Szarif Szajh Ahmed

Szarif Szajh Ahmed

الشيخ شيخ أحمد

Data i miejsce urodzenia	25 lipca 1964 Chabila
9. Prezydent Somalii
Okres	od 31 stycznia 2009 do 20 sierpnia 2012
Przynależność polityczna	Sojusz na rzecz Wyzwolenia Somalii (ARS)
Poprzednik	Adan Mohamed Nuur Madobe
Następca	Muse Hassan Abdulle (p.o.)
Przewodniczący Sojuszu na rzecz Wyzwolenia Somalii
Okres	od wrzesień 2007
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Szarif Szajh Ahmed (arab. الشيخ شريف شيخ أحمد, ur. 25 lipca 1964 w Chabila) – somalijski bojownik i polityk, przywódca Unii Trybunałów Islamskich od 2005 oraz przewodniczący Sojuszu na rzecz Wyzwolenia Somalii od 2007. Prezydent Somalii od 31 stycznia 2009 do 20 sierpnia 2012.

Sharif Ahmed urodził się w 1964 w Chabili w somalijskiej prowincji Shabeellaha Dhexe. Pochodzi z klanu Hawiye. W latach 80. XX w. studiował geografię i język arabski na uniwersytecie w Libii oraz Uniwersytecie Kordofańskim w Sudanie. W 1998 wrócił do Somalii i pracował jako nauczyciel geografii, języka arabskiego i nauk religijnych w szkole średniej. Mówi w języku arabskim, somalijskim i angielskim.

W 2002 przeniósł się do Jawharu, gdzie rozpoczął współpracę z Mohamedem Dhere, miejscowym watażką kontrolującym region i walczącym z rządem centralnym. Ahmed został przewodniczącym regionalnego sądu w mieście, który miał nadzorować wprowadzanie w życie islamskiego prawa szariatu. Współpraca z Dhere nie trwała jednak długo i Ahmed udał się następnie do Mogadiszu, gdzie rozpoczął pracę jako nauczyciel w szkole średniej.

Przebywając w stolicy angażował się w działalność tworzonych sądów islamskich. W 2004 został jednym z islamskich liderów, a w 2005 został wybrany przewodniczącym Unii Trybunałów Islamskich, postulującej utworzenie w Somalii państwa islamskiego. Szarif Ahmed był umiarkowanym przedstawicielem trybunałów. W 2006 Unia Trybunałów Islamskich na sześć miesięcy przejęła władzę w stolicy. Pokonana została dopiero w grudniu 2006, dzięki interwencji wojsk etiopskich. Ahmed ogłosił wówczas dżihad przeciw Etiopii i wezwał bojowników do zjednoczenia w walce.

Po przegranej z wojskami Etiopii, Ahmed wycofał się w kierunku granicy z Kenią. 21 stycznia 2007 został zatrzymany w pobliżu granicy przez kenijską policję. 1 lutego 2007 został jednak zwolniony i następnie wyjechał do Jemenu^[1][2].

We wrześniu 2007 w Asmarze w Erytrei brał udział w tworzeniu Sojuszu na rzecz Wyzwolenia Somalii (ARS, Alliance for the Re-liberation of Somalia), organizacji mającej walczyć z wojskami etiopskimi przebywającymi w Somalii oraz Tymczasowym Rządem Federalnym. W maju 2008 sojusz rozpadł się kilka grup. Wystąpili z niego radykałowie, sprzeciwiający się podjęciu rozmów z rządem federalnym. W sojuszu pozostali wówczas umiarkowani islamiści na czele z Ahmedem^[3]. Ahmed zdecydował się na rozmowy z rządem premiera Nur Hassana Husajna, które toczyły się w Dżibuti od 31 maja 2008 do 9 czerwca 2008. 9 czerwca 2008 obie strony podpisały porozumienie, które przewidywało 90-dniowy rozejm, wycofanie w ciągu 120 dni sił etiopskich z Somalii i rozmieszczenie w ich miejscu pokojowych sił międzynarodowych, a także nieograniczony dostęp organizacji humanitarnych do rejonów dotkniętych działaniami wojennymi^[4].

W październiku 2008 Ahmed i kierowany przez niego ARS zawarli kolejne porozumienie z rządem federalnym, które zakładało powołanie wspólnego rządu jedności narodowej oraz poszerzenie parlamentu o członków ARS. W styczniu 2009 ustalono zwiększenie liczebności parlamentu z 275 do 550 członków, z czego 200 mandatów zostało przeznaczonych dla ARS^[5].

26 stycznia 2009 Szarif Ahmed ogłosił swoją kandydaturę w wyborach prezydenta Somalii po tym, jak z tego urzędu zrezygnował miesiąc wcześniej Abdullahi Yusuf^[6]. 30 stycznia 2009 zwyciężył w drugiej turze wyborów, pokonując trzynastu innych kandydatów^[7]. Wyboru prezydenta dokonał parlament, powiększony o członków ARS i obradujący w Dżibuti z powodu niestabilnej sytuacji w Somalii.

W swoim przemówieniu Ahmed obiecał powołanie uczciwego rządu oraz utrzymywanie przyjaznych stosunków z sąsiadami w Afryce Wschodniej. Wezwał również wszystkie grupy bojowników do przyłączenia się do procesu pokojowego^[8]. 31 stycznia 2009 został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta w Kempinski Hotel w Dżibuti. 1 lutego 2009 udał się w swoją pierwszą podróż, na 12. Szczyt Unii Afrykańskiej do Addis Abeby^[9].

8 lutego 2009 radykalne islamistyczne bojówki Hizbul Islam oraz Al-Szabaab wypowiedziały wojnę rządowi prezydenta Ahmeda^[10]. 18 kwietnia 2009 parlament Somalii uchwalił wprowadzenie w całym kraju szariatu, czyli prawa muzułmańskiego^[11].

9 czerwca 2011, po kilku miesiącach sporu, prezydent Ahmed oraz przewodniczący parlamentu Szarif Hassan Szajh Aden podpisali porozumienie w Kampali, wynegocjowane przez wysłannika ONZ oraz prezydenta Ugandy Yoweriego Museveniego, której wojska stanowiły trzon misji pokojowej Unii Afrykańskiej stacjonującej w Somalii (AMISOM). Porozumienie polityczne było konieczne, gdyż mandat władz tymczasowych dobiegał końca w sierpniu 2011, a somalijski prezydent i przewodniczący parlamentu różnili się w kwestii rozwoju dalszej sytuacji. Podczas gdy pierwszy z nich optował za przedłużeniem mandatu, drugi obstawał przy przeprowadzeniu wyboru prezydenta i nowego przewodniczącego parlamentu zgodnie z harmonogramem. Na mocy podpisanego porozumienia mandat władz tymczasowych przedłużony został o rok, do 20 sierpnia 2012, kiedy miały zostać przeprowadzone wybory. Porozumienie zakładało także rezygnację urzędującego gabinetu premiera Mohameda w ciągu 30 dni i powołanie nowego rządu, co zdaniem komentatorów było jednym z warunków wysuniętych przez Adena^[12][13].

Wkrótce po ogłoszeniu warunków porozumienia i konieczności dymisji premiera, w Mogadiszu doszło do kilkudniowych protestów społecznych sprzeciwiających się jego ustąpieniu^[13]. Również premier Mohamed odmówił odejścia ze stanowiska i zażądał przedłożenia porozumienia z Kampali do akceptacji parlamentu. Stwierdził, że decyzja o jego dymisji znajduje się kompetencji parlamentu i ustąpi wyłącznie po przyjęciu przez izbę tegoż porozumienia^[14]. Jednakże 19 czerwca 2011 ogłosił swoją dymisję, stwierdziwszy że zdecydował się na taki krok, "mając na uwadze interes narodu somalijskiego i aktualną sytuację w Somalii". Obowiązki szefa rządu, do czasu powołania nowego szefa rządu, przejął wicepremier Abdiweli Mohamed Ali^[15]. 23 czerwca 2012 prezydent mianował go na stanowisko premiera^[16], a 28 czerwca 2012 kandydaturę tę zatwierdził parlament^[17].

19 lutego 2012, w Garoowe na obszarze Puntlandu, prezydent Sharif Ahmed podpisał razem z prezydentem tego terytorium Abdirahmanem Mohamudem Farole, przywódcą Galmudugu Mohamedem Ahmedem Alinem oraz liderem organizacji zbrojnej al-Sunna Wal Jamaaca porozumienie polityczne w sprawie wyboru nowych władz po zakończeniu 20 sierpnia 2012 mandatu przejściowej administracji. W porozumieniu nie uczestniczyli jednakże przedstawiciele dwóch innych największych sił politycznych, Somalilandu oraz organizacji islamskiej Al-Szaabab. Porozumienie przewidywało powołanie do 20 sierpnia 2012 w miejsce Tymczasowego Parlamentu Federalnego nowego mniejszego o połowę Federalnego Parlamentu Somalii, złożonego z dwóch izb: 225-ososbowej izby niższej i 54-osobowej izby wyższej. Deputowani do parlamentu mieli pochodzić z wyboru dokonanego przez starszyznę plemienną i odzwierciedlać mozaikę wszystkich klanów zamieszkujących Somalię. Dodatkowo, 30% mandatów zostało przeznaczonych dla kobiet. Nowy parlament dokonać miał wyboru nowego prezydenta, który z kolei uprawniony był do mianowania szefa rządu. Równocześnie, wyłonione w podobne sposób co parlament, Narodowe Zgromadzenie Konstytucyjne miało przyjąć nową konstytucję kraju^[18].

W lutym 2012 prezydent uczestniczył również w międzynarodowej konferencji w Londynie poświęconej sprawom Somalii, na której 55 państw przyjęło wspólny plan, w którym zobowiązało się do zwiększenia wysiłków na rzecz walki z terroryzmem w Somalii i wspierania w tym zakresie Unii Afrykańskiej, wzmożonej walki z piractwem, a także poparło porozumienie z Garoowe i plan powołania nowych, stałych władz w Somalii do sierpnia 2012^[19]. Z kolei 28 czerwca 2012 prezydent spotkał się z w Dubaju z prezydentem Somalilandu Ahmedem Mohamoudem Silanyo. Było to pierwsze spotkanie przywódców dwóch krajów od czasu ogłoszenia przez Somaliland niepodległości w 1991. Prezydenci podpisali wówczas porozumienie o współpracy (tzw. Karta Dubajska), zakładające wzmocnienie wzajemnych stosunków oraz podjęcie wysiłków na rzecz osiągnięcia porozumienia w kwestiach spornych i dążenia do stabilizacji w regionie^[20][21].

23 czerwca 2012 przedstawiciele najwyższych władz Somalii, a wśród nich prezydent, premier i przewodniczący parlamentu, przyjęli projekt nowej konstytucji. 1 sierpnia 2012 tego samego dokonało Narodowe Zgromadzenie Konstytucyjne, wybrane przez starszyznę, która dokonała również wyboru deputowanych do nowego parlamentu^[22][23]. 20 sierpnia 2012, zgodnie z harmonogramem porozumienia prezydent Sharif Ahmed ustąpił ze stanowiska. Tego samego dnia zaprzysiężony został nowy Federalny Parlament Somalii, a obowiązki szefa rządu przejął jego tymczasowy przewodniczący Muse Hassan Abdulle^[24], który 28 sierpnia 2012 przekazał je nowemu przewodniczącemu Mohamedowi Osmanowi Jawariemu. Sharif Ahmed został jednym z kandydatów na urząd prezydenta, którego wybór należał do prerogatyw parlamentu^[25].

W wyborach 10 września 2012 przeszedł do drugiej tury głosowania razem z Hassanem Sheikhiem Mohamudem, premierem Abdiwelim Mohamedem Alim oraz Abdulkadirem Osoble. W drugiej turze głosowania, po wycofaniu się z niej dwóch ostatnich kandydatów, przegrał jednakże z Mohamudem^[26][27].

• "Somalia's moderate Islamist leader", BBC News.