Postrzałka kafryjska
Pedetes capensis[1] | |||
(Forster, 1778) | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Infrarząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
postrzałka kafryjska | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[10] | |||
Zasięg występowania | |||
Postrzałka kafryjska – zasięg[11]. |
Postrzałka kafryjska[12], postrzałka[13] (Pedetes capensis) – gatunek ssaka z rodziny postrzałkowatych (Pedetidae). Postrzałki kafryjskie występują na piaszczystych, trawiastych równinach wschodniej i południowej Afryki.
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Postrzałka kafryjska jest szeroko rozpowszechniona w południowej Afryce, w środkowej i południowej Angoli, południowej Demokratycznej Republice Konga, zachodniej Zambii, Namibii (z wyjątkiem pustyni Namib), Botswanie, Zimbabwe (z wyjątkiem północnej części), południowym Mozambiku i znacznej części Południowej Afryki (z wyjątkiem większości Prowincji Przylądkowej Zachodniej, Mpumalangi i KwaZulu-Natal)[14].
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1778 roku niemiecki przyrodnik Johann Reinhold Forster nadając mu nazwę Yerbua capensis[2]. Holotyp pochodził z obszaru blisko Stellenbosch, w Prowincji Przylądkowej Zachodniej, w Południowej Afryce[15].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[14].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Pedetes: gr. πηδητης pēdētēs „skoczek”, od πηδαω pedaō „skakać”[16].
- capensis: Przylądek Dobrej Nadziei (ang. Cape of Good Hope), Południowa Afryka[17].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała (bez ogona) 336–457 mm, długość ogona 390–485 mm; masa ciała 2,5–3,5 kg[18]. Posiada długi, puszysty ogon swoich rozmiarów oraz kilkucentymetrowe uszy[19]. Wyglądem ciała przypominają małe kangury, gdyż posiadają krótkie kończyny przednie i długie kończyny tylne. Charakterystyczny jest ich sposób poruszania się – jest to seria podskoków na obu stopach. Jednym skokiem mogą pokonać odległość nawet trzech metrów. Wzór zębowy: I C P M (x2) = 20[18].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Odżywianie
[edytuj | edytuj kod]Postrzałki odżywiają się głównie zbożami. Są jednak przystosowane do jedzenia małych owadów[19].
Tryb życia
[edytuj | edytuj kod]Postrzałki kafryjskie są aktywne w nocy, większość czasu spędzając na zjadaniu traw. Żerują generalnie w okolicy nor, szczególnie podczas jasnych, księżycowych nocy, gdyż wtedy są najbardziej widoczne i narażone na atak ze strony drapieżników. W norach żyją samotnie, dzieląc się nimi jedynie ze swoim potomstwem, żerują natomiast w małych grupkach, przypuszczalnie po to, żeby się wzajemnie ostrzegać w przypadku nadchodzącego niebezpieczeństwa.
Postrzałki kafryjskie żyją w płytkich norach, które wygrzebują w piaszczystej glebie do głębokości 80 centymetrów, korytarze pod ziemią mogą mieć długość do 45 metrów. W przeciwieństwie do innych swoich krewniaków kopiących nory, postrzałki nie mają specjalnych komór gniazdowych. Nory są za to wyposażone w dużą liczbę otworów wyjściowych i korytarzy ewakuacyjnych, służących postrzałkom prawdopodobnie jako drogi ucieczki przed wężami i mangustami – zwierzętami, które na nie polują.
Rozmnażanie
[edytuj | edytuj kod]Kojarzenie się par rozrodczych ma miejsce cały rok, samice mogą rodzić trzy razy w roku, tylko jedno młode za każdym razem. Młode rodzi się owłosione, ma masę ciała około 300 g (dorosła postrzałka waży 3–4 kg), od razu widzi i jest natychmiast aktywne. Przebywa ono w norze do dwóch miesięcy pijąc mleko matki, potem zaczyna wychodzić na powierzchnię i zjadać pokarm roślinny.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pedetes capensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b J.R. Forster. Beskrifning på Djuret Yerbua Capensis, med Anmảrkningar (*) om Genus Yerbuæ. „Kunglika Svenska vetenskapsakademiens handlingar”. 39 (Fỏr år 1778), s. 109, 1778. (szw.).
- ↑ P.S. Pallas: Novae species quadrupedum e Glirium ordine, cum illustrationibus variis complurium ex hoc ordine animalium. Erlangae: sumtu Wolfgangi Waltheri, 1778, s. 87. (łac.).
- ↑ A. Smith. African Zoology. „South African quarterly journal”. 2, s. 169, 1834. (ang.).
- ↑ a b R.Ch. Wroughton. On three new mammals from South Africa. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 20, s. 32, 1907. (ang.).
- ↑ M.A.C. Hinton. The species of Pedetes inhabiting Angola. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 6, s. 102, 1920. (ang.).
- ↑ A. Roberts. Some new S. African mammals and some changes in nomenclature. „Annals of the Transvaal Museum”. 11 (4), s. 261, 1926. (ang.).
- ↑ A. Roberts. Descriptions of new forms of mammals. „Annals of the Transvaal Museum”. 19 (2), s. 242, 1938. (ang.).
- ↑ A. Roberts. Descriptions of numerous new subspecies of mammals. „Annals of the Transvaal Museum”. 20 (4), s. 313, 1946. (ang.).
- ↑ M.F. Child , Pedetes capensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-21] (ang.).
- ↑ IUCN (International Union for Conservation of Nature) 2008. Pedetes capensis. In: IUCN 2015. The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2015.2. http://www.iucnredlist.org. Downloaded on 14 July 2015.
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 285. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ Z. Kraczkiewicz: Ssaki. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne – Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 314. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Pedetes capensis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-10-21].
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 518, 1904. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ a b R. López-Antoñanzas: Family Pedetidae (Spring Hares). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher Jr. & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 286–287. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
- ↑ a b Adria Jackson , Pedetes capensis (South African spring hare) [online], Animal Diversity Web [dostęp 2020-06-16] (ang.).