Plan badania

Plan badania jest jednym z etapów badania naukowego, określający jego cel i przebieg. Struktura planu badania może się różnić w zależności od dziedziny wiedzy, której dotyczy.

W statystyce planowanie i organizacja badania jest pierwszy etapem badania statystycznego, po którym następuje gromadzenie danych statystycznych, opracowanie materiału i analiza wyników.

Plan badania statystycznego powinien uwzględniać siedem podstawowych elementów^[1].

Cel badania powinien być sformułowany konkretnie i opierać się na hipotezie badawczej. Wyróżnia się dwa podstawowe cele badania statystycznego: diagnostyczny i praktyczny.

Na podstawie sformułowanego celu badania należy określić podmiot badania pod względem merytorycznym, terytorialnym i czasowym. Może to być bądź cała populacja, bądź próba z populacji. W przypadku doboru próby należy ustalić metodę:

• dobór konieczny, kiedy warunki ograniczają z góry badaną próbę,
• dobór dobrowolny, kiedy jednostki zgłaszają się do badania z własnej woli,
• dobór celowy, kiedy badacz dobiera obiekty do badania samodzielnie, bazując na własnej ocenie prawidłowości doboru,
• dobór losowy, kiedy wybór przypadków do badania przeprowadzany jest metodą losowania.

Mając na uwadze cel badania należy dokonać wyboru postaci interesujących z punktu widzenia badania cech populacji będącej przedmiotem badania.

Dla zdefiniowanych cech opisujących próbę należy ustalić metody ich pomiaru, uwzględniając podział cech na ilościowe i jakościowe. Wybrane metody pomiaru powinny zapewnić właściwą dokładność.

Etap ten obejmuje następujące czynności:

• ustalenie źródła danych (pierwotne lub wtórne),
• spis czynności niezbędnych do zgromadzenia danych,
• opracowanie instrukcji postępowania,
• opracowanie formularzy lub kwestionariuszy,
• ustalenie metody gromadzenia danych,
• określenie zasad kontroli prawidłowości zebranych danych.

Mając na uwadze przedmiot badania, wielkość próby i liczbę badanych cech należy dokonać wyboru zakresu i rodzaju analizy statystycznej, w celu doboru metod statystycznej analizy danych.

Opracowując wyniki badania należy zwrócić m.in. uwagę na:

• przejrzystość opisu,
• poprawność interpretacji wyników,
• prawidłowość formalnej analizy statystycznej,
• uzasadnienie wniosków wynikami analizy.

• Anna Bielecka: Statystyka w zarządzaniu: opis statystyczny. Warszawa: Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania, 2001, s. 27–33. ISBN 83-86846-55-0.