Neue Mozart-Ausgabe

Neue Mozart-Ausgabe (skracane jako "NMA") to drugie kompletne wydanie wszystkich dzieł muzycznych Wolfganga Amadeusa Mozarta. Dłuższy i bardziej formalny tytuł wydania to Wolfgang Amadeus Mozart. Neue Ausgabe sämtlicher Werke^[1].

Główny korpus edycji został wydany między 1955 i 1991 rokiem przez Bärenreiter-Verlag. Składa się z faktycznych dzieł Mozarta wraz z "Suplementem", zawierającym aranżacje dzieł innych kompozytorów oraz utwory, których autentyczność nie została w pełni potwierdzona. Były również publikowane tak zwane Raporty Krytyczne - techniczne komentarze w języku niemieckim^[2] (do roku 2008 były prawie kompletne^[3]).

Neue Mozart-Ausgabe to postęp w porównaniu do poprzedniego wydania wszystkich dzieł Mozarta, opublikowanego przez Breitkopf & Härtel między 1877 i 1883 r. (z dodatkami do 1910 r.), które czasami jest dziś określane jako Alte Mozart-Ausgabe (tłum. "Stare Wydanie Mozarta")^[4]. Jeden z dyrektorów wydania, Wolfgang Rehm napisał, że "NMA stara się być wydaniem krytycznym historycznie i jako takie stosować najbardziej bieżące procedury filologiczno-muzykologiczne jak również wiedzę praktyczną (szczególnie jeśli chodzi o wykonawstwo) dotyczącą pracy twórczej Mozarta"^[5].

Wysoko cenione i często używane przez wykonawców muzyki Mozarta oraz muzykologów, Neue Mozart-Ausgabe jest niezastąpionym źródłem informacji dla wszystkich, którzy są poważnie zainteresowani twórczością tego kompozytora. H.C. Robbins Landon nazwał je "absolutną koniecznością jeżeli mamy wykonywać Mozarta poprawnie"^[6] i w jednym przypadku nalegał nawet na to, żeby orkiestra Wiener Philharmoniker korzystała z NMA przy serii nagrań symfonii Mozarta, a nie z mniej dokładnego wydania Breitkopf & Härtel wspomnianego powyżej^[7].

NMA nie jest całkowicie wolne od problemów, jednak dla większości obserwatorów nie umniejsza to osiągnięcia naukowego, które to wydanie zdecydowanie reprezentuje.

Stanley Sadie zauważa, że praca nad NMA była "utrudniona przez przerwę podczas II wojny światowej i niedostępność do 1980 roku największej kolekcji rękopisów Mozarta, znajdującej się w Bibliotece Państwowej w Berlinie"^[8]. Dlatego redakcja NMA musiała radzić sobie z takim stanem rzeczy na ile to tylko było możliwe. Podczas przygotowywań do wydania Wesela Figara dla NMA, które ukazało się w 1973 roku, Ludwig Finscher miał jedynie dostęp do dwóch rękopisów nutowych^[9]. Przygotowując wydanie XXVII Koncertu fortepianowego (KV 595), Wolfgang Rehm musiał korzystać z fotograficznej reprodukcji rękopisu, wykonanej podczas wojny i udostępnionej przez pianistę Rudolfa Serkina, ponieważ sam rękopis był niedostępny w 1960 roku, w którym publikowano tom NMA zawierający ten koncert^[10].

Podobnie Landon komentuje, że "ostatnio odkryte źródła zdezaktualizowały nawet wydanie NMA Symfonii Linzkiej"^[11]. To być może nieuniknione, że nowe odkrycia z czasem spowodują konieczność przemyślenia na nowo pewnych aspektów NMA, ponieważ badania dotyczące twórczości Mozarta to w dalszym ciągu aktywny proces.

Szczegółową krytykę ornamentacji sugerowanej przez NMA można znaleźć w książce Fredericka Neumanna Ornamentation and Improvisation in Mozart. Neumann uważa część ozdobników, szczególnie w kadencjach za przydatne, jednocześnie traktując inne jako błędne^[12]. W rezultacie zastrzeżenia Neumanna nie wydają się zbyt wielkie. W swojej "Przedmowie" pisze on, że choć starał się, gdzie to tylko możliwe przeglądać oryginalne źródła z muzyką Mozarta, jednak tam gdzie było to niemożliwe, NMA "oferowało niezbędne uzupełnienie"^[13]. Stwierdzenie to świadczy jak wysoko cenił tą publikację.

Neue Mozart-Ausgabe było do tej pory dostępne głównie w dużych tomach w twardej oprawie, spotykanych w bibliotekach muzycznych. Od niedawna jego wydawca, Bärenreiter, publikuje fragmenty NMA w wygodniejszym formacie^[14].

Począwszy od 12 grudnia 2006, skany większości Neue Mozart-Ausgabe są również dostępne w sieci jako DME (Digital Mozart Edition)^[15] w formacie JPEG i PDF. Jest to usługa świadczona przez Internationale Stiftung Mozarteum (Międzynarodowa Fundacja Mozarteum)^[16] we współpracy z Packard Humanities Institute.