Wydrak

Wydrak
	Lontra
	J.E. Gray, 1843
	; Wydrak kanadyjski (Lontra canadensis)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Rząd	drapieżne
Podrząd	psokształtne
Infrarząd	Arctoidea
Parvordo	łasicokształtne
Rodzina	łasicowate
Podrodzina	wydry
Rodzaj	wydrak
	Typ nomenklatoryczny
	Mustela lutra canadensis von Schreber, 1777
Synonimy
	Latax J.E. Gray, 1843; Lataxina J.E. Gray, 1843; Lataxia P. Gervais, 1855; Nutria J.E. Gray, 1865;
	Latax J.E. Gray, 1843; Lataxina J.E. Gray, 1843; Lataxia P. Gervais, 1855; Nutria J.E. Gray, 1865;
Gatunki
	8 gatunków (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	8 gatunków (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wydrak^[6] (Lontra) – rodzaj ssaków z podrodziny wydr (Lutrinae) w obrębie rodziny łasicowatych (Mustelidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce^[7]^[8]^[9].

Morfologia

Długość ciała 36–78,7 cm, długość ogona 30–84 cm; masa ciała samców 3,2–15 kg (samce są większe i cięższe od samic)^[8]^[10].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1843 roku angielski zoolog John Edward Gray w artykule poświęconym nowym ssakom ze zbiorów Muzeum Brytyjskiego opublikowanym na łamach The Annals and magazine of natural history^[1]. Gray wymienił dwa gatunki – Mustela lutra canadensis von Schreber, 1776 i Mustela brasiliensis J.F. Gmelin, 1788 (= Lutra brasiliensis E.A.W. Zimmermann, 1780) – z których gatunkiem typowym jest Mustela lutra canadensis von Schreber, 1776 (wydrak kanadyjski).

Etymologia

Lontra: fr. Lontre ‘wydra’^[11].
Latax: gr. λαταξ latax, λαταγος latagos ‘jakieś wodne zwierzę, być może bóbr’^[12]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Lutra lataxina^[c] F. Cuvier, 1823.
Lataxina: rodzaj Latax J.E. Gray, 1843; łac. przyrostek -ina ‘odnoszący się do, podobny’^[13]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Lataxina mollis J.E. Gray, 1843 (= Lutra canadensis von Schreber, 1777).
Lataxia: rodzaj Latax J.E. Gray, 1843; łac. przyrostek zdrabniający -ia^[13].
Nutria: hiszp. nutria lub nutra ‘wydra’, od łac. lutra ‘wydra’^[14]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Mustela felina G.I. Molina, 1782.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[15]^[10]^[7]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[6]	Podgatunki^[8]^[7]^[10]	Rozmieszczenie geograficzne^[8]^[7]^[10]	Podstawowe wymiary^[8]^[10]^[d]	Status IUCN^[16]
Lontra canadensis	(von Schreber, 1777)	wydrak kanadyjski	7 podgatunków	od arktycznej Alaski i północnej Kanady po południowe Stany Zjednoczone (głównie wzdłuż wybrzeży oceanu Atlantyckiego, obszarów Wielkich Jezior, północno-zachodniego Oceanu Spokojnego i Zatoki Meksykańskiej)	DC: 58–73 cm DO: 32–47 cm MC: 7,3–9,4 kg	LC
Lontra longicaudis	(Olfers, 1818)	wydrak długoogonowy	2 podgatunki^[17]	region Gujana, Trynidad, Ekwador, Peru, Boliwia, Paragwaj, południowa i północno-wschodnia Brazylia, Argentyna i Urugwaj	DC: 36–66 cm DO: 37–84 cm MC: 5–15 kg	NT
Lontra annectens^[17]	(Forsyth Major, 1897)		gatunek monotypowy	Meksyk, Gwatemala, Belize, Honduras, Salwador, Nikaragua, Kostaryka, Panama, Kolumbia, Wenezuela i Ekwador	brak danych	NE
Lontra provocax	(O. Thomas, 1908)	wydrak południowy	gatunek monotypowy	Chile (na południe od Araukanii), Argentyna (od Neuquén do Ziemi Ognistej, Antarktyda i Wyspy Południowego Atlantyku, obecnie mocno wytępiony w zakresie swojego zasięgu	DC: 57–61 cm DO: 35–40 cm MC: 5–10 kg	EN
Lontra felina	(G.I. Molina, 1782)	wydrak patagoński	gatunek monotypowy	wybrzeża Oceanu Spokojnego od północnego Peru to południowego Chile, skrajnie południowa Argentyna (Patagonia)	DC: 53–79 cm DO: 30–36 cm MC: 3,2–5,8 kg	EN

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia, EN – gatunek zagrożony; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Opisano również gatunki wymarłe gatunki^[18]:

Lontra iowa (E.A. Goldman, 1941)^[19] (Ameryka Północna; plejstocen)
Lutra licenti Teilhard de Chardin & Piveteau, 1930^[20] (Azja; plejstocen)
Lontra weiri Prassack, 2016^[21] (Ameryka Północna; pliocen)

Uwagi

↑ Młodszy homonim Latax Gloger, 1827 (Mustelidae).
↑ Nowa nazwa dla Latax J.E. Gray, 1843.
↑ Podgatunek L. canadensis.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b Gray 1843 ↓, s. 118.
↑ Gray 1843 ↓, s. 119.
↑ J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. 70. (ang.).
↑ P. Gervais: Histoire naturelle des mammifères avec l’indication de leurs moeurs et de leurs rapports avec les arts, le commerce et l’agriculture. T. 2: Carnivores, proboscidiens, jumentés, bisulques, édentés, marsupiaux, monotrèmes, phoques, sirénides et cétacés. Paris: L. Curmer, 1855, s. 87. (fr.).
↑ J.E. Gray. Revision of the genera and species of Mustelidae contained in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1864, s. 128, 1864. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 118. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher& W. Sechrest: IllustratedChecklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: LynxEdicions, 2020, s. 460. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e S. Larivière & A.P. Jennings: Family Mustelidae (Weasels and relatives). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 641–643. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Lontra. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-25].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 690. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 381.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 365.
↑ ^a ^b Palmer 1904 ↓, s. 366.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 464.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-21]. (ang.).
↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-11]. (ang.).
↑ ^a ^b V. de Ferran, H. Vieira Figueiró, C. Silveira Trinca, P.C. Hernández-Romero, G.P. Lorenzana, C. Gutiérrez-Rodríguez, K. Koepfli & E. Eizirik. Genome-wide data support recognition of an additional species of Neotropical river otter (Mammalia, Mustelidae, Lutrinae). „Journal of Mammalogy”. 105 (3), s. 534–542, 2024. DOI: 10.1093/jmammal/gyae009. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Lontra Gray, 1843, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-12-21] (ang.).
↑ E.A. Goldman. A Pleistocene otter from Iowa. „Field Museum of Natural History”. Zoological Series. 27, s. 229, 1941. (ang.).
↑ P. Teilhard de Chardin & J. Piveteau. Les mammifères fossiles de Nihowan (Chine). „Annales de Paléontologie”. 19, s. 1–134, 1930. (fr.).
↑ K.A. Prassack. Lontra weiri, sp. nov., a Pliocene river otter (Mammalia, Carnivora, Mustelidae, Lutrinae) from the Hagerman Fossil Beds (Hagerman Fossil Beds National Monument), Idaho, U.S.A.. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 36 (4), s. e1149075, 2016. DOI: 10.1080/02724634.2016.1149075. (ang.).

Bibliografia

J.E. Gray. Descriptions of some new genera and species of Mammalia in the British Museum Collection. „The Annals and magazine of natural history”. 11, s. 117–119, 1843. (ang.).
T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[2] Młodszy homonim Latax Gloger, 1827 (Mustelidae).

[5] Nowa nazwa dla Latax J.E. Gray, 1843.

[15] Podgatunek L. canadensis.

[19] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[CITEREFGray1843[https://www.biodiversitylibrary.org/page/2326279_118]-1] Gray 1843 ↓, s. 118.

[CITEREFGray1843[https://www.biodiversitylibrary.org/page/2326280_119]-3] Gray 1843 ↓, s. 119.

[gray43-4] J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. 70. (ang.).

[ger-6] P. Gervais: Histoire naturelle des mammifères avec l’indication de leurs moeurs et de leurs rapports avec les arts, le commerce et l’agriculture. T. 2: Carnivores, proboscidiens, jumentés, bisulques, édentés, marsupiaux, monotrèmes, phoques, sirénides et cétacés. Paris: L. Curmer, 1855, s. 87. (fr.).

[gray65-7] J.E. Gray. Revision of the genera and species of Mustelidae contained in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1864, s. 128, 1864. (ang.).

[miiz-8] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 118. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-9] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher& W. Sechrest: IllustratedChecklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: LynxEdicions, 2020, s. 460. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[hmw-10] S. Larivière & A.P. Jennings: Family Mustelidae (Weasels and relatives). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 641–643. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[Wilson&Reeder-11] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Lontra. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-25].

[amw-12] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 690. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA381_381]-13] Palmer 1904 ↓, s. 381.

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA365_365]-14] Palmer 1904 ↓, s. 365.

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA366_366]-16] Palmer 1904 ↓, s. 366.

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA464_464]-17] Palmer 1904 ↓, s. 464.

[mdd-18] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-21]. (ang.).

[20] Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-11]. (ang.).

[fer&inni-21] V. de Ferran, H. Vieira Figueiró, C. Silveira Trinca, P.C. Hernández-Romero, G.P. Lorenzana, C. Gutiérrez-Rodríguez, K. Koepfli & E. Eizirik. Genome-wide data support recognition of an additional species of Neotropical river otter (Mammalia, Mustelidae, Lutrinae). „Journal of Mammalogy”. 105 (3), s. 534–542, 2024. DOI: 10.1093/jmammal/gyae009. (ang.).

[zij-22] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Lontra Gray, 1843, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-12-21] (ang.).

[gol-23] E.A. Goldman. A Pleistocene otter from Iowa. „Field Museum of Natural History”. Zoological Series. 27, s. 229, 1941. (ang.).

[cha&piv-24] P. Teilhard de Chardin & J. Piveteau. Les mammifères fossiles de Nihowan (Chine). „Annales de Paléontologie”. 19, s. 1–134, 1930. (fr.).

[Prassack-25] K.A. Prassack. Lontra weiri, sp. nov., a Pliocene river otter (Mammalia, Carnivora, Mustelidae, Lutrinae) from the Hagerman Fossil Beds (Hagerman Fossil Beds National Monument), Idaho, U.S.A.. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 36 (4), s. e1149075, 2016. DOI: 10.1080/02724634.2016.1149075. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[b]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[c]

[13]

[14]

[15]

[d]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]