Skupowo
52°49′54″N 23°42′03″E/52,831667 23,700833| wieś | |
 Droga gruntowa do Zabłotczyzny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo |
Skupowo |
| Wysokość |
140 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
85 |
| Kod pocztowy |
17-220[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BHA |
| SIMC |
0037233[5] |
Położenie na mapie gminy Narewka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu hajnowskiego  | |
| 52°49′54″N 23°42′03″E/52,831667 23,700833[1]
| |
Skupowo (wymowa lokalna: Skupavo – z akcentem na pierwszą sylabę[6]) – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie hajnowskim, w gminie Narewka[5][7]. Leży na wielkiej polanie. Od południa i wschodu sąsiaduje z Puszczą Białowieską, od północy i zachodu zaś – z Puszczą Ladzką.
Pod względem typu osadnictwa Skupowo stanowi przykład widlicy (Skupowo Stare i Skupowo Nowe), chociaż występują tu również kolonie, jak również elementy wsi rozproszonej.
Pomiędzy odnogami widlicy znajduje się obniżenie terenu, w którym bierze swój początek rzeka Okulanka – dopływ Narewki.
We wsi znajduje się radiolatarnia DVOR/DME dla samolotów.
Przez polanę, kilkaset metrów na wschód od głównych zabudowań wsi, biegnie linia kolejowa Granica państwa-Chryzanów, na której znajduje się – ukryta w Puszczy Białowieskiej – stacja kolejowa, której wieś użyczyła nazwy; na południe od głównych zabudowań wsi przebiega droga wojewódzka nr 687
Prawosławni mieszkańcy wsi należą do parafii św. Mikołaja w Narewce, luterańscy zaś – do parafii ewangelicko-augsburskiej w Białymstoku. Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Jana Chrzciciela w Narewce[8].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś królewska ekonomii brzeskiej położona była w końcu XVIII wieku w powiecie brzeskolitewskim województwa brzeskolitewskiego[9]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.
Wieś Skupowo nie jest faktycznie w stosunku do Puszczy wewnętrzna, posiadając wylot do m-ka Narewki. Geneza tej wsi jest dla nas zagadkowa. Wyłania się ona bowiem na chwilę z jednego dokumentu z r. 1592 (155), by potem zniknąć całkowicie z pola naszej obserwacji na całe dwa stulecia; nie znajdujemy najmniejszej o niej wzmianki, nie figuruje ona w żadnym inwentarzu ani jako wieś „ciahła”, ani osocka. Dopiero pod sam koniec XVIII w. i w początku XIX znajdujemy Skupowo jako folwark z pół setką dymów i wsiami Skupowem, Olechówką, Gnilcem w dzierżawie u różnych osób,-to oddzielnie, to razem z folw. Narewką, Masiewem, Białowieżą i t. p. W kazdym razie musimy zaliczyć Skupowo do kategorii t. zw. dzierżaw (...)[10].
Późniejsze wzmianki o Skupowie pochodzą z 1833 roku; mieściła się tu siedziba dworska, należąca w 1843 do Kazimierza Butkiewicza[11].
31 lipca 1941, w ramach akcji tzw. „oczyszczania Puszczy Białowieskiej” inspirowanej przez Hermanna Göringa, hitlerowcy wysiedlili mieszkańców Skupowa, a wieś zrównali z ziemią. Wieś liczyła wtedy 160 gospodarstw[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 124301
- ↑ Wieś Skupowo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-01-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1158 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT.
- ↑ Księga Gości – Gmina Narewka – Zalew Siemianówka. Współczesność, historia, legendy i mity [online], siemianowka.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji.
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 106.
- ↑ Otton Hedemann, Dzieje Puszczy Białowieskiej w Polsce przedrozbiorowej (w okresie do 1798 roku), Instytut Badawczy Lasów Państwowych, Seria A, Nr 41, Warszawa 1939, s. 144n.
- ↑ Maraton Kresowy 2012 – Gmina Narewka – Zalew Siemianówka. Współczesność, historia, legendy i mity [online], siemianowka.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Józef Fajkowski, Jan Religa, Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939–1945, Warszawa 1981, s. 33.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Skupowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 592.
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonia | |
| Osada | |
| Części wsi | |
| Kolonie wsi | |
| Przysiółki wsi | |
| Kolonia kolonii | |
| Nieistniejąca wieś | |
| Uroczysko |
