Toszek (gmina)

Toszek
	gmina miejsko-wiejska
	; Zamek w Toszku
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	gliwicki
TERC	2405073
Burmistrz	Grzegorz Kupczyk
Powierzchnia	98,53 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 9422
• gęstość	94,4 os./km²
Nr kierunkowy	32
Tablice rejestracyjne	SGL
	Adres urzędu:ul. Bolesława Chrobrego 2; 44-180 Toszek
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	14
Liczba miejscowości	15
	Położenie na mapie powiatu;
	50°27′15″N 18°31′20″E/50,454167 18,522222
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Kotulin – kościół św. Michała Archanioła

Toszek (niem. Gemeinde Tost)(daw. gmina Toszek-Wieś) – gmina miejsko-wiejska w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie gliwickim. W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Siedziba gminy to Toszek.

Według danych z 31 grudnia 2017 roku^[2] gminę zamieszkiwało 9426 osób.

Historia

Gmina zbiorowa Toszek-Wieś powstała po II wojnie światowej (w grudniu 1945^[3]) w powiecie gliwickim na terenie tzw. Ziem Zachodnich (tzw. I okręg administracyjny – Śląsk Opolski^[4]^[5]), powierzonym 18 marca 1945 administracji wojewody śląskiego^[5]^[6], a z dniem 28 czerwca 1946 przyłączonym do woj. śląskiego (śląsko-dąbrowskiego)^[7]^[8].

Według stanu z 1 stycznia 1946 gmina składała się z 11 gromad: Boguszyce, Kotliszowice, Kotulin (miejscowości Kotulin i Skały), Ligota Toszeccka, Paczyna, Paczynka, Pawłowice, Płużniczka, Pisarzowice, Sarnów i Wilkowiczki (miejscowości Wilkowiczki i Łączki)^[9]. 6 lipca 1950 zmieniono nazwę woj. śląskiego na katowickie^[10], a 9 marca 1953 kolejno na stalinogrodzkie^[11]. Według stanu z 1 lipca 1952 gmina składała się z 11 gromad: Boguszyce, Kotliszowice, Kotulin, Ligota Toszeccka, Paczyna, Paczynka, Pawłowice, Pisarzowice, Płużnica Mała, Sarnów i Wilkowiczki^[12]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[13].

Osobny artykuł: Kotulin (gromada).

Osobny artykuł: Paczyna (gromada).

Osobny artykuł: Pawłowice (gromada w powiecie gliwickim).

Osobny artykuł: Pisarzowice (gromada w powiecie gliwickim).

Jednostkę reaktywowano 1 stycznia 1973 w tymże powiecie i województwie^[14]. W jej skład weszły obszary 14 sołectw: Boguszyce, Ciochowice, Kotliszowice, Kotulin, Ligota Toszecka, Paczyna, Paczynka, Pawłowice, Pisarzowice, Płużniczka, Pniów, Proboszczowice, Sarnów i Wilkowiczki^[14]^[15].

1 czerwca 1975 gmina weszła w skład nowo utworzonego (mniejszego) woj. katowickiego (zniesienie powiatów)^[16].

15 marca 1984 miejscowość Mikuszowina z sołectwa Paczynka (98,76 ha) włączono do Pyskowic^[17].

1 stycznia 1992 miasto i gminę Toszek połączono w jedną gminę miejsko-wiejską^[18].

Od 1999 w woj. śląskim, ponownie w powiecie gliwickim.

Położenie

Gmina jest położona w północno-zachodniej części powiatu gliwickiego i sąsiaduje z miastem:

Pyskowice

oraz gminami:

Miejscowości

Miejscowości leżące na terenie gminy Toszek:

Miasta

Toszek (siedziba gminy)

Sołeckie

Niesołeckie

Powierzchnia

Według danych z roku 2002^[19] gmina Toszek ma obszar 98,53 km², w tym:

użytki rolne: 74%
użytki leśne: 18%

Gmina stanowi 14,85% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[20]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	10 547	100	5435	51,5	5112	48,5
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	107		55,2		51,9

W Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań z 2002 r. 8,95% mieszkańców gminy zadeklarowała narodowość niemiecką, natomiast 5,69% mieszkańców – narodowość śląską^[21]. W 2011 roku 10,3% mieszkańców zadeklarowało się jako Niemcy^[22].

Piramida wieku mieszkańców gminy Toszek w 2014 roku^[1].

Edukacja

Gmina Toszek posiada sieć publicznych placówek oświatowych składającą się z przedszkola, czterech szkół podstawowych oraz gimnazjum.

Przedszkola:

Przedszkole w Toszku

Szkoły podstawowe:

Szkoła Podstawowa w Kotulinie
Szkoła Podstawowa w Pniowie
Szkoła Podstawowa w Paczynie
Szkoła Podstawowa im. Gustawa Morcinka w Toszku

Gimnazja:

Gimnazjum w Toszku

Turystyka

Przez gminę przebiegają następujące szlaki turystyczne:

Transport

Drogowy

Przez gminę Toszek przechodzi droga wojewódzka i krajowa.

Drogi wojewódzkie:

907

Drogi krajowe:

94

Zbiorowy

Organizatorem transportu zbiorowego w Toszku (od 2014r.) jest Międzygminny Związek Komunikacji Pasażerskiej w Tarnowskich Górach.

Na transport publiczny w Toszku składa się 6 linii autobusowych: 203, 204, 205, 206, 207 i 208.

Do Toszka docierają także linie dowozowe do Gliwic kursujące na zlecenie Urzędu Gminy Rudziniec obsługiwane przez prywatnego przewoźnika.

Możliwy jest dojazd pociągiem, kursującym na linii Gliwice–Wrocław; dworzec kolejowy mieści się przy ulicy Dworcowej.

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Toszek w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Gmina Toszek w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-04-24] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 (Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, Nr. 34, Kat, dnia 22 grudnia 1945 r.)
↑ Utworzony 14 marca 1945 decyzją Rady Ministrów
↑ ^a ^b Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (The population of Poland in the 20th century). Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyńskiego, 2005, s. 43-44.
↑ Dokumentu podstawy prawnej nie odnaleziono
↑ Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177
↑ Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74)
↑ Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (według stanu z dnia 1 stycznia 1946). Katowice, Wrocław: Instytut Śląski, 1947.
↑ Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
↑ Dz.U. z 1953 r. nr 13, poz. 51
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
↑ ^a ^b Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
↑ Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr. 12, Poz. 103)
↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
↑ Dz.U. z 1984 r. nr 14, poz. 64
↑ Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ ProSilesia-net. dat.prosilesia.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-26)]..
↑ Gminy, w których udział mniejszości narodowych, etnicznych lub społeczności posługującej się językiem kaszubskim wśród ogółu mieszkańców stanowił w 2011 roku co najmniej 10%. [dostęp 2016-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-16)].

Linki zewnętrzne

[populacja2016-1] Gmina Toszek w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[2] Gmina Toszek w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-04-24] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[3] Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 (Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, Nr. 34, Kat, dnia 22 grudnia 1945 r.)

[4] Utworzony 14 marca 1945 decyzją Rady Ministrów

[pan-5] Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (The population of Poland in the 20th century). Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyńskiego, 2005, s. 43-44.

[6] Dokumentu podstawy prawnej nie odnaleziono

[7] Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177

[8] Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74)

[podział-9] Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (według stanu z dnia 1 stycznia 1946). Katowice, Wrocław: Instytut Śląski, 1947.

[10] Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255

[11] Dz.U. z 1953 r. nr 13, poz. 51

[12] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa

[13] Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191

[ReferenceA-14] Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[15] Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr. 12, Poz. 103)

[16] Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92

[17] Dz.U. z 1984 r. nr 14, poz. 64

[18] Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397

[autonazwa1-19] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[20] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[21] ProSilesia-net. dat.prosilesia.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-26)]..

[22] Gminy, w których udział mniejszości narodowych, etnicznych lub społeczności posługującej się językiem kaszubskim wśród ogółu mieszkańców stanowił w 2011 roku co najmniej 10%. [dostęp 2016-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-16)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

Miasto	Toszek
Wsie	Boguszyce Ciochowice Kotliszowice Kotulin Ligota Toszecka Paczyna Paczynka Pawłowice Pisarzowice Płużniczka Pniów Proboszczowice Sarnów Wilkowiczki
Osada	Paczynka
Część miasta	Oracze
Części wsi	Gajówka Grabina Grabów Kotulinek Nakło Nowina Osiedle Proboszczowice Skały Szklarnia Wrzosy
Kolonie wsi	Łączki Srocza Góra Zalesie
Nieoficjalne przysiółki wsi	Bliziec Brzezina Kopanina Laura Wilkowiczki-Las

Miasta	Knurów Pyskowice Sośnicowice Toszek
Gminy miejskie	Knurów Pyskowice
Gminy miejsko-wiejskie	Sośnicowice Toszek
Gminy wiejskie	Gierałtowice Pilchowice Rudziniec Wielowieś

Przynależność wojewódzka	woj. śląskie (1945–50) woj. katowickie (1950–53) woj. stalinogrodzkie (1953–56) woj. katowickie (1956–75)
Miasta (1945–75)	Łabędy (1954–64) Pyskowice Sośnicowice (do 1945) Toszek
Osiedla (1954–72)	Wilcze Gardło (1956–72)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Bojków (Szywałd) (1945–54) Kamieniec (1945–54 i 1973–75) Łabędy (1945–54) Łubie (1945–54) Ostropa (1945–54) Pławniowice (1945–54) Poniszowice (1973–75) Rudziniec (1945–54 i 1973–75) Sośnicowice (1945–54 i 1973–75) Świbie (1945–54) Toszek (Toszek–Wieś) (1945–54 i 1973–75) Tworóg (1945–51 →) Wielowieś (1945–54 i 1973–75) Żernica (1973–75)
Gromady (1954–72)	Bojków (1954–72) Bojszów (1954–72) Brzezinka (1954–72) Czechowice (1954–59) Czekanów (1954–61) Dzierżno (1954–59) Kamieniec (1954–72) Kotulin (1954–72) Łubie (1954–72) Nieborowice (1954–59) Ostropa (1954–72) Paczyna (1954–72) Pawłowice (1954–57) Pilchowice (1954–72) Pisarzowice (1954–57) Pławniowice (1954–72) Poniszowice (1954–72) Rudziniec (1954–72) Rzeczyce (1954–59) Sierakowice (1954–61) Sieroty (1954–57) Sośnicowice (1954–72) Świbie (1954–72) Toszek (1958–72) Trachy (1954–61) Wielowieś (1954–72) Wilcze Gardło (1954–55) Ziemięcice (1954–72) Żernica (1954–72)