Piątkowa (powiat przemyski)
49°45′35″N 22°22′57″E/49,759722 22,382500| wieś | |
 Kościół w Piątkowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
ok. 400 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2019) |
287[2] |
| Strefa numeracyjna |
16 |
| Kod pocztowy |
37-751[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RPR |
| SIMC |
0600817 |
Położenie na mapie gminy Dubiecko  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu przemyskiego  | |
| 49°45′35″N 22°22′57″E/49,759722 22,382500[1]
| |
Piątkowa – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Dubiecko[4][5]. Leży na Pogórzu Przemyskim nad rzeczką Jawornik, prawobrzeżnym dopływem Sanu. Wcześniej znana jako Piątkowa Ruska[6].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa przemyskiego.
Części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0600823 | Dolna Piątkowa | część wsi |
| 0600830 | Dział | część wsi |
| 0600846 | Górna Piątkowa | część wsi |
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1448 r., kiedy należała do dóbr dubieckich Kmitów. W XVI w. przeszła w ręce Stadnickich a następnie Krasickich. W latach międzywojennych Piątkowa była jedną z największych wsi Pogórza. Działał tu folusz obsługujący całą okolicę i tartak. W 1785 r. wieś liczyła ponad 1000 mieszkańców (830 wyzn. gr.-kat., 173 rz.-kat., 17 żydów). Według spisu z 1921 r. było tu 374 domów i 2118 mieszkańców (1727 wyzn. gr.-kat., 283 rz.-kat. i 108 mojż.).
W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej Piontkowa był Michał Jordan[7].
Do greckokatolickiej parafii w Piątkowej należała również filialna cerkiew w Żohatynie. W latach 1938–1943 proboszczem greckokatolickiej parafii był ksiądz Wasyl Szewczuk. W latach międzywojennych w zamieszkanym przez Polaków przysiółku Pracówka, położonym w górnym krańcu wsi, wybudowano murowany kościół, identyczny jak w Ropience.
W II Rzeczypospolitej wieś położona powiecie dobromilskim województwa lwowskiego. 10 lutego 1940 r. NKWD deportowało na Syberię 26 Polaków. W latach 1944–1946 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tu 28 Polaków, paląc większość gospodarstw. 28 kwietnia 1944 r. polska samoobrona dokonała tu akcji odwetowej, w czasie której zginęło 20 Ukraińców[8].
Po II wojnie światowej ukraińscy mieszkańcy zostali przesiedleni do ZSRR na mocy polsko-ukraińskiego porozumienia o wymianie ludności, a w ich miejsce przyjechali polscy osadnicy.
-
Spalony tartak
-
Odezwa Komitetu Budowy Kościoła w Piątkowej z 1936 r. ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Drewniana cerkiew greckokatolicka pw. św. Dymitra. Świątynia w Piątkowej należy do nielicznych na terenie południowo-wschodniej Polski, trójdzielnych cerkwi kopułowych. Cerkiew przeszła gruntowny remont w latach 1958-1961, obecnie nieużytkowana.
- Murowany rzymskokatolicki kościół filialny parafii pw. św. Jana Kantego w Tarnawce,[9], wybudowany w latach 30. XX wieku. Swoją bryłą przypomina bardziej murowaną cerkiew, niż świątynię katolicką. Podobny kościół został wybudowany w tym samym czasie w Ropieńce.
Piątkowa leży na Szlaku Architektury Drewnianej.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 99899
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2019. Stan ludności 31.12.2019 str. 10 [dostęp 2022-01-23]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 931 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Piątkowa (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 66.
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 160.
- ↑ Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 137, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
- ↑ Parafia na stronie diecezji. [dostęp 2017-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-25)].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Piątkowa (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 66.
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Części wsi |
|
| Przysiółki wsi | |
| Dawne miejscowości |
