Sadkowice (gmina)

Sadkowice
	gmina wiejska
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	rawski
TERC	1013062
Wójt	Karolina Kowalska (2014)
Powierzchnia	121,08 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 5579
• gęstość	46,1 os./km²
Nr kierunkowy	46
Tablice rejestracyjne	ERW
	Adres urzędu:96-206 Sadkowice
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	30
Liczba miejscowości	34
	Położenie na mapie województwa łódzkiego Sadkowice
	Położenie na mapie Polski Sadkowice
	51°43′N 20°31′E/51,724167 20,513611
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Sadkowice (daw. gmina Lubania) – gmina wiejska w województwie łódzkim, w powiecie rawskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie skierniewickim.

Siedziba gminy to Sadkowice.

Położenie

Sadkowice położona jest we wschodniej części województwa łódzkiego. Oddalona jest około 20 km od Rawy Mazowieckiej, siedziby powiatu rawskiego.

Gmina sąsiaduje z województwem mazowieckim. Zajmuje obszar 12 108 ha, który zamieszkuje 6040 mieszkańców. Administracyjnie składa się z 34 wsi, które tworzą 30 sołectw. Gmina posiada dogodne połączenia komunikacyjne umożliwiające sprawny dojazd do ważnych aglomeracji miejskich. Włączona jest do krajowej i międzynarodowej sieci telefonicznej. Działają także trzy przekaźniki telefonii komórkowej: Era GSM w Lewinie, Idea w Kaleniu oraz Plus GSM w Sadkowicach. Część wschodnia gminy posiada sieć wodociągową, w przyszłości władze gminy widzą pilną potrzebę rozbudowy sieci wodociągowej w pozostałej części gminy. Niezbędna jest także kontynuacja budowy kanalizacji. Obecnie w gminie działa jedna oczyszczalnia ścieków o wydajności 20,8 m³ na dobę, która została zbudowana w 1999 roku na potrzeby wsi Kaleń. Po przejęciu przez gminę zadań z zakresu prowadzenia szkolnictwa podstawowego władze gminy ze względu na niedostateczny stan bazy lokalowej jednostek oświatowych postawiły na poprawę warunków nauczania dzieci i młodzieży. W 1998 r. oddano do użytku nowoczesne wybudowane przez gminę Gimnazjum Nr 1 w Lubani. Natomiast w 2001 r. dzieci rozpoczęły nowy rok szkolny w zmodernizowanym budynku Szkoły Podstawowej w Lubani. Obecnie zostały rozpoczęte prace przy kolejnej bardzo dużej inwestycji oświatowej, którą jest rozbudowa Gimnazjum Nr 2 w Sadkowicach. W gminie działają 4 szkoły podstawowe w: Sadkowicach, Lubani, Kłopoczynie i Trębaczewie oraz 2 gimnazja w Sadkowicach i Lubani. Ogółem pobiera naukę 750 uczniów. Działają także przedszkola w Kłopoczynie, Lubani, Trębaczewie i Sadkowicach z dwoma oddziałami: dla dzieci młodszych oraz sześciolatków. W gminie oprócz w/w szkół oraz Przedszkola znajduje się Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Kaleniu, Oddział Banku Spółdzielczego Ziemi Łowickiej w Sadkowicach, Urzędy Pocztowe w Sadkowicach i w Lubani, Gminna Biblioteka Publiczna w Sadkowicach z Filią w Lubani, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Sadkowicach, Stacja Diagnostyczna w Sadkowicach, Stacja Paliw w Trębaczewie, Lecznice weterynaryjne w Sadkowicach i Lubani oraz Punkt Apteczny w Kaleniu.

Według danych z 30 czerwca 2004^[2] gminę zamieszkiwały 5773 osoby.

Zabytki

Kościół parafialny pw. Dziesięciu Tysięcy Rycerzy Męczenników w Sadkowicach, zbudowany w latach 1884–1886 na miejscu świątyni drewnianej, która spłonęła. Z wyposażenia kościoła na uwagę zasługują: ambona w kształcie łodzi oraz rzeźby wielkiego ołtarza,

Kościół parafialny pw. Przemienienia Pańskiego w Lubani wybudowany w roku 1887 (arch. Konstanty Wojciechowski), na miejscu świątyni drewnianej, wystrój neogotycki,

Kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Lewinie, zbudowany w XVII w. z drzewa modrzewiowego. Ołtarz główny Matki Boskiej Łaskawnej Lewińskiej z XVII w., dwa obrazy z XVIII w.: bpa Męczennika i św. Antoniego, ambona z 1630 r. Dwa dzwony: jeden większy "Stanisław" z 1892 r. ważący ponad 120 kg, drugi "Michał" ważący 80 kg. Wnętrze kościoła odrestaurowano pod koniec lat osiemdziesiątych XX wieku.

Zespół pałacowo–parkowy w Kaleniu: pałac klasycystyczny wybudowany ok. 1859 r., odrestaurowany w 1990 r., dobrze zachowany, budynek murowany z portykiem kolumnowym od wschodu, półkolistymi wykuszami od południa i zachodu oraz okrągłą wieżą przy narożniku północno-zachodnim. Wokół pałacu zabytkowy park krajobrazowy ze stawami i aleją wjazdową. Własność prywatna.

Na uwagę zasługują także dwory wraz z parkami i alejami zabytkowymi w Bujałach (dwór z ok. 1890 r.), Zabłociu (dwór z 1890 r.), Paprotni (dwór z ok. 1820 r.) i Jajkowicach (dwór z ok. 1820 r.) oraz aleja lip w Bujałach zaliczona do pomników przyrody.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[3] gmina Sadkowice ma obszar 121,08 km², w tym:

użytki rolne: 89%
użytki leśne: 6%

Gmina stanowi 18,73% powierzchni powiatu.

Rezerwaty przyrody

Na terenie gminy znajduje się rezerwat przyrody Trębaczew chroniący las sosnowo-dębowy z udziałem modrzewia polskiego^[4].

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	5773	100	2807	48,6	2966	51,4
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	47,7		23,2		24,5

Miejscowości bez statusu sołectwa: Nowe Lutobory, Szwejki Wielkie, Władysławów.

Piramida wieku mieszkańców gminy Sadkowice w 2014 roku^[1].

Sąsiednie gminy

Biała Rawska, Błędów, Mogielnica, Nowe Miasto nad Pilicą, Regnów

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Sadkowice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ ^a ^b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Rejestr Form Ochrony Przyrody prowadzony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi (stan na 28.08.2015 r.). [dostęp 2015-10-14].

[populacja2016-1] Gmina Sadkowice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[autonazwa2-2] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[autonazwa1-3] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[4] Rejestr Form Ochrony Przyrody prowadzony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi (stan na 28.08.2015 r.). [dostęp 2015-10-14].

[1]

[2]

[3]

[4]

Siedziba gminy	Sadkowice
Sołectwa	Broniew Bujały Celinów Gacpary Gogolin Jajkowice Kaleń Kłopoczyn Lewin Lipna Lubania Lutobory Nowe Sadkowice Nowe Szwejki Nowy Kaleń Nowy Kłopoczyn Olszowa Wola Paprotnia Pilawy Przyłuski Rokitnica-Kąty Rzymiec Skarbkowa Studzianki Trębaczew Turobowice Zabłocie Zaborze Żelazna
Miejscowości niesołeckie	Nowe Lutobory Rudka Szwejki Wielkie Władysławów

Miasta	Biała Rawska Rawa Mazowiecka
Gminy miejskie	Rawa Mazowiecka
Gminy miejsko-wiejskie	Biała Rawska
Gminy wiejskie	Cielądz Rawa Mazowiecka Regnów Sadkowice

Przynależność wojewódzka	woj. warszawskie (KP) (1816–1837, 1863) gubernia mazowiecka (1837–1844) gubernia warszawska (1845–1867) gubernia piotrkowska (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–39) woj. łódzkie (II RP) (1939) woj. łódzkie (1945–75)
Miasta	Biała (Rawska) (do 1870 i od 1925) Inowłódz (do 1870) Nowe Miasto (nad Pilicą) (do 1870 i od 1916) Rawa (Mazowiecka)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Biała Rawska (191?–25) Biała Rawska (od 1973) Boguszyce (18??–1954) Budziszewice (do 1954) Byliny (do 18??) Cielądz (od 1973) Czerniewice Gortatowice (do 1954) Góra (do 1954) Inowłódz (od 1924) Lubania (do 1954) Lubochnia Marianów (do 1954) Niwna (1953–54) Nowe Miasto nad Pilicą (od 1973) Rawa Mazowiecka (od 1973) Regnów (do 1954) Rzeczyca Sadkowice (od 1973) Stara Wieś (do 1954) Wałowice (do 1953) Żelechlin (do 1953) Żelechlinek (od 1953)
Gromady (1954–72)	Babsk (1954–72) Biała (1959–72) Bieliny (1954–68) Boguszyce (1954–72) Budziszewice (1954–72) Bukowiec (1954–57) Chrząszczewek (1954–58) Cielądz (1954–72) Czerniewice (1954–72) Dziurdzioły (1960–68) Glinnik (1954–68) Gortatowice (1954–72) Inowłódz (1954–72) Julianów (1954–61) Kaleń (1954–72) Kłopoczyn (1954–58) Komorów (1954–59) Królowa Wola (1954–57) Krzemienica (1954–72) Kurzeszyn (1954–72) Lewin (1954–61) Lubania (1954–72) Lubochnia (1954–72) Lubocz (1954–59) Naropna (1954–59) Niwna (1954–61) Ossowice (1954–59) Pobiedna (1954–72) Podkonice Duże (1954–59) Porady Górne (1954–58) Rawa Mazowiecka (1959–72) Regnów (1954–72) Rosocha (1956–57) Rzeczyca (1954–72) Sacin (1954–56) Sadkowice (1954–72) Sadykierz (1954–68) Stara Wieś (1954–72) Tarnowska Wola (1954–58) Teklin (1954–60) Teodozjów (1954–58) Węgrzynowice (1954–59) Wielka Wola (1954–59) Wilkowice (1954–68) Wola Chojnata (1954–57) Wólka Lesiewska (1954–58) Żdżarki (1954–57) Żdżary (1954–72) Żelechlinek (1954–72)