Stóra Dímun
61°41′N 6°45′W/61,683333 -6,750000 Stóra Dímun | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Terytorium zależne | |
| Akwen | |
| Archipelag | |
| Powierzchnia |
2,6 km² |
| Populacja (2010) • liczba ludności • gęstość |
|
Położenie na mapie Europy  | |
| 61°41′N 6°45′W/61,683333 -6,750000
| |
| |
Stóra Dímun (far. wym. [stɔuɹa dʊimʊn], duń. Store Dimon) – wyspa pochodzenia wulkanicznego. Wchodzi w skład archipelagu Wysp Owczych, będącego terytorium zależnym Danii. Zamieszkuje ją 8 osób[1], a jej powierzchnia wynosi 2,6 km²[2]. Stóra z języka farerskiego oznacza Duża, natomiast Dímun zawierać może w sobie celtycki przedrostek di oznaczający dwa[3]. Nazwę wyspy można zatem tłumaczyć, jako Większa z Dwóch w kontraście do Lítla Dímun (Mniejsza z Dwóch).
Geografia
[edytuj | edytuj kod] |
Pomimo niewielkiego rozmiaru wyspa jest zróżnicowana pod względem rzeźby terenu. Jej północna część jest wypiętrzona, znajduje się tam jej najwyższy punkt – szczyt Høgoyggj (396 m n.p.m.)[4]. Prócz niego na wyspie znajdują się jeszcze dwa inne wzniesienia[4] – Á Kletti (308 m n.p.m.) oraz Húgvan (288 m n.p.m.). Południowo-wschodnia część wyspy jest również wyniesiona wysoko, ponad 300 m n.p.m., południowo-zachodnia zaś jest znacząco obniżona. Znajduje się tam płaska dolina, położona na około 100 m n.p.m.[2], gdzie mógł osiedlić się człowiek.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Wyspa Stóra Dímun leży na południe od wysp Skúvoy oraz większej Sandoy. Jest od nich oddzielona wodami fiordu-cieśniny Dímunarfjørður. Na południu znajdują się zaś bliższa Lítla Dímun oraz Suðuroy. By dotrzeć do ostatniej z nich należy pokonać wody Suðuroyarfjørður. Na wschód i na zachód od omawianej wyspy rozpościerają się wody Oceanu Atlantyckiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wyspa Stóra Dímun jest jednym z pierwszych miejsc osiedlania się ludzi na Wyspach Owczych. Została skolonizowana przed rokiem 1200[5]. Wspomina o niej islandzka Saga o Wyspach Owczych (Færeyinga Saga)[6]. Swoje gospodarstwo mieli tam mieć bracia Beinir i Brestir[6]. Drugi z nich był ojcem Sigmundura Brestissona, który w roku 999 schrystianizował Wyspy Owcze[7]. Obaj bracia pochodzili ze Skúvoy[7]. Zostali później zabici, a zarząd nad wyspą przypadł Havgrímurowi z Suðuroy[7]. Havgrímura zastąpił później jego syn, Øssur Havgrímsson, zabity w akcie zemsty przez wspomnianego Sigmundura Brestissona[7].
Na wyspie jedyną osadą jest Dímun, zamieszkany przez ową rodzinę farmerską. Kiedyś mieszkało tu znacznie więcej osób, jeszcze w XIII wieku, wiadomo, że było to kilkanaście rodzin, jednak dziś pozostała już tylko jedna. Do 1920 roku dobrze zachowane były ruiny starego kościoła, jednak dziś pozostał po nim jedynie fundament.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b IB01031 Population by sex, age and village/city (1985M01-2023M09) [online], Statbank [dostęp 2023-10-20] (ang.).
- ↑ a b Stóra Dímun. W: Marcin Jakubowski, Marek Loos: Wyspy Owcze. Przewodnik Turystyczny.. Szczecin: PCIT Tramp, 2003, s. 100. ISBN 83-913526-3-3. (pol.).
- ↑ Marcin Michalski. Lítla Dímun - wielka mała wyspa. „Zew Północy”. 8, s. 31-33. Szczecin: PCIT Tramp. ISSN 1689-4908.
- ↑ a b Highest peaks and number of mountains by islands. Hagstova Føroya. [dostęp 2011-03-20]. (ang.).
- ↑ Kári Thorsteinsson: Hvussu gomul er bygdin. Heimabeiti.fo. [dostęp 2010-10-24]. (far.).
- ↑ a b Jón Fossá: Stóra Dímun. FaroeIslands.dk. [dostęp 2011-03-23]. (ang. • duń. • wł.).
- ↑ a b c d STÓRA DÍMUN. FaroeStamps.fo. [dostęp 2011-03-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-25)]. (ang. • duń. • far. • fr. • niem.).
