Pałeczka (hematologia)

Pałeczki to prawie dojrzałe, występujące już we krwi stadium rozwojowe granulocytów, powstające z metamielocytów^[1][2]. Od form dojrzałych różni się głównie niepełną segmentacją jądra, które ma kształt serdelkowaty i silnie wydłużony^[3]. Bardziej dojrzałe pałeczki są już praktycznie nieodróżnialne od dojrzałych granulocytów, dlatego prawidłowe określenie komórki za pomocą mikroskopu świetlnego jest arbitralne^[4].

Prawidłowo pałeczki stanowią 3-5% leukocytów we krwi^[5] lub do 0,7x10⁹ komórek/L^[6]. Zwiększony odsetek pałeczek świadczy o zapaleniu^[7], chociaż jest to wskaźnik nieprecyzyjny^[8]. W wykrywaniu reakcji zapalnej użyteczny jest również stosunek liczbowy pałeczek neutrofilowych do dojrzałych, segmentowanych form neutrofilów^[9][10]. Ze względu na trudność oznaczania liczby pałeczek w obrazie mikroskopowym i znaczny rozrzut wyników w poszczególnych badaniach ich przydatność pod tym względem jest dyskusyjna^[8][4].

Powiązanie liczby pałeczek we krwi z zapaleniem najdokładniej opisano w przypadku silnego zanieczyszczenia powietrza^[11][12][13] i u palaczy papierosów^[14]. Zjawisko to wynika z faktu, że makrofagi pęcherzyków płucnych oraz komórki nabłonka oskrzeli w wyniku kontaktu z toksynami produkują czynniki uruchamiające produkcję granulocytów (a więc również pałeczek)^[15][16], zaś same pałeczki produkują M-CSF, czynnik stymulujący powstawanie monocytów^[17]. W ten sposób pojawienie się substancji niebezpiecznych uruchamia szybkie wytwarzanie komórek, które mogą te substancje sfagocytować i unieszkodliwić.