Senatus Populusque Romanus

Senatus Populusque Romanus^[1] (w skrócie SPQR) – łacińska formuła oznaczająca „senat i lud rzymski”^[2]. Formuła ta stanowiła w starożytności oficjalną nazwę Cesarstwa Rzymskiego, a skrót SPQR, do czasu rozpowszechnienia się na to miejsce wizerunku orła, spełniał funkcję godła państwowego.

Realnie rozpowszechniona i wprowadzona przez Oktawiana Augusta. Hasło to było obrazem jego polityki oparcia władzy na senacie, stąd senat jako pierwszy w tym powiedzeniu^[3].

Skrót SPQR pojawiał się na monetach okresu republiki, na sztandarach legionów senackich oraz monumentach i pomnikach fundowanych przez senat rzymski.

Skrót SPQR jest w samym Rzymie używany do dziś. Widnieje w herbie stolicy Włoch, umieszcza się go na słupach ogłoszeniowych, przystankach autobusowych, pokrywach od studzienek kanalizacyjnych, latarniach ulicznych i innych obiektach użyteczności publicznej w całym Rzymie.

Formułę tę w sposób sparafrazowany wykorzystywano w okresie renesansu w tych miastach europejskich, które posiadając uprawnienia autonomiczne nawiązywały do idealnego miasta-republiki wzorując się na starożytnym Rzymie. W Polsce takie przywileje wolności prawno-ustrojowej posiadały tylko Gdańsk i Toruń. W Toruniu skrót SPQT (Senatus Populusque Thorunensis) zachował się do dziś na portalu prowadzącym do Sali Rady (Senatu) w Ratuszu Staromiejskim^[4].

Zobacz multimedia związane z tematem: Senatus Populusque Romanus

• Wiesław Litewski: "Historia Źródeł Prawa Rzymskiego" s. 14 wyd. UJ Kraków 1989

• Instances of "Roman Senate and People" in www.Perseus.edu
• Lewis & Short dictionary entry for populus on www.Perseus.edu
• Polybius on the Senate and People (6.16)