umask

umask (user mask) – polecenie interfejsu POSIX, które odpowiada za ograniczanie praw dostępu do plików^[1]. Umożliwia podanie aktualnej tzw. maski użytkownika (maski uprawnień). Maska to zestaw ósemkowych wartości, który jest wykorzystywany do przypisywania uprawnień dla nowych plików w systemach uniksowych i uniksopodobnych (w tym w Linuksie). Aby otrzymać zestaw uprawnień należy od odpowiedniego trybu dostępu, czyli zestawu domyślnych uprawnień, odjąć zawartość maski^[2].

umask [-p] [-S] [mode]

mode określa w jaki sposób ma się zachować dana maska. Gdy ten argument zostanie pominięty, to zostanie wydrukowana aktualna wartość maski. Jeżeli mode zacznie się od cyfry, zostanie zinterpretowana jako liczba w systemie ósemkowym. W przeciwnym wypadku zostanie zinterpretowana jako maska w formie symbolicznej.

Każdy plik posiada zestaw bitów uprawnień. Wyróżnia się bity uprawnień dla użytkownika (właściciela), grupy i pozostałych. Każda z tych wartości zapisana jest na 3 bitach, więc możliwe wartości należą do zakresu [0, 7]. Poza tym w bitach dotyczących użytkownika, pierwszy bit odpowiada za prawo do odczytania zawartości pliku, drugi za prawo do modyfikacji zawartości danego pliku a trzeci za prawo do wykonywania (analogicznie dla grupy i pozostałych). Gdy do pliku przypisany zostanie zestaw uprawnień 777, to wszyscy będą mieli do niego pełne uprawnienia. Przy domyślnych ustawieniach pliki są tworzone z trybem dostępu 666 a katalogi 777.

Nowe pliki (nie będące katalogami) tworzone dla maski 022 będą miały uprawnienia 644 – oznacza to, że właściciel pliku będzie miał do niego prawo odczytu i zapisu a grupa oraz pozostali będą mieli tylko prawo do odczytu. Dla tej samej maski katalogi otrzymają uprawnienia 755^[2].

Katalogi są specjalnym rodzajem plików z prawem wykonywania. Aby odróżnić je od zwykłych plików, wykorzystywana jest dodatkowa wartość podawana przed bitami uprawnień^[2].

• chmod