Waleriusz Gratus

Waleriusz Gratus, Valerius Gratus - czwarty prefekt Judei, sprawujący swój urząd w latach 15-26.

Gratus został w 15 mianowany namiestnikiem Judei przez cesarza Tyberiusza, zastępując na tym stanowisku Anniusza Rufusa. O ile trzej pierwsi prefekci mianowani przez Augusta urzędowali średnio po 3 lata, to Gratus spędził w Judei aż 11 lat. Było to zgodne z nową polityką Tyberiusza, który uważał, że osoby piastujące urzędy z natury są skłonne do chciwości. Jeżeli więc daje się im urzędy na krótki czas, żyją w niepewności kiedy ich będą pozbawieni i w okresie swojego urzędowania z tym większą chciwością oddają się grabieży. Jeśli natomiast przez dłuższy czas pozostają przy władzy, obłowią się do woli i stają się mniej skorzy do grabieży^[1]. Dlatego też następca Gratusa, Poncjusz Piłat, był zarządcą Judei aż przez 10 lat.

Rządy Waleriusza Gratusa są godne uwagi ze względu na częste zmiany jakie dokonywał w powoływaniu i odwoływaniu żydowskich arcykapłanów. W 15 zdjął Annasza syna Setiego z urzędu arcykapłańskiego i oddał go Izmaelowi synowi Fabiego. Po krótkim okresie usunął go, a na stanowisko to powołał Eleazara syna Annasza. Po roku i tego z kolei pozbawił godności arcykapłańskiej powierzając ją Szymonowi synowi Kamitosa. I ten jednak nie pozostał na tym stanowisku dłużej niż rok i nastąpił po nim Józef Kajfasz.

Gratus wybijał kilka różnych typów monet w ciągu swojego długiego namiestnictwa. Symbole przedstawiane na jego monetach obejmują gałązki palmowe, trzy lilie, rogi obfitości z kaduceuszami pomiędzy nimi, liście winogron oraz amfory^[2].

Po zakończeniu namiestnictwa Waleriusz Gratus powrócił do Rzymu.

Pojawia się on w powieści Poncjusz Piłat autorstwa Paula L. Maiera.

• Józef Flawiusz, Dawne dzieje Izraela, ks. XVIII, rozdz. 2, 2
• Joachim Gnilka, Jezus z Nazaretu. Orędzie i dzieje, Kraków 1997, s. 57.
• André Lemaire, Dzieje biblijnego Izraela. Maria Rostworowska-Książek (tłum.). Poznań: Wydaw. Naukowe UAM, 1998, s. 104. ISBN 83-232-0831-X.