Republic F-84 Thunderjet
 F-84E w czasach wojny koreańskiej w 1952. | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ | |
| Konstrukcja |
Metalowa |
| Załoga |
1 osoba |
| Historia | |
| Data oblotu |
28 lutego 1946 |
| Lata produkcji |
1947–1953 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
1 silnik turboodrzutowy Allison J35 o ciągu 2222 kg |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
11,13 m |
| Długość |
11,73 m |
| Wysokość |
3,84 m |
| Masa | |
| Startowa |
6905 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
998 km/h |
| Prędkość przelotowa |
780 km/h |
| Pułap |
13 180 m |
| Zasięg |
2389 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 6 karabinów maszynowych kal. 12,7 mm, 8 niekierowanych pocisków rakietowych kal. 127 mm, 906 kg bomb | |
| Rzuty | |
| |
Republic Aviation F-84 Thunderjet – samolot odrzutowy skonstruowany pod koniec drugiej wojny światowej dla USAAF-u, jeden z pierwszych myśliwców odrzutowych po drugiej wojnie światowej. Początkowe oznaczenie P-84 zmieniono na F-84 wraz z wprowadzeniem w USAF-ie nowego systemu oznaczeń. Prototyp oblatano 28 lutego 1946 roku, a do 1953 roku wyprodukowano łącznie około 4450 sztuk.
Skrzydła pierwszych wersji F-84 nie miały skosu, co powodowało, że w wojnie koreańskiej nie były w stanie sprostać górującym nad nimi osiągami myśliwcom MiG-15. Skośne powierzchnie nośne MiG-ów powodowały mniejsze opory aerodynamiczne w zakresie większych prędkości, pozwalając na znacznie lepsze osiągi w locie. W tych starciach Thunderjety odniosły tylko 9 zwycięstw przy utracie przynajmniej 18 swoich samolotów w walkach powietrznych[1]. F-84 wycofano z tego powodu z użycia jako myśliwce i zaczęto stosować jako samoloty myśliwsko-bombowe do ataków na pociągi, magazyny, mosty, tamy, pozycje i wojska wroga. W tej roli maszyna przenosiła bomby (w tym zasobniki z napalmem) i niekierowane pociski rakietowe. Ogółem między 1951 a 1953 rokiem odbyły nad Półwyspem Koreańskim 86 408 lotów bojowych, zrzucając m.in. 50 427 ton bomb[1]. Przynajmniej 122 samoloty utracono przez ogień z ziemi, ogółem utracono ze wszystkich przyczyn 305 maszyn[1] (inne dane: 335).
Niepowodzenie wersji F-84 z prostymi skrzydłami w planowanej pierwotnie roli samolotu myśliwskiego przyczyniło się do powstania późniejszych, poprawionych wersji ze skośnymi skrzydłami. Znacznie zmodyfikowany samolot otrzymał ostatecznie oznaczenie F-84F Thunderstreak (prototyp oznaczono początkowo jako YF-96, co implikowałoby zupełnie nowe oznakowanie wersji seryjnej). Na bazie F-84F powstała także wersja rozpoznawcza RF-84F Thunderflash.
F-84 był pierwszym amerykańskim samolotem myśliwskim zdolnym przenosić taktyczną broń atomową o mocy 8–60 kT.
W 1953 roku czechosłowacki MiG-15 (S-102) przechwycił amerykańskiego F-84E nad granicą z Niemcami i oddał w jego kierunku dwie salwy ostrzegawcze. Zrobił to jednak tak nieudolnie, że obie trafiły samolot, a po drugiej (już nad amerykańską strefą okupacyjną) Thunderjet zapalił się, a Amerykanin musiał katapultować się nad Bawarią.
Wersje
[edytuj | edytuj kod]- XF-84 - 3 prototypy
- YF-84A - 15 maszyn z produkcji przedseryjnej
- F-84A - nie wyprodukowano (zamówienie opiewało na 99 maszyn)
- F-84B - pierwsza wersja seryjna, silnik J35-A-15, wyprodukowano 226 sztuk
- F-84C - wersja rozwojowa F-84B, silnik J35-A-13, ulepszona hydraulika i elektryka, wyprodukowano 191 sztuk
- F-84D - wersja rozwojowa F-84C, silnik J35-A-17, dłuższy kadłub, nowe skrzydła, zewnętrzne zbiorniki paliwa, wyprodukowano 154 sztuki
- F-84E - wersja rozwojowa F-84D, silnik J35-A-17D, radar celowniczy AN/APG-30, wyprodukowano 843 sztuk
- YF-96A - wersja przedseryjna F-84F, przebudowana później do celów eksperymentalnych i oznaczona YRF-84F. 1 egzemplarz (Seriennummer 49-2430)
- F-84F - (YF-96) wersja rozwojowa na bazie F-84E z silnikiem Wright J65, skośne powierzchnie nośne, znana jako "Thunderstreak", wyprodukowano 2711 sztuk
- RF-84F - samolot rozpoznawczy na bazie F-84F, znany jako "Thunderflash", wyprodukowano 715 sztuk
- F-84G - wersja rozwojowa F-84E, silnik J35-A-29, autopilot, zdolna do tankowania w powietrzu i przenoszenia bomb atomowych Mark 7, wyprodukowano 3025 sztuk (1936 dla NATO). F-84G używała formacja akrobatyczna Turkish Stars do swoich pokazów.
- ’’XF-84H’’ - 2 egzemplarze eksperymentalne do prób z silnikami turbośmigłowymi, ze względu na wytwarzany hałas zwane "Thunderscreech"
-
RF-84F Thunderflash
-
Formacja F-84 w 1952
-
Portugalski F-84
-
F-84G tankujący przewodem giętkim w 1954.
Użytkownicy
[edytuj | edytuj kod]
F-84G był użytkowany w wielu państwach, głównie NATO, samoloty były przekazywane przez USA w ramach Military Assistance Program (MAP) lub Mutual Defence Aid Program (MDAP).
- Force Aêrienne Belge (192× F-84G, 21 F-84E 1951-1955)
- Flyvevåbnet (238× F-84G, 6× F-84E 1951-1961)
- Armée de l’air (324× F-84G, 30 F-84E 1951-1955)
- Polemikí Aeroporía (171× F-84G 1952-1960)
- Koninklijke Luchtmacht (166× F-84G, 20 F-84E, 21× RF-84E 1951-1956)
- Imperialne Irańskie Siły Powietrzne (Ex-US: 34× F-84G 1957-1965)
- Jugoslavensko ratno zrakoplovstvo (Ex-US: 136× F-84G od 1953, holenderskie: 33 F-84G od 1957, greckie: 60 F-84G od 1959)
- Luftforsvaret (200× F-84G 1952-1960, 6 (R)F-84E 1951-1956)
- Força Aérea Portuguesa (125× F-84G, 10 F-84E 1953-1973)
- Kong Thab Akat Thai (Ex-US: 30× F-84G 1956–1963)
- Siły Powietrzne Republiki Chińskiej (170× F-84G od 1951)
- United States Air Force (226 F-84B, 191 F-84C, 154 F-84D, 743 F-84E, 789 F-84G od 1947)
- Türk Hava Kuvvetleri (300× F-84G 1952-1965)
- Aeronautica Militare Italiana (250× F-84G 1952-1957)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- F84 w muzeum USAF, (ang.). nationalmuseum.af.mil. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-03)].
- F84 na www.Globalsecurity.org, (ang.)
