Nicodamidae

	Nicodamidae
	Simon, 1897
	; Przedstawiciel rodzaju Nicodamus
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	pajęczaki
Rząd	pająki
Podrząd	Opisthothelae
Infrarząd	pająki wyższe
Nadrodzina	Nicodamoidea
Rodzina	Nicodamidae
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nicodamidae – rodzina pająków z infrarzędu pająków wyższych. Zalicza się do niej 27 opisanych gatunków. Występują w krainie australijskiej, zdecydowana większość w Australii.

Morfologia

Do rodziny tej należą pająki średnich i dużych rozmiarów. Dłuższy niż szeroki i nieco przypłaszczony od strony grzbietowej karapaks zaopatrzony jest w szerokie jamki i porośnięty szczecinkami^[1]. Ubarwienie karapaksu jest jaskrawoczerwone^[1]^[2]. Ośmioro niewielkich oczu ustawionych jest w dwóch prostych rzędach. Wszystkie pary z wyjątkiem przednio-środkowej zaopatrzone są kajakowatego kształtu tapetum. Wysoki nadustek opada ku dołowi. Pionowo ustawione szczękoczułki pozbawione są zębów na krawędzi tylnej, a na przedniej mają pojedynczy, duży ząb w części odsiebnej. Kształt wargi dolnej jest poprzeczny^[1]. Barwa sercowatego sternum i co najmniej częściowo odnóży jest jaskrawoczerwona^[1]^[2]. Czwarta para odnóży pozbawiona jest trichobotrium na nadstopiu, zaś pozostałe pary mają po jednym w tym miejscu^[1].

Opistosoma (odwłok) samic, a zwykle też samców zaopatrzony jest w długie i sztywne szczecinki oraz trzy pary widocznych od strony grzbietowej przyczepów mięśni (sigillae)^[1]. Siteczko przędne i grzebienie przędne nie występują^[1]^[2], natomiast obecny jest duży, porośnięty szczecinkami stożeczek. Kądziołki przędne przednio-bocznej pary są dwuczłonowe^[1] i wyróżniają się dużym poletkiem na stronie grzbietowej, które jest łyse z wyjątkiem rządka trzech lub czterech sztywnych, ciemnych szczecinek^[1]^[2]. Kądziołki przędne tylno-środkowej są jednoczłonowe i stożkowate, zaś tylno-bocznej dwuczłonowe, wydłużone i pozbawione rozległych pólek przędnych^[1].

Nogogłaszczki samca cechują się dużą i podzieloną apofizą dorsalną oraz wykształconymi sklerytami tegularnymi^[1]. Narządy rozrodcze samicy charakteryzują dośrodkowo zwrócone ujścia przewodów zapładniających^[2].

Rozprzestrzenienie

Rodzina endemiczna dla krainy australijskiej. Cztery gatunki z rodzaju Dimidamus występują na Nowej Gwinei, natomiast wszystkie pozostałe są endemitami Australii. Spośród nich 7 zamieszkuje Tasmanię, a pozostałe wyłącznie Australię kontynentalną^[3].

Taksonomia

Takson ten wprowadzony został w 1897 roku przez Eugène’a Simona^[4]. Przez dłuższy czas umieszczany był w nadrodzinie Araneoidea^[2]. W 1995 roku Mark Stephen Harvey dokonał rewizji rodziny Nicodamidae, wyróżniając w niej pięć nowych rodzajów oraz dzieląc ją na podrodziny Nicodaminae i Megadictyninae. Sklasyfikował ją w nadrodzinie Amaurobioidea^[1]. W 2016 roku Dimitar Dimitrow i współpracownicy na podstawie wyników analizy filogenetycznej wyróżnili Megadyctinidae jako osobną rodzinę, siostrzaną dla Nicodamidae; obie te rodziny sklasyfikowali w nowej nadrodzinie Nicodamoidea^[2].

Do Nicodamidae należy 27 opisanych gatunków, sklasyfikowanych w 7 rodzajach^[3]:

Ambicodamus Harvey, 1995
Dimidamus Harvey, 1995
Durodamus Harvey, 1995
Litodamus Harvey, 1995
Nicodamus Simon, 1887
Novodamus Harvey, 1995
Oncodamus Harvey, 1995

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l M.S. Harvey. The systematics of the spider family Nicodamidae (Araneae: Amaurobioidea). „Invertebrate Taxonomy”. 9 (2), s. 279-386, 1995. DOI: 10.1071/IT9950279.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g D. Dimitrov, L.R. Benavides, M. A. Arnedo, G. Giribet, C.E. Griswold, N. Scharff, G. Hormiga,. Rounding up the usual suspects: a standard target-gene approach for resolving the interfamilial phylogenetic relationships of ecribellate orb-weaving spiders with a new family-rank classification (Araneae, Araneoidea). „Cladistics”. 33 (3), s. 221-250, 2017. DOI: 10.1111/cla.12165.
↑ ^a ^b Family: Nicodamidae. [w:] World Spider Catalogue [on-line]. World Spider Catalog Association, 2018. [dostęp 2020-11-18].
↑ E. Simon. Description d'arachnides nouveaux. „Annales de la Société Entomologique de Belgique”. 41, s. 8-17, 1897.

[Harvey-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l M.S. Harvey. The systematics of the spider family Nicodamidae (Araneae: Amaurobioidea). „Invertebrate Taxonomy”. 9 (2), s. 279-386, 1995. DOI: 10.1071/IT9950279.

[Dimitrov-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g D. Dimitrov, L.R. Benavides, M. A. Arnedo, G. Giribet, C.E. Griswold, N. Scharff, G. Hormiga,. Rounding up the usual suspects: a standard target-gene approach for resolving the interfamilial phylogenetic relationships of ecribellate orb-weaving spiders with a new family-rank classification (Araneae, Araneoidea). „Cladistics”. 33 (3), s. 221-250, 2017. DOI: 10.1111/cla.12165.

[wsc-3] Family: Nicodamidae. [w:] World Spider Catalogue [on-line]. World Spider Catalog Association, 2018. [dostęp 2020-11-18].

[Simon-4] E. Simon. Description d'arachnides nouveaux. „Annales de la Société Entomologique de Belgique”. 41, s. 8-17, 1897.

[1]

[2]

[3]

[4]