Złotopol

Złotopol
	Dzielnica Nowomyrhorodu
Państwo	Ukraina
Miasto	Nowomyrhorod
W granicach Nowomyrhorodu	1959
	Położenie na mapie Ukrainy Złotopol
	Położenie na mapie obwodu kirowohradzkiego Złotopol
	48°52′00″N 31°39′04″E/48,866667 31,651111
	Multimedia w Wikimedia Commons

Złotopol (ukr. Златопіль), do 1787 Hulajpol^[1] – dzielnica Nowomyrhorodu, położona na północ od śródmieścia, na prawym brzegu Wysi Wielkiej; do 1959 miasto.

Historia

W 1659 roku Sejm Rzeczypospolitej nadał dożywotnio Złotopol hetmanowi zaporoskiemu Pawłowi Teterze Morzkowskiemu, co spowodowało jego spór ze Stanisławem Koniecpolskim, który uważał go za swoją własność. Następnie własność Walewskich, a potem Lubomirskich. W XVIII wieku powstały pod miastem korytarze/katakumby.

W 1787 książę Franciszek Ksawery Lubomirski sprzedał Hulajpol razem z innymi dobrami śmilańskimi Grigorijowi Potiomkinowi. W tym czasie Złotopol był stanicą zimową wojsk polskich pod dowództwem Józefa Hoszowskiego, które strzegły pobliskiej granicy Rzeczypospolitej przebiegającej wzdłuż rzeczki Turya.

W XIX wieku znacznie wzrosła liczba ludności żydowskiej, która w 1900 roku stanowiła prawie połowę ludności miasteczka.

Siedziba dawnej gminy Złotopol(inne języki) w powiecie czehryńskim na Ukrainie.

2 maja 1919 r. ponad 100 Żydów zostało zamordowanych w pogromie przeprowadzonym przez chłopów ukraińskich.

Podczas okupacji hitlerowskiej, pod koniec 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 1000 osób. W czerwcu 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali w okolicy miasta oraz koło Masłowa. Sprawcami zbrodni była niemiecka żandarmeria oraz ukraińska policja^[2].

Kościół katolicki

W 1817 roku Maurycy Dziekoński ufundował tu katolicki kościół pod wezwaniem Maryi Niepokalanego Poczęcia. W 1819 roku jego kolatorem był marszałek czerkaski Franciszek Zaleski, a plebanem ksiądz Łukasz Ilnicki. Kościół ten w 1861 roku rozbudowano ze składek wiernych staraniem księdza Jaworowskiego.

Znane osoby

W 1857 w Złotopolu urodziła się Anna Bilińska-Bohdanowiczowa – polska malarka.

Hulajpol w literaturze

W Hulajpolu i okolicach rozgrywa się akcja powieści Stanica hulajpolska (1840–1841) polskiego powieściopisarza Michała Grabowskiego^[3].

Miejscowości nie należy mylić z miastem Huliajpole.

Przypisy

↑ Złotopol, pierwotnie Hulajpol, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 642 .
↑ Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1635 .
↑ Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny. Julian Krzyżanowski (red.). T. 1: A–M. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984, s. 324. ISBN 83-01-05368-2.

[1] Złotopol, pierwotnie Hulajpol, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 642 .

[2] Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1635 .

[3] Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny. Julian Krzyżanowski (red.). T. 1: A–M. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984, s. 324. ISBN 83-01-05368-2.

[1]

[2]

[3]