Starka
| wódka | |
 Polska dziesięcioletnia Starka (producent: Polmos Szczecin) | |
| Rodzaj |
tradycyjna, wytrawna |
|---|---|
| Miejsce powstania |
Polska, Białoruś, Rosja, Litwa |
| Producent | Polmos, Stumbras |
| Strona internetowa | |
Starka – tradycyjna, wytrawna wódka[1] żytnia, produkowana głównie w Polsce, Rosji, na Białorusi i Litwie[2].
Produkcja
[edytuj | edytuj kod]Współcześnie wytwarzana jest ze spirytusu nierektyfikowanego otrzymanego po fermentacji żyta, dojrzewającego w wiekowych dębowych beczkach z niewielkimi dodatkami liści lipowych lub jabłkowych. Proces produkcji podobny jest do tego stosowanego w przypadku whisky. Sprzedawana w dużej różnorodności, gdzie największą różnicą jest długość okresu leżakowania, który wynosi od trzech do kilkudziesięciu lat[1].
Współcześnie jedynym producentem starki w Polsce jest Szczecińska Fabryka Wódek „Starka”, w upadłości z dnia 13 marca 2023 r.[3] Najstarsza starka z jej oferty została zamknięta w beczce w 1947 roku (77 lat temu)[4], a najmłodsze mają kilka lat[5]. Im wódka jest starsza, tym jej barwa intensywniejsza[5].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Starka znana była w Polsce, Białorusi i na Litwie co najmniej od XV wieku[2]. Tradycyjnie po narodzinach pierworodnego syna - żytni spirytus nieoczyszczony - zamykano w dębowej beczce, (w której bukiet kształtował się w wyniku długoletniego procesu chemicznego)[6] i otwierano ją na jego wesele[7].
W literaturze określana geniuszem miejsca i czasu[8].
Produkcję starki w Szczecinie rozpoczęto w 1947, a pierwsze półlitrowe pięciolatki zaczęto sprzedawać w 1952[5].
Konkurentem Starki na początku XXI wieku była wódka Kasztelańska z Polmosu Józefów (18- i 30-letnia), wcześniej Starka Krakowska, Starka Koneser, czy też też żytnie starzone wódki: Starkus, CARPATIA VINTAGE[9].[10][11]
Po sprzedaży upadłego Polmosu Szczecin produkcję starki przejęła Szczecińska Wytwórnia Wódek „Starka”[12][13].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Jan Cieślak: Od abbocato do żubrówki. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, 1992 ISBN 83-204-1251-X, s. 278
- ↑ a b Legendarna Starka - [online], Patriot24.net [dostęp 2024-09-29] (pol.).
- ↑ Estera ZF, Koniec legendarnej Starki? Sąd ogłosił upadłość spółki [online], 14 sierpnia 2023 [dostęp 2024-10-02] (pol.).
- ↑ Daniel źródlewski: Legendarna starka powraca! Złoto Szczecina. Wydawnictwo Prestiż. [dostęp 2018-08-07].
- ↑ a b c Mariusz Rabenda: Szczeciński Polmos do likwidacji – koniec legendarnej starki?. [w:] wyborcza.biz [on-line]. Agora SA, 2010-06-18. s. 2. [dostęp 2010-07-16].
- ↑ Cytat Michał Kryspin Pawlikowski - Przepis na starkę jest... | Lubimyczytać.pl [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2024-10-11] (pol.).
- ↑ Starka [online], bywajtu.pl [dostęp 2017-02-10].
- ↑ Leonard Drożdżewicz, Świętowanie z Michałem Kryspinem Pawlikowskim, „Znad Wilii”, 2(62), 2015, s. 150 [dostęp 2023-08-10] (pol.).
- ↑ Gabriela Szymańczak, Limitowana edycja - CARPATIA VINTAGE [online], Premium Spirits, 19 sierpnia 2021 [dostęp 2024-10-09] (pol.).
- ↑ Disorder, Starka - Spirits [online], https://spirits.com.pl/, 15 kwietnia 2011 [dostęp 2024-10-07] (pol.).
- ↑ Anonim, Carpatia Vintage - Spirits [online], https://spirits.com.pl/, 12 kwietnia 2014 [dostęp 2024-10-09] (pol.).
- ↑ Mariusz Rabenda, Nie ma już Polmosu Szczecin ani Agory Gdynia. Jest SWW „Starka” [online], Wyborcza.pl, 22 listopada 2012 [zarchiwizowane z adresu 2016-02-15].
- ↑ Telewizja Polska SA - OMI, Starka bardzo warta, czyli najstarsza wódka w Polsce. - Telewizja Polska SA [online], www.tvp.pl [dostęp 2017-02-10].