PWS-10

PWS-10
	Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	Podlaska Wytwórnia Samolotów
Typ	samolot myśliwski
Konstrukcja	górnopłat o konstrukcji mieszanej, podwozie klasyczne – stałe
Załoga	1
	Historia
Data oblotu	marzec 1930
Lata produkcji	1931–1932
Wycofanie ze służby	1939
	Dane techniczne
Napęd	1 x silnik widlasty w układzie W, 12-cylindrowy Lorraine-Dietrich LD-12Eb
Moc	450 KM (331 kW)
	Wymiary
Rozpiętość	11,00 m
Długość	7,70 m
Wysokość	2,90 m
Powierzchnia nośna	18,30 m²
	Masa
Własna	1 120 kg
Startowa	1 500 kg
Paliwa	280 l
	Osiągi
Prędkość maks.	240 km/h
Prędkość minimalna	90 km/h
Prędkość wznoszenia	5,8 m/s
Pułap	5 900 m
Zasięg	520 km
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	2 karabiny maszynowe Vickers kal. 7,92 mm
	Użytkownicy
	Polska, Hiszpania
	Multimedia w Wikimedia Commons

PWS-10 – polski samolot myśliwski konstrukcji inż. Aleksandra Grzędzielskiego oraz inż. Augusta Bobka-Zdaniewskiego, produkowany w Podlaskiej Wytwórni Samolotów. Był to pierwszy polski samolot myśliwski produkowany seryjnie.

Historia

Silnik Lorraine Dietrich 12 Eb eksponowany w MLP w Krakowie

PWS-10 powstał jako samolot mający zastąpić przestarzałe francuskie myśliwce Blériot-SPAD S.61C1. Zasadniczym problemem będących na wyposażeniu eskadr myśliwskich Spadów była wiotkość ich konstrukcji, co przy niewystarczającej wytrzymałości powodowało wiele wypadków urywania się płatów podczas akrobacji. PWS-10 miał odpowiednio mocną konstrukcję i sprawdzony silnik, co zwiększało bezpieczeństwo wykonywania lotów. Była to jednak konstrukcja dość ciężka, skuteczność lotek była za mała jak na maszynę myśliwską, co skutkowało nie najlepszymi właściwościami podczas takich figur jak beczki czy korkociąg. Z tego powodu PWS-10 był traktowany jako maszyna przejściowa. W eskadrach myśliwskich używany był w latach 1932–1933. Pełnił w nich służbę do czasu wprowadzenia samolotów typu PZL P.7.

Na bazie seryjnego samolotu powstała wersja rozwojowa oznaczona jako PWS-10M1. Zmianie uległa konstrukcja podwozia, obrys usterzenia poziomego i pionowego, zmniejszeniu uległa masa własna płatowca. Poprawiono system chłodzenia silnika poprzez wprowadzenie zmian w instalacji cieczy i oleju. Prototyp był badany w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa, gdzie uzyskał pozytywną ocenę. Z uwagi na niskie osiągi i wprowadzenie do użytku samolotów P.7 zarzucono dalsze prace rozwojowe.

Konstrukcja

Jednomiejscowy górnopłat o konstrukcji metalowo drewnianej. Dwudźwigarowe skrzydło kryte płótnem z dwoma zastrzałami łączącymi płat z kadłubem. Kadłub o konstrukcji kratownicowej, spawanej z oprofilowanych rur stalowych, przód pokryty blachą a od kabiny pilota płótnem. Podwozie dwugoleniowe z tylną płozą ogonową. Napęd zapewniał 12-cylindrowy, chłodzony cieczą, widlasty (w układzie W) silnik Lorraine-Dietrich LD-12Eb z chłodnicą umieszczoną pod silnikiem. Silnik napędzał dwułopatowe śmigło firmy Szomański.

Bibliografia

Andrzej Morgała: Samoloty myśliwskie w lotnictwie polskim. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1979, s. 133. ISBN 83-206-0633-0.
Ryszard Kaczkowski: Doświadczalny samolot myśliwski PWS-10M1. „Skrzydlata Polska”. 22/1962, s. 284, 3 czerwca 1962. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.

[:1-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie

[A]

Myśliwskie	Albatros D.II^[A] Albatros D.III^[A] Albatros D.III (Oef)^[A] Albatros D.V^[A] Ansaldo A.1 Balilla^[A] Ansaldo SVA.5^[A] Blériot-SPAD S.51^[A] Blériot-SPAD S.61^[A] Bristol F.2 Fighter^[A] Fokker D.VII^[A] Fokker D.VIII^[A] Halberstadt C.V^[A] Halberstadt CL.II^[A] Halberstadt CL.IV^[A] Hannover CL.II^[A] Hannover CL.V^[A] Martinsyde F.4^[A] Nieuport 16^[A] Nieuport 17^[A] Nieuport 23^[A] Nieuport 24^[A] Nieuport 27^[A] Pfalz D.XII^[A] PWS-A^[A] PWS-10 PZL P.7 PZL P.11 RAF S.E.5^[A] Sopwith Camel^[A] Sopwith Dolphin^[A] SPAD S.VII^[A] SPAD S.XIII^[A] Wibault 70^[A]
Bombowe	Airco DH.9^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] Farman F-68 Goliath^[A] Fokker F.VII^[A] Friedrichshafen G.III^[A] Gotha G.IV^[A] PZL.23 Karaś PZL.37 Łoś Rumpler C.I^[A] LWS-6 Żubr
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe (towarzyszące)	AEG C.IV^[A] Albatros B.II^[A] Albatros C.I^[A] Albatros C.III^[A] Albatros C.V^[A] Albatros C.VII^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Albatros C.XV^[A] Anatra Anasal^[A] Ansaldo A.300^[A] Ansaldo SVA-9^[A] Aviatik C.III^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] De Havilland DH.60 Moth^[A] DFW C.V^[A] Hannover CL.II^[A] Hansa-Brandenburg C.I^[A] Lloyd C.II^[A] Lloyd C.IV^[A] Lloyd C.V^[A] Lublin R.X Lublin R.XIII LWS-3 Mewa LVG B.I^[A] LVG C.II^[A] LVG C.V^[A] LVG C.VI^[A] Oeffag C.I^[A] Oeffag C.II^[A] Potez XV^[A] Potez XXV^[A] Potez XXVII^[A] PWS-5 PZL Ł.2 Rumpler C.I^[A] Rumpler C.VII^[A] Rumpler C.VIII^[A] RWD-14 Czapla Salmson 2^[A]
Szkolne	Albatros B.I^[A] Albatros B.II^[A] LVG B.I^[A] Bartel BM-4 Bartel BM-5 Hansa-Brandenburg B.I^[A] Caudron G.III^[A] Hanriot H.19^[A] Hanriot H.28 Morane-Saulnier MS.35^[A] PWS-12 PWS-16 PWS-18 PWS-26 Rumpler C.VIII^[A] RWD-8 Lublin R.VIII Lublin R-XIV RWD-17
Szturmowe	Albatros J.I^[A]
Transportowe i sanitarne	Lublin R.XVI LWS-2
Wodnosamoloty	CANT Z.506^[A] CAMS-30^[A] Friedrichshafen FF.33^[A] Friedrichshafen FF.49^[A] Latham 43^[A] LeO H.13^[A] LeO H.135B3^[A] Lublin R.VIII Lublin R.XIII Lübeck-Travemünde F4^[A] Macchi M.9^[A] Schreck FBA-17H^[A]
Balony i sterowce	Parseval-Sigsfeld^[A] Caquot typ R^[A] WBS-Caquot DB^[A] WBS-Caquot N-NN^[A] WBS model 39 WBS Jumping WBS E2 Zodiac VZ-11 Lech^[A] Gwiazda Polski
Samoloty prototypowe	Bartel BM-2 Bartel BM-3 Bartel BM-6 CWL WZ-X Lublin R-XX Nikol A-2 PWS-1 PWS-6 PWS-11 PWS-15 PWS-19 PWS-33 Wyżeł PWS-35 Ogar PWS-40 Junak PZL P.1 PZL P.6 PZL P.8 PZL.12 PZL.38 Wilk PZL.42 PZL.46 Sum PZL.50 Jastrząb
Projekty	Bartel BM-1 CWL WZ-VIII CWL WZ-IX Pteranodon PWS-2 PWS-3bis PWS-20ter/hydro PWS-22 PWS-40 PWS-42 PZL.3 PZL.8 PZL.9 PZL.15 PZL.18 PZL P.28 PZL.39 PZL.45 Sokół PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania PZL Łosoś RWD-22 RWD-25 WBS LOPP (sterowiec)
Produkowane na eksport	PZL P.24 PZL.43