Pieprzojad czerwonorzytny
| Aulacorhynchus haematopygus[1] | |||
| (Gould, 1835) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
pieprzojad czerwonorzytny | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Pieprzojad czerwonorzytny[3] (Aulacorhynchus haematopygus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny tukanowatych (Ramphastidae). Występuje w północno-zachodniej Ameryce Południowej. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Takson opisany przez Johna Goulda w 1835 roku pod nazwą Pteroglossus haematopygus[4]. Autor dokładnie nie wiedział, gdzie odkrył holotyp, prawdopodobnie pochodził on z Kolumbii[5]. Blisko spokrewniony z pieprzojadem żółtobrewym oraz pieprzojadem andyjskim[5]. Obecnie wyróżnia się 2 podgatunki: A. h. haematopygus i A. h. sexnotatus[6].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]
Pieprzojad czerwonorzytny występuje w Ekwadorze, Wenezueli i Kolumbii[4]. Ptak osiadły[2]. Zasiedla lasy deszczowe (pierwotne i wtórne) od pogórzy po góry[4][7], także obrzeża lasów i pobliskie gęste zarośla, odwiedza też izolowane drzewa owocowe na pastwiskach czy w ogrodach[8]. Zazwyczaj spotykany w przedziale wysokości 300–2200 m n.p.m.[2], sporadycznie do 2750 m n.p.m.[8]
Poszczególne podgatunki zamieszkują[6]:
- A. h. haematopygus – Kolumbia i zachodnia Wenezuela
- A. h. sexnotatus – południowo-zachodnia Kolumbia i zachodni Ekwador
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 40–45 cm, masa ciała: 200–232 g (podgatunek nominatywny), 141–200 g (podgatunek sexnotatus)[8].
W ubarwieniu dominuje zieleń i błękit, pokrywy skrzydłowe ciemniejsze[4]. Czerwone pokrywy nadogonowe[4]. Dziób koloru bordowego, a jego nasada koloru białego, co odróżnia go od pieprzojada szmaragdowego[4][7]. Palce są przeciwstawne; dwa są skierowane do przodu, dwa do tyłu, co ułatwia ptakom przytrzymywać większe owoce[4]. Czerwona naga skóra wokół oka[4]. Brak dymorfizmu płciowego[4].
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]
Owocożerny; podskakuje z gałęzi na gałąź i zrywa owoce, które następnie podrzuca i połyka[4]. Oprócz jagód i fig zjada chętnie także jaszczurki i bezkręgowce, ale też zakrada się do gniazd mniejszych ptaków i zjada ich pisklęta oraz jaja[4].
Pieprzojady żyją w parach lub małych stadach[4]. W okresie godowym ptaki wydają serie powtarzających się, szczekliwych dźwięków[7]. Gniazdo w dziupli wyścielone mchem[4]. Samica wysiaduje od 3 do 4 jaj, które są białe[4]. Inkubacja trwa około 16–17 dni, przez większość czasu wysiaduje samica[8]. Pisklęta rodzą się nagie i różowe, a w pełni opierzone stają się w wieku około 7 tygodni[8].
Status
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody(IUCN) uznaje pieprzojada czerwonorzytnego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako dość pospolity. Ze względu na brak istotnych zagrożeń BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za stabilny[2][9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Aulacorhynchus haematopygus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Aulacorhynchus haematopygus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Ramphastinae Vigors, 1825 - tukany (Wersja: 2021-06-01). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-08-07].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Tukany, Tukaniki i Arasari, [w:] David Alderton, Encyklopedia ptaków świata, Peter Barrett, Wydawnictwo Dragon, 2020, ISBN 978-83-8172-650-4.
- ↑ a b Crimson-rumped Toucanet (Aulacorhynchus haematopygus) [online] [dostęp 2022-03-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-16] (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-08-07]. (ang.).
- ↑ a b c pieprzojad czerwonorzytny Aulacorhynchus haematopygus. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- ↑ a b c d e Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 7: Jacamars to Woodpeckers. Barcelona: Lynx Edicions, 2002, s. 252. ISBN 978-84-87334-37-5. (ang.).
- ↑ Species factsheet: Aulacorhynchus haematopygus. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-08-07]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].