Upadek (film 2004)

Upadek
Der Untergang
	; Logo filmu
Gatunek	dramat wojenny
Rok produkcji	2004
Data premiery	16 września 2004 (Niemcy); 17 września 2004 (Austria); 29 kwietnia 2005 (Włochy)
Kraj produkcji	Niemcy; Austria; Włochy
Język	niemiecki
Czas trwania	150 min; 178 min (wersja reżyserska)
Reżyseria	Oliver Hirschbiegel
Scenariusz	Bernd Eichinger
Główne role	Bruno Ganz; Alexandra Maria Lara; Corinna Harfouch; Ulrich Matthes; Juliane Köhler; Christian Berkel; Thomas Kretschmann; Christian Redl; Dieter Mann; Rolf Kanies; Ulrich Noethen
Muzyka	Stephan Zacharias
Zdjęcia	Rainer Klausmann
Scenografia	Gregor Mager, Bernd Lepel, Joachim Keppler
Kostiumy	Claudia Bobsin
Montaż	Hans Funk
Produkcja	Bernd Eichinger
Dystrybucja	Constanin Film; 01 Distribution; Sony Pictures Home Entertainment
Budżet	13 500 000 €
Przychody brutto	92 180 910 €
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Upadek (niem. Der Untergang) – niemiecki dramat wojenny z 2004 roku w reżyserii Olivera Hirschbiegela. W roli głównej wystąpił szwajcarski aktor Bruno Ganz. Zdjęcia kręcono w Berlinie, Monachium i Petersburgu.

Film nakręcono na podstawie książki Der Untergang: Hitler und das Ende des Dritten Reiches; eine historische Skizze Joachima Festa oraz Z Hitlerem do końca sekretarki Hitlera Traudl Junge (napisanej wspólnie z Melissą Müller). Upadek był niemieckim kandydatem do nagrody Oscara w 2005 roku, przegrał jednak z hiszpańskim obrazem W stronę morza.

Popularność filmu sprawiła, że jest on bardzo często parodiowany w internecie.

Fabuła

Upadek to film omawiający ostatnie dni życia wodza III Rzeszy, Adolfa Hitlera, w zdobywanym przez wojska radzieckie Berlinie. Początek akcji ma miejsce w kwietniu 1945 roku. Adolf Hitler wraz ze swoimi najbliższymi współpracownikami ukrywa się w bunkrze w podziemiach berlińskiej Kancelarii Rzeszy. Wokół wodza znajdują się między innymi minister propagandy Joseph Goebbels z rodziną oraz Traudl Junge, ostatnia sekretarka Hitlera, której wspomnienia posłużyły do przedstawienia ostatnich dwunastu dni życia zbrodniarza wojennego.

Obsada

Źródło^[2]


Aktor	Postać	Rola historyczna
Bruno Ganz	Adolf Hitler	dyktator III Rzeszy
Alexandra Maria Lara	Traudl Junge	sekretarka Hitlera
Ulrich Matthes	Joseph Goebbels	minister propagandy, jeden z przywódców Niemiec i następca Hitlera
Corinna Harfouch	Magda Goebbels	żona Josepha Goebbelsa
Juliane Köhler	Eva Braun	towarzyszka życia Hitlera i jego późniejsza żona
Thomas Kretschmann	Hermann Fegelein	generał SS, przedstawiciel Himmlera
Heino Ferch	Albert Speer	minister uzbrojenia i amunicji, zawiadujący niemieckim przemysłem
Christian Berkel	Ernst-Günther Schenck	pułkownik SS, lekarz
André Hennicke	Wilhelm Mohnke	generał SS dowodzący obroną dzielnicy rządowej w Berlinie
Götz Otto	Otto Günsche	adiutant Hitlera
Ulrich Noethen	Heinrich Himmler	dowódca SS, minister spraw wewnętrznych i czołowy przywódca Niemiec
Christian Redl	Alfred Jodl	generał, szef sztabu OKW i bliski doradca wojskowy Hitlera
Rolf Kanies	Hans Krebs	generał, szef sztabu OKW po odwołaniu Jodla
Michael Mendl	Helmuth Weidling	generał, ostatni dowódca obrony Berlina
Matthias Habich	Werner Haase	lekarz
Birgit Minichmayr	Gerda Christian	sekretarka Hitlera
Dietrich Hollinderbäumer	Robert Ritter von Greim	feldmarszałek, dowódca Luftwaffe po odwołaniu Göringa
Dieter Mann	Wilhelm Keitel	feldmarszałek, szef OKW, jeden z najważniejszych dowódców niemieckich
Justus von Dohnányi	Wilhelm Burgdorf	generał, pod koniec wojny jeden z najbliższych współpracowników Hitlera
Gerald Alexander Held	Walter Hewel	dyplomata, przedstawiciel Goebbelsa
Thomas Thieme	Martin Bormann	generał SS, zastępca i osobisty sekretarz Hitlera
Thomas Limpinsel	Heinz Linge	kamerdyner Hitlera
Hans Steinberg	Karl Koller	generał
Heinrich Schmieder	Rochus Misch	telefonista i adiutant Hitlera
Thorsten Krohn	Ludwig Stumpfegger	podpułkownik SS, lekarz
Jurgen Tonkel	Erich Kempka	podpułkownik SS, kierowca Hitlera
Igor Romanov	Peter Högl	dowódca Reichssicherheitsdienstu
Igor Bubenchikov	Franz Schädle	ochroniarz Hitlera
Michael Brandner	Hans Fritzsche	dziennikarz, bliski współpracownik Goebbelsa
Christian Hoening	Ernst-Robert Grawitz	generał SS, lekarz
Anna Thalbach	Hanna Reitsch	słynna pilotka i bohaterka propagandy
Bettina Redlich	Constanze Manziarly	kucharka Hitlera
Devid Striesow	Fritz Tornow	opiekun psa Hitlera, Blondi
Elizaveta Boyarskaya	Erna Flegel	pielęgniarka i niańka dzieci Goebbelsów
Mathias Gnädinger	Hermann Göring	marszałek Rzeszy, dowódca Luftwaffe, jeden z czołowych przywódców Niemiec
Klaus Wolf	Alwin-Broder Albrecht	adiutant Hitlera
Oliver Stritzel	Johannes Hentschel	mechanik w bunkrze
Norbert Heckner	Walter Wagner	notariusz, który udzielił ślubu Hitlerowi i Braun
August Schmölzer	Hans Baur	generał SS, pilot Hitlera
Alexander Slastin	Wasilij Czujkow	radziecki generał, jeden z dowódców szturmów na Berlin
Gregory Borlein	Helmut Goebbels	syn Goebbelsów
Amelie Menges	Heide Goebbels	córka Goebbelsów
Julia Bauer	Hedda Goebbels	córka Goebbelsów
Aline Sokar	Helga Goebbels	córka Goebbelsów
Laura Borlein	Holde Goebbels	córka Goebbelsów
Charlotte Stoiber	Hilde Goebbels	córka Goebbelsów
Donevan Gunia	Piter Kranz	postać fikcyjna, chłopiec z Hitlerjugend wcielony do wojska
Ulrike Krumbiegel	Dorothee Kranz	postać fikcyjna, matka Pitera Kranza
Fabian Busch	Stehr	postać fikcyjna, podpułkownik SS
Sergey Evseev	adiutant Mohnkego	postać fikcyjna wzorowana na postaci historycznej

Przypisy

↑ Box Office Mojo.
↑ Upadek (2004) pełna obsada [online], Filmweb [dostęp 2020-12-23] (pol.).

Linki zewnętrzne

Upadek w bazie IMDb (ang.)
Upadek w bazie Filmweb
Adolf Hitler w filmie „Upadek”
Pomiędzy analizą a zafałszowaniem. film.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-26)].

[1] Box Office Mojo.

[2] Upadek (2004) pełna obsada [online], Filmweb [dostęp 2020-12-23] (pol.).

[1]

[2]

2000-09	Eksperyment (2001) Upadek (2004) Inwazja (2007) Pięć minut nieba (2009)
2010-19	Diana (2013) 13 minut (2015)
Seriale TV	Szpiedzy Waszyngtona (2014) Billions (2017) 4 Blocks (2018) Criminal: Niemcy (2019)