Pitryloka

Pitryloka (trl. pitṛloka) – subtelny wymiar egzystencji po śmierci lub sfera w zaświatach w hinduizmie, siódma z kolei (poniżej brahmaloki) według filozofii sankhji i wedanty^[1]. Już w Wedach tak określa się miejsce bytowania zmarłych^[2].

Atharwaweda utożsamia tę lokę ze swargaloką^[3]. Tam po śmierci ciała fizycznego zmarły spotykał się ze swoimi przodkami^[4]. Według nauk zawartych w traktacie Manusmryti okres jaki trwa jeden rok ziemski (12 miesięcy) to zaledwie dwanaście dni dla mieszkańców pitryloki a jeden dzień dla istot przebywających w dewaloce^[5].

Brama do świata bogów (dewaloka) znajdować się miała na północy, natomiast brama pitryloki na południu^[6]. Według Śatapathabrahamany (6.6.2,4) wejście do dewaloki umiejscowione jest na północnym wschodzie, natomiast wejście do pitryloki na południowym wschodzie (13.8.1,5)^[7].

W eschatologii wedyjskiej tylko nieliczni po śmierci mieli szansą dostać się do świata bogów. Odbywać się to miało na skrzydłach lub w rydwanie ^[8]. Pozostała większość dusz zmarłych ludzi udawała do pitryloki (świata ojców). Tam żyli dalej, ale tylko tak długo, dopóki ich męscy potomkowie składali w ofierze potrzebne im w zaświatach pożywienie, podczas comiesięcznej ceremonii śraddhy. Obiaty te mogli składać tylko męscy potomkowie z trzech ostatnich pokoleń zwani sapinda^[9]. Jednak przez pierwszy rok po śmierci ofiarę składano oddzielnie. Dopiero po odprawieniu specjalnego rytuału po około roku, błąkający się duch o cechach upiora (preta) doznawał oficjalnej zmiany statusu na przodka i zyskiwał prawo do kultu właściwego przodkom z pitryloki^[10].

Władcą pitryloki jest Jama, tytułowany stąd pitrypati (Pan Przodków)^[11]. Pitrylokę zamieszkują trzy klasy istot:

• pitry – przodkowie
• ryszi – wieszczowie
• pradźapati – synowie mentalni Brahmana (manasaputra)^[12].