Tajęża

Tajęża
	; Tajęża jednostronna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	storczykowate
Podrodzina	storczykowe
Rodzaj	tajęża
	Nazwa systematyczna
	Goodyera R. Br.; Hortus Kew. ed. 2. 5: 197. Nov 1813
	Typ nomenklatoryczny
	Goodyera repens (L.) R.Br.
Synonimy
	Elasmatium Dulac ; Allochilus Gagnep. ; Bathiorchis Bosser & P.J.Cribb ; Cionisaccus Breda ; Cordylestylis Falc. ; Epipactis Ség. ; Eucosia Blume ; Geobina Raf. ; Georchis Lindl. ; Gonogona Link ; Leucostachys Hoffmanns. ; Orchiodes Trew ex Kuntze ; Paorchis M.C.Pace ; Peramium Salisb. ex J.M.Coult. ; Salacistis Rchb.f. ; Tussaca Raf.
	Elasmatium Dulac ; Allochilus Gagnep. ; Bathiorchis Bosser & P.J.Cribb ; Cionisaccus Breda ; Cordylestylis Falc. ; Epipactis Ség. ; Eucosia Blume ; Geobina Raf. ; Georchis Lindl. ; Gonogona Link ; Leucostachys Hoffmanns. ; Orchiodes Trew ex Kuntze ; Paorchis M.C.Pace ; Peramium Salisb. ex J.M.Coult. ; Salacistis Rchb.f. ; Tussaca Raf.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tajęża (Goodyera R. Br.) – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Należy do niego 96^[7]–99^[5] gatunków. Zasięg rodzaju obejmuje Eurazję, Amerykę Północną, Mozambik, Madagaskar i inne wyspy na Oceanie Indyjskim, wschodnią Australię i wyspy Oceanii^[5]. Gatunkiem typowym jest tajęża jednostronna (Goodyera repens L.)^[3], zarazem jedyny przedstawiciel rodzaju we florze Polski^[8].

Systematyka

Uwagi

W 1754 Séguier zaproponował nazwę Goodyera dla rodzaju kruszczyk (Epipactis Zinn), jednak propozycja nie została przyjęta^[3].

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jeden z rodzajów podlemienia Goodyerinae w plemieniu Cranichideae w obrębie podrodziny storczykowych (Orchideae) z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Storczykowate są kladem bazalnym w rzędzie szparagowców Asparagales w obrębie jednoliściennych^[2]^[7].

Pozycja w systemie Reveala (1994–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd Lilianae Takht., rząd storczykowce (Orchidales Raf), podrząd Orchidineae Rchb., rodzina storczykowate (Orchidaceae Juss.), rodzaj tajęża (Goodyera R. Br.)^[9].

Wykaz gatunków^[5]^[6]

Goodyera afzelii Schltr.
Goodyera alveolata Pradhan
Goodyera amoena Schltr.
Goodyera angustifolia Schltr.
Goodyera araneosa H.Z.Tian, Xiao X.Zhou & S.Zhou
Goodyera beccarii Schltr.
Goodyera bifida (Blume) Blume
Goodyera biflora (Lindl.) Hook.f.
Goodyera boninensis Nakai
Goodyera brachystegia Hand.-Mazz.
Goodyera bracteata Thouars
Goodyera bradeorum Schltr.
Goodyera clausa (A.A.Eaton ex Ames) Schltr.
Goodyera colorata (Blume) Blume
Goodyera condensata Ormerod & J.J.Wood
Goodyera cordata (Lindl.) G.Nicholson
Goodyera corniculata (Rchb.f.) Ackerman
Goodyera crassifolia H.J.Suh, S.W.Seo, S.H.Oh & T.Yukawa
Goodyera crocodiliceps Ormerod
Goodyera cyclopensis Ormerod
Goodyera daibuzanensis Yamam.
Goodyera denticulata J.J.Sm.
Goodyera dolabripetala (Ames) Schltr.
Goodyera elmeri (Ames) Ames
Goodyera erosa (Ames & C.Schweinf.) Ames, F.T.Hubb. & C.Schweinf.
Goodyera erythrodoides Schltr.
Goodyera fimbrilabia Ormerod
Goodyera foliosa (Lindl.) Benth. ex C.B.Clarke
Goodyera fumata Thwaites
Goodyera fusca (Lindl.) Hook.f.
Goodyera gemmata J.J.Sm.
Goodyera gibbsiae J.J.Sm.
Goodyera hachijoensis Yatabe
Goodyera hemsleyana King & Pantl.
Goodyera henryi Rolfe
Goodyera hispaniolae Dod
Goodyera hispida Lindl.
Goodyera humicola (Schltr.) Schltr.
Goodyera inmeghema Ormerod
Goodyera lamprotaenia Schltr.
Goodyera lanceolata Ridl.
Goodyera longirostrata Hayata
Goodyera luzonensis Ames
Goodyera macrophylla Lowe
Goodyera maculata T.P.Lin
Goodyera major Ames & Correll
Goodyera makuensis Ormerod
Goodyera malipoensis Q.X.Guan & S.P.Chen
Goodyera marginata Lindl.
Goodyera maurevertii Blume
Goodyera medogensis H.Z.Tian, Y.H.Tong & B.M.Wang
Goodyera micrantha Schltr.
Goodyera modesta Schltr.
Goodyera myanmarica Ormerod & C.S.Kumar
Goodyera nankoensis Fukuy.
Goodyera nanshanensis Xi L.Wang & X.H.Jin
Goodyera nantoensis Hayata
Goodyera novembrilis (Rchb.f.) Ormerod
Goodyera oblongifolia Raf.
Goodyera ovatilabia Schltr.
Goodyera pendula Maxim.
Goodyera perrieri (Schltr.) Schltr.
Goodyera polyphylla Ormerod
Goodyera porphyrophylla Schltr.
Goodyera procera (Ker Gawl.) Hook.
Goodyera pubescens (Willd.) R.Br.
Goodyera purpusii Ormerod
Goodyera pusilla Blume
Goodyera ramosii Ames
Goodyera recurva Lindl.
Goodyera repens (L.) R. Br. – tajęża jednostronna
Goodyera reticulata (Blume) Blume
Goodyera rhombodoides Aver.
Goodyera robusta Hook.f.
Goodyera rostellata Ames & C.Schweinf.
Goodyera rostrata Ridl.
Goodyera rubicunda (Blume) Lindl.
Goodyera ruttenii J.J.Sm.
Goodyera schlechtendaliana Rchb.f.
Goodyera sechellarum (S.Moore) Ormerod
Goodyera serpens Schltr.
Goodyera similis Blume
Goodyera stelidifera Ormerod
Goodyera stenopetala Schltr.
Goodyera striata Rchb.f.
Goodyera sumbawana Ormerod
Goodyera taitensis Blume
Goodyera tesselata G.Lodd.
Goodyera thailandica Seidenf.
Goodyera turialbae Schltr.
Goodyera umbrosa (D.L.Jones & M.A.Clem.) J.M.H.Shaw
Goodyera venusta Schltr.
Goodyera viridiflora (Blume) Blume
Goodyera vitiensis (L.O.Williams) Kores
Goodyera vittata (Lindl.) Benth. ex Hook.f.
Goodyera wuana Tang & F.T.Wang
Goodyera yamiana Fukuy.
Goodyera yunnanensis Schltr.
Goodyera zacuapanensis Ormerod

Wykaz hybryd^[5]^[6]

Goodyera × maximovelutina N.S.Lee & J.H.So
Goodyera × tamnaensis N.S.Lee, K.S.Lee, S.H.Yeau & C.S.Lee
Goodyera × tanakae Suetsugu

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-03] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-04].
↑ Goodyera. Tropicos.org. [dostęp 2023-04-30].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Goodyera R.Br.. [w:] Plants of the World Online [on-line]. Royal Botanic Gardens Kew. [dostęp 2022-08-19].
↑ ^a ^b ^c Goodyera. [w:] The World Checklist of Vascular Plants [on-line]. Catalogue of Life Checklist. [dostęp 2023-04-29].
↑ ^a ^b Florida Museum of Natural History: Orchid Tree: a phylogeny of epiphytes (mostly) on the tree of life. [dostęp 2010-08-03]. (ang.).
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 90, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Goodyera. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-04]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-03] (ang.).

[ing-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-04].

[tropicos-4] Goodyera. Tropicos.org. [dostęp 2023-04-30].

[powo-5] Goodyera R.Br.. [w:] Plants of the World Online [on-line]. Royal Botanic Gardens Kew. [dostęp 2022-08-19].

[CoL-6] Goodyera. [w:] The World Checklist of Vascular Plants [on-line]. Catalogue of Life Checklist. [dostęp 2023-04-29].

[tree-7] Florida Museum of Natural History: Orchid Tree: a phylogeny of epiphytes (mostly) on the tree of life. [dostęp 2010-08-03]. (ang.).

[checklist-8] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 90, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[9] Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Goodyera. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-04]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]