Sara Forbes Bonetta
 Sara Forbes Bonetta w 1862 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Księżniczka Egbado | |
Sara Forbes Bonetta, inaczej Sarah (ur. 1843 w Oke Odan na terenie obecnej Nigerii, zm. 15 sierpnia 1880 na Maderze)[1] – zachodnioafrykańska księżniczka Egbado z ludu Joruba, osierocona w wojnie międzyplemiennej i sprzedana w niewolę.
W wieku dorosłym została uwolniona z niewoli i została chrześniaczką królowej Wiktorii. Wyszła za mąż za kapitana Jamesa Pinsona Labulo Daviesa, bogatego wiktoriańskiego filantropa z Lagos[2].
Dzieciństwo
[edytuj | edytuj kod]
Urodziła się w 1843 roku w Oke-Odan, wiosce Egbado jak Omoba Aina. W 1848 roku Oke-Odan został najechany przez armię Dahomejską; Rodzice Ainy zostali zabici podczas ataku, a ona skończyła na dworze króla Ghezo jako niewolnica. Przeznaczona do stania się ludzką ofiarą, została uratowana przez kapitana Fredericka E. Forbesa z Królewskiej Marynarki Wojennej, który przekonał króla Ghezo z Dahomeju, by ten oddał ją królowej Wiktorii w prezencie[3].
Forbes nadał jej imię Sara Forbes Bonetta, po sobie oraz po nazwie statku HMS Bonetta, którym dotarli do Wielkiej Brytanii. W 1850 roku poznała królową, która była pod wrażeniem wyjątkowej inteligencji młodej księżniczki[4], a następnie wychowała ją jako swoją chrześnicę, w brytyjskiej klasie średniej[5][6]. W 1851 Sara zapadła na przewlekły kaszel, który miał być spowodowany przez klimat Wielkiej Brytanii. Jej opiekunowie wysłali ją do szkoły w Afryce w maju tego samego roku, miała wówczas osiem lat[4], wróciła do Anglii w 1855 roku. W styczniu 1862 roku została zaproszona na ślub królewskiej córki Wiktorii, księżniczki Alicji[2].
Rodzina
[edytuj | edytuj kod]
Królowa wydała jej pozwolenie na poślubienie kapitana Jamesa Pinsona Labulo Daviesa w kościele św. Mikołaja w Brighton we wschodnim Sussex w sierpniu 1862 roku. Podczas swojego kolejnego pobytu w Brighton mieszkała na 17 Clifton Hill w okolicach Montpelier[2].
Kapitan Davies był przedsiębiorcą z Yoruby o znacznym majątku. Po ślubie para przeniosła się z powrotem do rodzinnej Afryki, gdzie mieli troje dzieci: Victorię Davies (1863), Arthura Daviesa (1871) i Stellę Davies (1873)[1]. Sara Forbes Bonetta nadal utrzymywała bliskie stosunki z królową Wiktorią, do tego stopnia, że ona i biskup Samuel Ajayi Crowther byli jedynymi osobami z Lagos, których marynarka królewska miała stałe rozkazy ewakuacji w przypadku powstania w Lagos[1]. Victoria Matilda Davies, córka Sary, była także chrześnicą królowej Wiktorii[2]. Poślubiła odnoszącego sukcesy lekarza z Lagos, Johna K. Randle’a[7]. Wielu potomków Sary mieszka obecnie w Anglii lub w Sierra Leone, podczas gdy osobna gałąź, arystokratyczna rodzina Randle z Lagos, pozostaje znacząca we współczesnej Nigerii[2][8][2].
Śmierć i upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]
Sara Forbes Bonetta zmarła na gruźlicę 15 sierpnia 1880 w mieście Funchal, stolicy Madery, portugalskiej wyspy na Oceanie Atlantyckim[1].
Jej mąż, kapitan Davies, wzniósł ku jej pamięci granitowy pomnik w kształcie obelisku o wysokości ponad ośmiu stóp w Ijon, w zachodniej części Lagos, gdzie założył farmę kakao[1].
Grób Sary ma numer 206 na brytyjskim cmentarzu Funchal w pobliżu anglikańskiego kościoła Świętej Trójcy, Rua Quebra Costas Funchal, Madera[9].
Sara została przedstawiona przez Zaris-Angel Hator w serialu telewizyjnym Victoria w 2017 roku[10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Adeyemo Elebute, The life of James Pinson Labulo Davies. A colossus of Victorian Lagos /Adeyemo Elebute., Lagos, Nigeria: Kachifo Limited, 2013, ISBN 978-978-52057-6-3, OCLC 910282644 [dostęp 2020-04-13].
- ↑ a b c d e f Joan Anim-Addo, Bonetta [née Davies] (Ina) Sarah Forbes [Sally] (c. 1843–1880), Queen Victoria’s ward, Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 17 września 2015, DOI: 10.1093/ref:odnb/75453 [dostęp 2020-04-13].
- ↑ Jeffrey Green, Black Edwardians, 12 listopada 2012, DOI: 10.4324/9780203044681 [dostęp 2020-04-13].
- ↑ a b Helen Rappaport, Queen Victoria. A biographical companion, Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO, 2003, ISBN 1-57607-580-X, OCLC 52715595 [dostęp 2020-04-13].
- ↑ Ellis Archer Wasson, A history of modern Britain: 1714 to the present, Malden, MA: Wiley-Blackwell, 2009, ISBN 978-1-4051-3935-9, OCLC 288932990 [dostęp 2020-04-13].
- ↑ Jan Marsh, Black Victorians. Black people in British art, 1800-1900, Aldershot, Hampshire: Lund Humphries, 2005, ISBN 0-85331-930-8, OCLC 61217830 [dostęp 2020-04-13].
- ↑ Adelola Adeloye, SOME EARLY NIGERIAN DOCTORS AND THEIR CONTRIBUTION TO MODERN MEDICINE IN WEST AFRICA, „Medical History”, 18 (3), 1974, s. 275–293, DOI: 10.1017/s0025727300019621, ISSN 0025-7273 [dostęp 2020-04-13].
- ↑ Jane Poyner, Bonetta, Sarah Forbes, „African American Studies Center”, Oxford University Press, 2007, DOI: 10.1093/acref/9780195301731.013.47322, ISBN 978-0-19-530173-1 [dostęp 2020-04-13].
- ↑ Parish Register, Holy Trinity Church, „dx.doi.org”, 2016, DOI: 10.37078/140 [dostęp 2020-04-13].
- ↑ María Isabel Seguro, Deconstructing the Victorian Family? Trying to Reach Cloud Nine, Brill | Rodopi, 2011, DOI: 10.1163/9789401207249_007, ISBN 978-94-012-0724-9 [dostęp 2020-04-13].