[go: up one dir, main page]

Przejdź do zawartości

Selenit

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Selenit
Ilustracja
Kryształ selenitu
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny

CaSO
4
·2H
2
O
[1][2][3][4][5]

Twardość w skali Mohsa

2[2][3][4]

Przełam

muszlowy[3]

Łupliwość

w jedną stronę doskonała, w dwie dobra[3]

Układ krystalograficzny

jednoskośny[1][2][3][4]

Gęstość

2,2–2,4 g/cm³[1][2][3][4]

Właściwości optyczne
Barwa

bezbarwna do białej, z różnymi odcieniami kiedy zanieczyszczony[1][2][3][5]

Rysa

biała[2]

Połysk

perłowy lub szklisty[1][3][5][4]

Współczynnik załamania

1,520–1,529[2][3]

Dodatkowe dane
Szczególne własności

długie kryształy selenitu można wyginać, daje się zarysować paznokciem[1]

Selenit – bezbarwna, bardzo czysta odmiana gipsu, wykształcona w formie dużych tabliczkowych kryształów. Nazwą selenit określa się też czasami włóknistą odmianę gipsu, wykazującą księżycową poświatę, a niekiedy także efekt kociego oka. Okazy takiego gipsu są znane z Francji, Wielkiej Brytanii i Rosji.

Nazwa pochodzi od stgr. σελήνη, selḗnē (księżyc) i λῐ́θος, líthos (kamień) (σεληνῑ́της, selēnī́tēs oznacza księżycowy kamień), nawiązując do specyficznego połysku tego minerału przypominającą księżycową poświatę[5].

Właściwości

[edytuj | edytuj kod]
  • Odmiana gipsu o połysku perłowym.
  • Występuje w taflach (przezroczystych).

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]
Klaster selenitu w Kryształowej Jaskini w Naica, Meksyk

MeksykNaica, St. Eulalia, USA – Kolorado, Utah, Nowy Meksyk (jaskinia Lechuguilla), Kanada – Nowy Brunszwik, Chile – na pustyni Atacama, Francja – okolice Paryża, Włochy – ok. Bolonii, Sycylia, Niemcy – Badenia, Harz, Las Turynski, Hiszpania – Saragossa, Polska – w dolinie Nidy, Sieroszowice, Lubin, Dobrzyń nad Wisłą, Chodzież k. Piły.

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]
  • Niegdyś cienkie płytki selenitu służyły jako szyby okienne, a przechodzące przez nie światło odznaczało się charakterystycznym miękkim blaskiem podobnym do światła księżyca.
  • Z niego wyrabiane są przybory optyczne.
  • Ładnie wykształcone, duże kryształy stanowią poszukiwany i wysoko ceniony kamień kolekcjonerski. Ich wielkość osiąga nawet 3 m, jednak wymiary najbardziej czystych okazów nie przekraczają kilkudziesięciu cm.
  • Niekiedy są wykorzystywane jako materiał rzeźbiarski.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f Minerały i kamienie szlachetne. Łatwe rozpoznawanie, Olesiejuk, 2009, s. 73, ISBN 978-83-7588-100-4.
  2. a b c d e f g Walter Schumann, Kamienie szlachetne i ozdobne. Wszystkie rodzaje i odmiany świata. 1600 okazów, Alma-Press, 2004, s. 226, ISBN 978-83-7020-324-5.
  3. a b c d e f g h i Cally Oldershaw, Ilustrowany atlas klejnotów i kamieni szlachetnych, Buchmann, 2008, s. 85, ISBN 978-83-60158-18-0.
  4. a b c d e Monica Prince, Kevin Walsh, Kieszonkowy atlas skał i minerałów, SOLIS Andrzej Koper, 2006, s. 173, ISBN 83-87112-53-4.
  5. a b c d Selenite, [w:] Mindat.org [online], Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2022-06-13] (ang.).