Tatra T2

Tatra T2

Zabytkowa Tatra T2 w Pradze
Dane ogólne
Kraj produkcji	Czechosłowacja
Producent	ČKD
Miejsce produkcji	Praga
Lata produkcji	1955–1962
Dane techniczne
Liczba członów	1
Długość	14 000 mm
Szerokość	2500 mm
Wysokość	3050 mm
Masa	17 318 kg
Rozstaw wózków	1000 mm 1435 mm 1524 mm
Rozstaw osi w wózkach	1900 mm
Układ osi	Bo’Bo’
Moc silników	4 × 40 kW
Typ silników	TM 22/22
Napięcie zasilania	600 V
Wnętrze
Liczba miejsc siedzących	T2: 25 T2SU: 38
Liczba miejsc ogółem	T2: 100 T2SU: 94
Multimedia w Wikimedia Commons

Tatra T2 – typ tramwaju wytwarzanego w latach 1955–1962 w zakładach ČKD w Pradze w Republice Czechosłowackiej (dziś Czechy).

Konstruktorami nadwozia tramwaju T2 byli V. Mareš, M. Somrauer i J. Císař, wyposażenie elektryczne typu TR36 zaprojektował Vladimír Zouhar, a stylistykę František Kardaus^[1].

T2 wywodzi się konstrukcyjnie od swojego poprzednika, tramwaju Tatra T1, i jest kolejną konstrukcją powstałą w oparciu o koncepcję PCC. T2 to jednokierunkowy, jednoczłonowy, silnikowy wagon tramwajowy z dwoma dwuosiowymi wózkami i podłogą o stałej wysokości, przeznaczony do eksploatacji pojedynczo lub w składzie wielowagonowym^[2]. Każda z osi napędzana jest silnikiem prądu stałego. Silnik napędza oś z dwiema kołami za pomocą wału i przekładni zębatej stożkowej, zaprojektowanej z myślą o niskim poziomie hałasu.

W porównaniu z tramwajami typu T1 zwiększono długość i szerokość nadwozia. Po prawej stronie nadwozia umieszczono troje drzwi harmonijkowych (w wersji T2SU jedynie dwoje – bez środkowych). Układ drzwi umożliwiał ukierunkowaną wymianę pasażerów, tj. wsiadanie przednimi drzwiami i wysiadanie środkowymi lub tylnymi drzwiami. Wewnątrz tramwaju zamontowano siedzenia w układzie 1+2 z tapicerką ze skaju (w pierwszym prototypie znajdowały się jeszcze ławki podobnie jak w T1). W pierwszych seriach produkcyjnych okna były przesuwane w dół, w kolejnych uchylne^[3].

Tramwaje wyposażono w rozruch oporowy typu TR36. Napięcie zasilające obwody elektryczne było równe 600 V prądu stałego; standardowo polaryzację dodatnią ma sieć trakcyjna, a ujemną szyny tramwajowe, lecz na życzenie przedsiębiorstw komunikacyjnych polaryzacja mogła zostać odwrócona (Brno, Ostrawa, Koszyce). Tramwaje otrzymały pałąkowe odbieraki prądu.

Motorniczy kieruje tramwajem za pomocą dwóch pedałów nożnych – prawy jest nastawnikiem jazdy, lewy pełni funkcję hamulca^[4]. Naciskając pedał nastawnika motorniczy ma możliwość pięciostopniowej regulacji prądu rozruchowego silników^[5]. Hamowanie uruchamiane jest lewym pedałem, przy czym możliwy jest wybór jednego z pięciu stopni hamowania hamulcem elektrodynamicznym. Tramwaj wyposażono także w hamulce szynowe.

Przekaźniki, styczniki, hamulce szynowe oraz napędy drzwi, oświetlenie i dzwonek zasilane są pomocniczym napięciem 24 V, które jest dostarczane przez przetwornicę wirową.

Na obu końcach wału przetwornicy wirowej zamontowano wentylatory, które zapewniają chłodzenie silników trakcyjnych^[6].

W porównaniu z tramwajami typu T1, na skutek wydłużenia i poszerzenia nadwozia, masa wzrosła o 1,6 tony. To spowodowało problemy z eksploatacją Tatr T2, dlatego też przy pracach nad Tatrą T3 konstruktorzy skupili się na zmniejszeniu masy wagonu.

Na przełomie lat 1954–1955 wyprodukowano pierwsze dwa tramwaje typu T2. Oba od 1955 r. testowano w Pradze (pierwszy prototyp oznaczono numerem 6001, a drugi numerem 6002). Wagon nr 6001 kursował w Pradze do 1964 r., kiedy został sprzedany do Ołomuńca, gdzie pod numerem 115 eksploatowany był do 1985 r. Mimo starań tamtejszych miłośników tramwajów nie zdołano uchronić prototypu przed kasacją wraz z innymi tramwajami T2^[7].

Drugi prototypowy tramwaj nr 6002 w 1956 r. dostarczono do Liberca, gdzie miał zostać przetestowany na liniach wąskotorowych. Rok później tramwaj przewieziono do Bratysławy. Tam kursował liniowo do 1977 r., kiedy to został sprzedany do muzeum transportu publicznego w Pradze. Remont tramwaju trwał jednak wiele lat, ostatnie prace zakończono dopiero w 1999 r.

Pantografy pałąkowe zastępowano pantografami nożycowymi^[8].

W Brnie w latach 70. XX wieku usuwano w tramwajach T2 stanowiska konduktorów i zmieniano układ siedzeń na 1+1 wzorem Tatr T3, pozostawiając jednak skajową tapicerkę^[9][3]. W niektórych tramwajach wymieniano także wyposażenie elektryczne na typ TR37 (takie samo jak w Tatrach T3) i montowano system informacji pasażerskiej oraz dwa reflektory w miejsce jednego.Tak przebudowane egzemplarze oznaczono jako Tatra T2R.

Państwo	Miasto	Typ	Lata dostaw	Liczba	Numery taborowe
Czechosłowacja	Bratysława	Т2	1959–1962	66	201–266	[10]
	Brno	Т2	1958–1962	94	401–494	[11]
	Koszyce	T2	1958–1962	31	211–242	[12]
	Liberec	T2	1959–1961	14	10–23	[13]
	Most i Litvínov	T2	1961–1962	36	235–270	[14]
	Ołomuniec	T2	1960–1961	4	111–114	[15]
	Ostrawa	T2	1958–1962	100	600–699	[16]
	Pilzno	T2	1960–1962	26	134–159	[17]
	Praga	T2	1955	2	1001–1002	[18]
	Uście nad Łabą	T2	1960–1962	18	151–168	[19]
ZSRR	Kijów	Т2SU	1960–1962	50	5002–5051	[20]
	Kujbyszew	Т2SU	1958–1962	43		[21]
	Leningrad	Т2SU	1959	2	1001, 1003	[21]
	Moskwa	Т2SU	1959–1962	180	301–480	[22]
	Rostów nad Donem	Т2SU	1958–1959	40	321–360	[21]
	Swierdłowsk	Т2SU	1958–1962	65		[21]
Łączna liczba:				771

• 
  Historyczna Tatra T2 w Moskwie
• 
  Historyczna Tatra T2 w Pradze
• 
  Historyczna Tatra T2 w Pilźnie
• 
  Liniowe Tatry T2R w Libercu
• 
  Zabytkowa Tatra T2 w Ostrawie

• Tramwaje Tatra
• Tatra T2R
• Tramwaje w Brnie
• Tramwaje w Moście i Litvínovie
• Tramwaje w Ołomuńcu
• Tramwaje w Ostrawie
• Tramwaje w Uściu nad Łabą