Potępa

Potępa

wieś
Zabytkowa kaplica Grobu Chrystusa w Potępie
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	tarnogórski
Gmina	Krupski Młyn
Liczba ludności (2022)	960[2]
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	42-693[3]
Tablice rejestracyjne	STA
SIMC	0215344
Położenie na mapie gminy Krupski Młyn Potępa
Położenie na mapie Polski Potępa
Położenie na mapie województwa śląskiego Potępa
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego Potępa
50°33′59″N 18°39′41″E/50,566389 18,661389[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Potępa (niem. Potempa^[4]) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim, w gminie Krupski Młyn.

Potępa znajduje się przy drodze powiatowej z Tworoga do Krupskiego Młyna. Wieś razem z przysiółkami Żyłka, Kanol oraz Odmuchów tworzy rozproszony układ osadniczy wpisany w okalającą go leśną scenerię.

Pod względem geograficznym Potępa położona jest na Nizinie Śląskiej, w ramach Równiny Opolskiej. Rzeka Stoła wpada tutaj do Małej Panwi, a przysiółek Odmuchów przecina rzeka Ligancja.

Nazwa miejscowości pochodzi prawdopodobnie od nazwiska młynarza, który miał tutaj prowadzić swój młyn zbożowy. Administrator dóbr toszecko-pyskowickich w latach 1584–1586 Friedrich von Schamberg odnotował w swoich księgach młynarza o nazwisku Potupa (Potempa), działającego przy kuźnicach tworoskiej i kotowskiej^[5].

W latach reżimu hitlerowskiego wieś nosiła nazwę Wüstenrode^[4].

Początki Potępy można utożsamić ze wspomnianym wyżej młynem, wokół którego z biegiem czasu rozrosła się większa osada. Z 1641 roku pochodzi zapis o Potępie w ówczesnej księdze chrztów i ślubów parafii wielowiejskiej^[6].

Od roku 1666 miejscowość wchodziła w skład utworzonych wtedy prywatnych dóbr tworoskich, gdy w 1672 roku z polecenia właściciela owych dóbr hrabiego Jerzego Leonarda Colonny wybudowano tu kaplicę na podobieństwo Grobu Pańskiego w Jerozolimie, podlegającą od 1687 roku pod nowo wydzieloną parafię Koty^[7]. Dziś odrestaurowana kaplica cały czas pełni swoje funkcje liturgiczne oraz filialno-parafialne, stanowiąc jednocześnie miejscową atrakcję krajoznawczą wpisaną do rejestru zabytków.

Akta wizytacji biskupiej z roku 1687 odnotowują funkcjonowanie wtedy w Potępie kuźnicy żelaza^[8]. Zakład hutniczy w różnej postaci działał tu do połowy XIX w.

Z początku Potępa, pozostająca częścią majątku kolejnych właścicieli Tworoga nieprzerwanie do 1945 roku, leżała na terenach księstwa opolsko-raciborskiego w Monarchii Habsburgów. Po 1742 roku w Królestwie Prus, a od roku 1918 w Republice Weimarskiej. W plebiscycie górnośląskim zdecydowana większość mieszkańców wsi opowiedziała się za przyłączeniem do II Rzeczypospolitej, jednak Potępa znalazła się w granicach Polski dopiero po 1945 roku.

W nocy z 9 na 10 sierpnia 1932 roku pięciu umundurowanych funkcjonariuszy SA zamordowało w Potępie rzekomego komunistę i domniemanego powstańca śląskigo Konrada Piecucha. Sprawcy zostali początkowo skazani na śmierć, jednak w wyniku zamieszek wywołanych w całych Niemczech przez SA i wstawiennictwa Adolfa Hitlera, kanclerz Franz von Papen zamienił wyrok na dożywotnie więzienie. W marcu 1933 r. – po objęciu pełni władzy przez Hitlera – mordercy zostali zwolnieni.

W okresie powojennym Potępa weszła w skład gminy Tworóg, a następnie gminy Krupski Młyn po powstaniu tejże. W latach 1961–91 w granicach Krupskiego Młyna^[9][10].

W latach 1954-1961 wieś była siedzibą gromady Potępa, po jej zniesieniu włączona do osoedla Krupski Młyn. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa katowickiego.

Szkoła podstawowa w Potępie funkcjonuje od 1805 roku^[11].