Prowincja Badenia
Prowincja III Rzeszy | |||||
1925–1945 | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Siedziba | |||||
Data powstania |
22 marca 1925 | ||||
Data likwidacji |
8 maja 1945 | ||||
Zarządzający |
Robert Wagner (1925–1945) | ||||
Powierzchnia |
15 070 km² | ||||
Populacja (1925) • liczba ludności |
| ||||
• gęstość |
153,4 | ||||
Położenie na mapie |
Prowincja Badenia (niem. Gau Baden); w marcu 1941 r. przemianowana na Prowincję Badenia-Alzacja (niem. Gau Baden-Elsaß) – prowincja (Gau) III Rzeszy istniejąca od 1933 do 1945 r., położona w niemieckim kraju związkowym Badenia, a od 1940 r. w Alzacji (niem. Elsaß). Wcześniej, od 1925 do 1933 r., była regionalnym podziałem partii nazistowskiej w tym obszarze.
Historia
[edytuj | edytuj kod]System prowincji został pierwotnie ustanowiony na konferencji NSdAP 22 maja 1926 r. w celu usprawnienia administracji strukturą partii. Od 1933 r., po przejęciu władzy przez nazistów, prowincje coraz częściej zastępowały niemieckie kraje związkowe jako jednostki administracyjne w Niemczech.[1] W 1940 r., po zajęciu przez Niemcy francuskiego regionu Alzacji, Prowincja Badenia włączyła dwa alzackie departamenty Dolny Ren (fr. Bas-Rhin) i Górny Ren (fr. Haut-Rhin), stając się Prowincją Badenia-Alzacja. Siedzibą administracji prowincji było pierwotnie Karlsruhe, ale przeniesiono je do Strasburga po niemieckiej okupacji Francji.[2]
Na czele każdej prowincji stał Gauleiter, stanowisko, które stawało się coraz bardziej potężne, zwłaszcza po wybuchu II wojny światowej, z niewielką ingerencją z góry. Lokalni Gauleiterzy często zajmowali stanowiska rządowe, jak i partyjne, i byli odpowiedzialni m.in. za propagandę i nadzór, a od września 1944 r. także za Volkssturm i obronę prowincji.[1][3]
Od marca 1925 r. przez cały okres istnienia prowincji stanowisko Gauleitera w Badenii piastował Robert Wagner.[4][5] Wagner został stracony 14 sierpnia 1946 r. w Strasburgu za zbrodnie popełnione podczas okupacji Alzacji.[6] Jego zastępcami byli Karl Lenz (1926–31), Walter Köhler (1931–33) i Hermann Röhn (1934–45).[2]
Obóz koncentracyjny Natzweiler-Struthof znajdował się w alzackim regionie prowincji.[7]
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]Prowincja Badenia dzieliła się na 39 gmin:
- Altkirch
- Bruchsal
- Buchen
- Bühl
- Donaueschingen
- Emmendingen
- Freiburg
- Gebweiler
- Hagenau
- Heidelberg
- Karlsruhe - siedziba prowincji w latach 1933–1940
- Kehl
- Kolmar
- Konstanz
- Lahr
- Lörrach
- Mannheim
- Molsheim
- Mosbach
- Mülhausen
- Müllheim
- Neustadt
- Offenburg
- Pforzheim
- Rastatt
- Rappoltsweiler
- Säckingen
- Schlettstadt
- Sinsheim
- Stockach
- Straßburg - siedziba prowincji w latach 1940–1945
- Thann
- Überlingen
- Villingen
- Waldshut
- Weißenburg
- Wertheim
- Wolfach
- Zabern
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Die NS-Gaue [online], dhm.de - Deutsches Historisches Museum [dostęp 2024-10-23] (niem.).
- ↑ a b Übersicht der NSDAP-Gaue, der Gauleiter und der Stellvertretenden Gauleiter zwischen 1933 und 1945 [online], zukunft-braucht-erinnerung.de - Zukunft braucht Erinnerung, 26 maja 2017 [dostęp 2024-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-26] (niem.).
- ↑ The Organization of the Nazi Party & State [online], nizkor.org - The Nizkor Project, 9 listopada 2016 [dostęp 2024-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-09] (niem.).
- ↑ Michael D. Miller , Andreas Schulz (2012), Gauleiter: The Regional Leaders of the Nazi Party and Their Deputies, 1925-1945, t. 1, R. James Bender Publishing, s. 18, ISBN 978-1932970210 (ang.).
- ↑ Gau Baden [online], verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2024-10-23] (niem.).
- ↑ ROBERT WAGNER, GAULEITER, REICHSSTATTHALTER IN BADEN UND CHEF DER ZIVILVERWALTUNG IM ELSASS [online], ns-ministerien-bw.de, 12 grudnia 2014 [dostęp 2024-10-23] (niem.).
- ↑ Natzweiler-Struthof (PDF) [online], yadvashem.org - Yad Vashem, 17 lutego 2017 [dostęp 2024-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-17] (niem.).