Tell Ramad

Tell Ramad

Państwo	Syria
Położenie na mapie Syrii Tell Ramad
33°21′36″N 35°56′56″E/33,360000 35,948889

Tell Ramad – tell, stanowisko archeologiczne u podnóża góry Hermon w południowo-zachodniej Syrii (20 km od Damaszku). Wykopaliska na obszarze stosunkowo małej prehistorycznej osady (ok. 2 ha) miały duże znaczenie w badaniu początków rolnictwa w okresie neolitu.

Pierwsze profesjonalne prace wykopaliskowe w Tell Ramad zostały wykonane podczas ośmiu sezonów między 1963 a 1973 przez francuską ekspedycję pod kierownictwem Henri de Contenson'a (z W.J. van Liere). W 1972 roku ekspedycja odkryła pozostałości neolitycznej społeczności z VII tysiąclecia p.n.e., której egzystencja oparta była na zbieractwie jęczmienia i trzech gatunków pszenicy.^[1] W osadzie rozwinięte były techniki obróbki obsydianu, sprowadzanego z terenów Anatolii.

Najstarsze poziomy z okresu przedceramicznego wskazują, że pół-ziemne chaty w Ramad budowane z gliny miały kształt elipsy o średnicy 3-4 metrów. Wewnątrz tych zabudowań znajdowały się piece oraz pomieszczenia o charakterze silosów.^[2] Z tego okresu pochodzi odkryty w Tell Ramad wisiorek wykonany z bryłki miedzi, jeden z najwcześniejszych śladów obróbki tego metalu w okresie neolitu w Syrii.^[3]

W późniejszych okresach, domostwa w Ramad były prostokątne (jedynie rogi budynków były nieco zaokrąglane) z jednym pomieszczeniem. Najpomyślniejszy okres osady stanowiło ostatnie ćwierćwiecze VII tysiąclecia p.n.e. (ok. 6250-6000). Z tego okresu pochodzą domy budowane z glinianych cegieł na kamiennym fundamencie i z użyciem wapiennego tynku, gliniane figurki ludzi i zwierząt, ślady udomowienia świń oraz prawdopodobnie owiec i kóz.^[4] O znacznym rozwoju Tell Ramad może świadczyć zmniejszenie konieczności polowań (nieliczne pozostałości jeleni i gazeli), zastąpionych wydajnym rolnictwem i hodowlą na potrzeby całkowicie osiadłej społeczności. W tym okresie w Tell Ramad pojawiły się pierwsze wapienne naczynia ceramiczne z dużą domieszką pucolany, produkowane w dużych ilościach i niekiedy ozdabiane szerokimi czerwonymi pasami pigmentem z ochry.

Zwyczaje religijne nie odbiegały od charakterystycznych dla północnej Syrii czy Jerycha na południu. Znaleziono tutaj czaszki pokryte glinianymi maskami w celu odwzorowania ludzkiej twarzy (niektóre pokryte czerwona farbą); dobrze zachowane, stanowią obecnie eksponaty Muzeum Narodowego w Damaszku. Czaszki w Tell Ramad chowane były a dołach razem z antropomorficznymi glinianymi figurkami bez głów, co sugeruje, że figurki mogły być piedestałami pod czaszki.^[5] Wspólne zestawianie tych dwóch artefaktów może świadczyć, że nie były to dary grobowe lecz obiekty kultu, składane do ziemi podczas rytualnego pochówku.^[6]