Siły opozycji w Syrii

Siły opozycji w Syrii lub siły rebelianckie – ugrupowania prowadzące walkę z rządem Baszszara al-Asada w czasie wojny domowej.

Początkowo syryjska opozycja nie była skupiona pod żadnym sztandarem, a spontaniczne demonstracje prowadzili zwykli cywile. Z czasem, kiedy byli atakowani przez służby bezpieczeństwa, zaczęli się zbroić. Po kilku miesiącach pacyfikacji manifestacji, zaczęło dochodzić do dezercji w wojsku. Głównym ugrupowaniem rebelianckim była Wolna Armia Syrii pod dowództwem płk. Rijada al-Asada, powołana przez dezerterów z armii narodowej 29 lipca 2011. Zbrojnymi ugrupowaniami dowodziła Narodowa Rada Syryjska (NSR), powołana 23 sierpnia 2011 z siedzibą w tureckim Stambule. Jednakże nie wszystkie grupy bojowe były podporządkowane i często działały na własną rękę^[1].

W skład opozycji wchodzili głównie sunnici, także ci radykalni, co wzbudzało obawy przez zbrojeniem niektórych ugrupowań i padały podejrzenia o współpracę z Al-Kaidą. Sunnitów wspierała mniejszość kurdyjska. Wraz z wydłużaniem się syryjskiego konfliktu zaczął on przybierać na charakterze religijnym i zaczął się radykalizować. Na przełomie 2011 i 2012 syryjską opozycję poparli radykalni islamiści, którzy czynnie włączyli się do walki przeciwko rządowi. Przeprowadzali oni nie tylko zamachy bombowe, ale także ściągali z zagranicy mudżahedinów i wysyłali ich na linie frontu^[2]

Na początku września 2012 powstał projekt utworzenia Narodowej Armii Syryjskiej (NAS), zrzeszającej różne grupy bojowe z Wolną Armią Syrii na czele. Jednak WAS zgłosiła zastrzeżenia co do nowej nazwy formacji. Narodowa Armia Syrii miała być całkowicie podporządkowana władzom opozycyjnym z Narodowej Rady Syryjskiej^[3][4]. W toku reformowania struktur syryjskiej opozycji na konferencji w Dosze (4-11 listopada 2012) powołano Syryjską Koalicję Narodową na rzecz Opozycji i Sił Rewolucyjnych, będącą konfederacją umiarkowanych opozycyjnych ugrupowań politycznych, działających w kraju oraz za granicą, skupionych poprzednio w Narodowej Radzie Syryjskiej. Na czele konfederacji, która od tej pory reprezentowała syryjską opozycję, stanął Mu’az al-Chatib. Zbrojnym ramieniem konfederacji pozostała Wolna Armia Syrii^[5].

We wrześniu 2012 po tajnych negocjacjach między umiarkowanymi ugrupowaniami Sukur asz-Szam i Brygadami Al-Faruk utworzono koalicję umiarkowanych islamistów Syryjski Front Wyzwolenia Islamu. Następnie do koalicji przystąpiła m.in. Liwa al-Islam oraz Liwa at-Tauhid. Obecnie konfederacja zrzesza 20 ugrupowań deklarujących braterskie relacje z Wolną Armią Syrii i liczy ok. 37-39 tys. bojowników, czyniąc ją najliczniejszą koalicją zbrojną w Syrii^[6][7]. Z kolei 21 grudnia 2012 powołana została konfederacja 11 zbrojnych, radykalnych grup islamistycznych pod nazwą Syryjski Front Islamski. W skład organizacji nie weszła największa zbrojna grupa salaficka operująca na terenie Syrii – Dżabhat an-Nusra^[8], która od kwietnia 2013 współpracowała z Islamskim Państwem w Iraku i Lewancie^[9]. Wszystkie te organizacje odrzucały zwierzchność Wolnej Armii Syrii – głównego zbrojnego podmiotu syryjskiej opozycji^[10].

We wrześniu 2013 według analityków wojskowości, w Syrii walczyło 100 tys. rebeliantów zrzeszonych w ok. 1000 ugrupowaniach^[11], z czego 37-39 tys. działało pod szyldem Syryjskiego Frontu Wyzwolenia Islamu, 31 tys. walczyło w ramach Wolnej Armii Syrii. Kolejne 18 tys. to radykalni rebelianci z Syryjskiego Frontu Obrony, a 12 tys. rebeliantów było dżihadystami wywodzącymi się z Islamskiego Państwa w Iraku i Lewancie (ISIS)^[6].

Taktyka wojenna radykałów i dżihadystów wymusiła na przedstawicielstwie syryjskiej opozycji odcięcie się od islamskich ekstremistów i potępienie przypadków pogwałcenia praw człowieka, w tym porwania, morderstwa i masowe egzekucje. Syryjska opozycja zadeklarowała 11 października 2013 wolę przestrzegania prawa międzynarodowego i obiecała wydanie w ręce sprawiedliwości zbrodniarzy, oskarżając jednocześnie instytucje międzynarodowe o brak działania. Umiarkowani rebelianci dostrzegli tym samym zagrożenie ze strony radykalnych islamistów^[12].

22 listopada 2013 po wielomiesięcznych negocjacjach ugrupowania tworzące Syryjski Front Wyzwolenia Islamu (Liwa at-Tauhid, Szukur asz-Szam i Dżajsz al-Islam) podpisały pakt z trzema ugrupowaniami wchodzącymi w skład drugiego islamistycznego bloku konfederacyjnego – Syryjskiego Frontu Islamu (Ahrar asz-Szam, Liwa al-Hakk, Ansar asz-Szam) oraz Kurdyjskim Frontem Islamskim, powołując do życia organizację pod nazwą Front Islamski. W zamyśle twórców ciała militarnego, jest to alternatywa wobec Syryjskiej Koalicji Narodowej na rzecz Opozycji i Sił Rewolucji, a także Islamskiego Państwa w Iraku i Lewancie^[13].

 Osobny artykuł: Syryjska kampania przeciwko Państwu Islamskiemu.

Wraz z początkiem 2014 wybuchła wojna między Islamskim Państwem w Iraku i Lewancie a resztą opozycyjnych ugrupowań zbrojnych. Do walki z ISIS przystąpił Front Islamski, który porozumiał się Dżabhat an-Nusra oraz powołanym Syryjskim Frontem Rewolucyjnym, który wchodził w skład Wolnej Armii Syrii, a także Armią Mudżahedinów. W lutym 2014 Front Islamski, Dżabhat an-Nusra, Armia Mudżahedinów i Dżajsz al-Muhadżirin wa-al-Ansar, która podobnie jak Dżabhat an-Nusra zakończyły współpracę z ISIS, utworzyły sojusz pod nazwą Ahl asz-Szam, który był odpowiedzialny za walkę z ISIS. Struktura pod tym względem współpracowała z Wolną Armią Syrii i kurdyjskimi Powszechnymi Jednostkami Ochrony oraz Dżabhat al-Akrad.

Wobec porażek Frontu Islamskiego wobec Państwa Islamskiego (ISIS przed proklamacją kalifatu z 29 czerwca 2014), Ahrar asz-Szam czynił poszukiwania nowych sojuszników, by móc rywalizować ze ściągającymi dżihadystami do kalifatu. W związku z tym 3 sierpnia 2014 podpisano ugodę z 17 innymi ugrupowaniami powołującymi Syryjską Radę Dowództwa Rewolucyjnego. W skład niej wchodziły rozłamowcy z Frontu Islamskiego (Dżajsz al-Islam, Liwa Sukur asz-Szam oraz Liwa al-Hakk), Wolnej Armii Syrii (Syryjski Front Rewolucyjny oraz Ruch Hazzam), a także mniejsze ugrupowania jak Armia Mudżahedinów i Andżad asz-Szam^[14].

 Osobny artykuł: Ofensywa Państwa Islamskiego w Syrii.

• Syryjski Front Wyzwolenia Islamu (wrzesień 2012 – listopad 2013)^[6]
  • Sukur asz-Szam (9 tys.)
  • Dżajsz al-Islam (9 tys.)
  • Liwa at-Tauhid (11 tys.)
• Syryjski Front Islamski: (grudzień 2012 – listopad 2013)^[6]
  • Ahrar asz-Szam
  • Liwa al-Hak
  • Ansar asz-Szam
  • Dżajsz at-Tauhid
  • Kurdyjski Front Islamski

Syryjski Front Wyzwolenia Islamu i Syryjski Front Islamski połączyły się we Front Islamski.

• Mapa przedstawiająca rozmieszczenie poszczególnych grup rebelianckich w Syrii, hurriyetdailynews.com, [data dostępu=29 września 2012].