Sopot (stacja kolejowa)

Sopot
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Miejscowość	Sopot
Lokalizacja	Centrum / Górny Sopot
Zarządca	PKP Polskie Linie Kolejowe, PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście
Data otwarcia	1870
Poprzednie nazwy	Zoppot (1870-1945); Sopoty (1945-1946)
Liczba pasażerów (2021)	5 500 000
	Dane techniczne
Liczba peronów	2 (1 dla SKM)
Liczba krawędzi; peronowych	4
Kasy
	Linie kolejowe
	202 Gdańsk Główny – Stargard; 250 Gdańsk Śródmieście – Rumia;
	Położenie na mapie Trójmiasta Sopot
	Położenie na mapie Polski Sopot
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Sopot
	54°26′27″N 18°33′44″E/54,440833 18,562222
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sopot – główna stacja kolejowa w Sopocie, w województwie pomorskim, w Polsce. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca regionalnego^[2].

Charakterystyka

Na stacji znajdują się dwa perony: jeden dalekobieżny i jeden podmiejski.

Peron nr 2 przyjmuje pociągi dalekobieżne i regionalne obsługiwane przez PKP Intercity S.A. oraz Polregio S.A.; w sezonie letnim również Koleje Mazowieckie (do Warszawy Zachodniej i Ustki) oraz Arriva RP (do Bydgoszczy Głównej i Helu).

Peron nr 1 obsługuje pociągi podmiejskie SKM.

Ruch pasażerski

Rok	Wymiana roczna	Wymiana pasażerska na dobę	miejsce w Polsce
2017^[3]	7 300 000	20 000	11
2018^[4]	6 200 000	17 100	13
2019^[3]	4 200 000	11 500	21
2020^[3]	6 400 000	17 400	12
2021^[3]	4 600 000	12 700	12
2022^[5]	8 796 500	24 100	12

Historia

Dworzec w Sopocie – widok w kierunku Gdańska, ok. 1900

Stylowe toalety, jedyny ocalały fragment przedwojennego dworca. Zostały rozebrane latem 2013 r. W ich miejscu powstały podobne.

Stacja została zbudowana w latach 1868–1870^[1]. Kolej dotarła do Sopotu od strony Gdańska (11,7 km) 1 lipca 1870. 1 września tegoż roku również z drugiej strony – ze Słupska (119,5 km).

Osobny artykuł: Transport kolejowy w Sopocie.

Niezwłocznie na odcinku Gdańsk – Sopot położono drugi tor. Z tego okresu pochodziły pierwsze zabudowania dworca, których pozostałością są jedynie zachowane – pseudogotycki budynek d. bagażowni, pełniącej następnie funkcję ekspedycji kolejowej, oraz podpierające dach na peronie linii SKM żeliwne kolumny korynckie. Identyczne lub podobne dworce pobudowano w Gdańsku-Wrzeszczu (Langfuhr), Gdańsku Oliwie (Oliva), Gdyni Chyloni (Kielau), Redzie (Rheda), Wejherowie (Neustadt) i prawdopodobnie w Lęborku (Lauenburg).

W 1907 wybudowano pierwszy wiadukt w Sopocie na wysokości ul. Podjazd (Unterführung), w 1909 tunel pieszy w ciągu ul. Marynarzy (Kleine Unterführung), około 1912 peron dalekobieżny.

Wraz z rozwojem miasta szybko rósł ruch kolejowy na trasie Gdańsk-Sopot, do 1900 obsługiwany również przez wagony piętrowe. W 1909 Sopot posiadał bezpośrednie połączenia kolejowe z Berlinem, Bydgoszczą, Królewcem, Petersburgiem, Poznaniem, Szczecinem, Toruniem i Warszawą. W okresie międzywojennym (Wolnego Miasta Gdańska) w godzinach szczytu pociągi kursowały nawet co dziesięć minut. Przed wybuchem II wojny światowej kursowało między Sopotem a Gdańskiem na dobę czterdzieści kilka parowych pociągów podmiejskich oraz 10 dalekobieżnych.

Wymowne są też dane statystyczne. W 1884 stacja kolejowa Sopot odprawiła 134.709 pasażerów, zaś już w 1925 jedenastokrotnie więcej – 1.522.672; dla porównania na dworcu Gdańsk Gł. w tym samym roku sprzedano 3.445.006 biletów.

W 1912 rozpoczęto pierwsze prace przy budowie wydzielonej pary torów dla ruchu miejskiego z Gdańska Gł. w kierunku Sopotu. Prace przerwał wybuch I wojny światowej^[6]. Kolejny projekt w tym zakresie, m.in. położenia drugiej pary torów, ale i budowy nowego dworca od strony Gdańska (na wysokości obecnego przystanku SKM Sopot Wyścigi?) powstał w 1925. Po II wojnie światowej, w 1950 podjęto decyzję o kontynuowaniu prac nad wydzieleniem ruchu podmiejskiego. W 1952 późniejsza SKM dotarła z Gdańska do Sopotu, rok później przedłużono ją do Gdyni (jeden tor), w 1954 położono drugi tor.

W 1942 dotychczasową dwutorową linię z Gdańska przedłużono z Sopotu do Gdyni.

W 1945 pierwszy budynek dworca uległ spaleniu. Wojska radzieckie zdobywały miasto od strony Gdyni i posuwały się do stacji wzdłuż torów kolejowych. W rejonie dworca napotkały opór, który zdecydowanie stłumiły^[7]. Odbudowany w 1947 dworzec w części parterowej służył do wybudowania w 1970, lub według innych źródeł – w 1972 drugiego budynku dworca.

We wrześniu 2010 zakończył się gruntowny remont i restauracja peronu podmiejskiego. Zamierzeniem było jak najwierniejsze odtworzenie jego pierwotnego wyglądu. Po przeprowadzeniu badań ustalono jak wyglądały kolumny podtrzymujące wiatę, a także udało się odnaleźć dobrze zachowany kawałek pierwszej, oryginalnej nawierzchni peronu^[1].

25 czerwca 2011, w ramach projektu firmy Dulux Let’s Color, budynek dworca został pomalowany w barwną mozaikę^[8].

Autorem projektu dworca jest Albina Skiba^[9]. Od początku XXI wieku prowadzone były prace nad nową koncepcją zagospodarowania terenu dworca i jego okolic. Nowy budynek dworca z centrum handlowo-hotelowym i podziemnymi parkingami miał powstać do końca 2014^[10]^[11]. Termin ten nie został dotrzymany – kolejnymi wyznaczonymi terminami zakończenia inwestycji stały się lipiec, a następnie 23 września 2015^[12]. Ostatecznie dworcowa część tzw. Nowego Centrum Sopotu (o docelowej powierzchni wnętrz 23,5 tys. m kw.) została otwarta 18 grudnia 2015. Tego dnia oddano do użytku dwa z czterech planowanych budynków: „A” – o przeznaczeniu handlowo usługowym, oraz „B” z częścią dworcową. Nowy dworzec znajduje się na dwóch kondygnacjach i ma powierzchnię 500 m kw.^[13] Koszt realizacji kompleksu sięgnął 100 mln zł^[14].

Sąsiedztwo

Perony

Tunele

Stacja Sopot sąsiaduje z popularnym deptakiem – ul. Monte Cassino, wiodącym do miejscowych atrakcji turystycznych – plaży, mola, latarni morskiej i Grand Hotelu. W kierunku przeciwnym znajduje się Opera Leśna. W pobliżu dworca na miejscu dawnego Hotelu Dworcowego wybudowano Hotel Rezydent.

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Peron SKM w Sopocie odzyskał XIX-wieczny urok.
↑ Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu. pkp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-21)]., l.p. 416.
↑ ^a ^b ^c ^d Urząd TransportuU.T. Kolejowego Urząd TransportuU.T., Przewozy pasażerskie [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).
↑ Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. [online], Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30] .
↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
↑ Nasza historia. skm.pkp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-17)].
↑ Sopot w ogniu. Marzec 1945 roku w kurorcie. historia.trojmiasto.pl, 17 marca 2014. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-21)].
↑ Sopot: Dworzec PKP teraz bardziej kolorowy. sopot.naszemiasto.pl, 26 czerwca 2011. [dostęp 2011-06-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 lipca 2011)].
↑ KrzysztofK. Skiba KrzysztofK., Skiba. Ciągle na wolności. Autobiografia łobuza, s. 212 .
↑ Zielone światło dla dworca w Sopocie. trojmiasto.pl, 13 grudnia 2008. [dostęp 2008-12-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-21)].
↑ Sopot znalazł inwestora, nowy dworzec w 2014 r.. trojmiasto.pl, 7 października 2011. [dostęp 2011-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-21)].
↑ Ewa Karendys Budowa sopockiego dworca trwa i trwa. Nowy termin – wrzesień.
↑ Ewa Stawikowska Nowy dworzec w Sopocie już gotowy. A mieszkańcy na to: „Nie pasuje”.
↑ 'Sopocki dworzec z kłopotami. Podwykonawcy bez pieniędzy. trojmiasto.wyborcza.pl, 2017-01-07. [dostęp 2017-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-21)].

Bibliografia

Gach Zbigniew (opr.): Gawędy o dawnym Sopocie. Łodzią, powozem, autem..., [w:] POLSKA Dziennik Bałtycki, wyd. kościerskie z 6 lipca 2003 [1]
Krzyżowski Grzegorz: Krótka historia kolejnictwa w Sopocie: Był sobie dworzec, Riviera, nr 1/2 (65/66) luty 2012
Golik Mariusz: Trzecie życie Sopotu, [w:] Kurier Kolejowy nr 6/3253 z 24 marca 2013, s. 48–49
Krzyżyńska Olga: Kolejowy bilet do sukcesu, [2]Kuryer Sopocki, nr 9 (169), wrzesień 2010.

Linki zewnętrzne

Sopot w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
informacja i zdjęcia starego dworca w Sopocie
rozkład jazdy z 1944

Sopot
Linia 202 Gdańsk Główny – Stargard (11,661 km)
Gdańsk Oliwa odległość: 3,581 km		Gdynia Orłowo odległość: 4,285 km
Linia 250 Gdańsk Główny – Rumia (11,680 km)
Sopot Wyścigi odległość: 1,270 km		Sopot Kamienny Potok odległość: 1,875 km

[Peron_SKM_w_Sopocie_odzyskał_XIX-wieczny_urok-1] Peron SKM w Sopocie odzyskał XIX-wieczny urok.

[pkp-2] Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu. pkp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-21)]., l.p. 416.

[utk2-3] Urząd TransportuU.T. Kolejowego Urząd TransportuU.T., Przewozy pasażerskie [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).

[utk1-4] Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. [online], Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30] .

[utk23-5] Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].

[6] Nasza historia. skm.pkp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-17)].

[7] Sopot w ogniu. Marzec 1945 roku w kurorcie. historia.trojmiasto.pl, 17 marca 2014. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-21)].

[8] Sopot: Dworzec PKP teraz bardziej kolorowy. sopot.naszemiasto.pl, 26 czerwca 2011. [dostęp 2011-06-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 lipca 2011)].

[9] KrzysztofK. Skiba KrzysztofK., Skiba. Ciągle na wolności. Autobiografia łobuza, s. 212 .

[10] Zielone światło dla dworca w Sopocie. trojmiasto.pl, 13 grudnia 2008. [dostęp 2008-12-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-21)].

[11] Sopot znalazł inwestora, nowy dworzec w 2014 r.. trojmiasto.pl, 7 października 2011. [dostęp 2011-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-21)].

[12] Ewa Karendys Budowa sopockiego dworca trwa i trwa. Nowy termin – wrzesień.

[13] Ewa Stawikowska Nowy dworzec w Sopocie już gotowy. A mieszkańcy na to: „Nie pasuje”.

[14] 'Sopocki dworzec z kłopotami. Podwykonawcy bez pieniędzy. trojmiasto.wyborcza.pl, 2017-01-07. [dostęp 2017-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-21)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]