Wzgórze Wisielców

Ten artykuł od 2010-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Wzgórze Wisielców – rezerwat archeologiczny położony na południe od Wolina na wzniesieniach nad Dziwną z cmentarzyskiem kurhanowym z IX–X wieku.

Ogrodzone cmentarzysko kurhanowe znajduje się nad Dziwną, na wzniesieniu zwanym Gołogórą (21 m n.p.m.)^[1] .

Cmentarzysko kurhanowe na Wzgórzu Wisielców, stanowisko 9, należy do grupy najstarszych wczesnośredniowiecznych nekropolii na Pomorzu Zachodnim. Jest unikalnym, po dziś zachowanym w sposób czytelny obiektem archeologicznym, który we wczesnym średniowieczu współtworzył rozległy zespół osadniczy Wolina. Zmarłych chowano tu w obrządku pogrzebowym ciałopalnym i szkieletowym^[1] . Przejawiający się w sposób wyraźny birytualizm interpretowany jest jako wyraz oddziaływań różnych ośrodków kulturowych ówczesnej Europy, zarówno skandynawskich, jak i chrześcijańskich z Polski i Niemiec. Część pochówków przypada jednak na najstarszą fazę charakteryzującą się wyłącznie obrządkami ciałopalnymi.

Istnienie nekropolii na Wzgórzu Wisielców datowane jest na okres, kiedy na Pomorzu występowały cmentarze kurhanowe o obrządku wyłącznie ciałopalnym lub birytualnym (IX–XI w.). Pierwotnie tutejsze mogiły miały kształt kolisty. Ich średnica wynosiła od 3 do 20 metrów^[1] . W trakcie prac badawczych odkryto kurhan o ogrodzeniu z drewnianych pali, które zostały spalone przed usypaniem mogiły. Wyróżniono groby kurhanowe i podkurhanowe. Te pierwsze – nieliczne. Groby ciałopalne wystąpiły w postaci: popielnicowych, jamowych i warstwowych. Niektóre otoczono kamieniem. Niekiedy kamienie tworzyły bruk pod warstwą stosu.

Pochówki szkieletowe zalegały na poziomie ówczesnego gruntu, lekko zagłębione w calec, choć większość została wkopana w kurhany powtórnie.

Zmarłych składano do drewnianych trumien. W pochówkach szkieletowych zmarli spoczywali w pozycji wyprostowanej na wznak. Niektóre kurhany kryły 2 lub 3 pochówki.

Zmarli wyposażeni byli stosunkowo ubogo. Cechą charakterystyczną nekropolii pomorskich jest bogatsze wyposażenie grobów kobiecych. Wśród inwentarzy odkryto ceramikę, rzadziej noże, osełki, kabłączki skroniowe i paciorki.

Nazwa „Wzgórze Wisielców” jest późniejsza i wiąże się z odbywającymi się kaźniami piratów i przestępców^[1] . Odkryty w najwyższym punkcie wzniesienia grób młodego mężczyzny bez głowy wskazuje na możliwość wykonania wyroku przez ścięcie.

Pod koniec XIX wieku naliczono na wzniesieniu 93 kurhany, z których zachowały się 34 mogiły.

Istniała tutaj rozległa osada kultury pucharów lejkowatych i ceramiki sznurowej.

• Wzgórze wisielców w Wolinie – zagadkowe miejsce?. ekamienpomorski.pl. [dostęp 2021-06-29]. (pol.).