w taśmie na automat
- Celownik tachometryczny GP-02MR
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Na drugim trałowcu M-01 „Viesturs” zamontowano później zestaw ZU-23-2M Wróbel („Morza, Statki i Okręty” nr 2/2003)
- ↑ Według Jarosław Ciślak. Okręt desantowy dla Jemenu. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 7/2002. s. 52-54., okręt jest uzbrojony w zestaw ZU-23-2M Wróbel, ale kształt armaty pod pokrowcem na fotografiach wskazuje na ZU-23-2MR, a armata ZU-23-2M nie była już wówczas produkowana.
- ↑ Brak bliższej specyfikacji modelu armaty Wróbel, lecz fotografie armat w pokrowcach w „Morza, Statki i Okręty” nr 4/2001 s.2 wskazują na ZU-23-2MR, podobnie na modelu stoczniowym oferowanego okrętu.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Ciślak 1995 ↓, s. 216-217
- ↑ a b c d "Dwudziestkitrójki" z Tarnowa w: „Nowa Technika Wojskowa” nr 9/2010, s. 78.
- ↑ a b Paweł Janowski. Niszczyciele min projektu 258 Kormoran II. „Nowa Technika Wojskowa”. 6/2014, s. 90, czerwiec 2014. Warszawa: Magnum-X.
- ↑ J.C. & J.W.. Prezydent Łotwy w MW. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 2/2003. VIII (39), s. 10, marzec-kwiecień 2003. Warszawa. ISSN 1426-529X.
- ↑ Aigars Prusis, Mūsdienu Latvijas kara flote [dostęp 31-10-2010] (łot.)
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jarosław Ciślak: Polska Marynarka Wojenna 1995. Warszawa: Lampart i Bellona, 1995, seria: Ilustrowana Encyklopedia Techniki Wojskowej. 6. ISBN 83-86776-08-0.