Nandu szare

Nandu szare

Rhea americana[1]
(Linnaeus, 1758)[2]
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki paleognatyczne
Rząd	nandu
Rodzina	nandu
Rodzaj	Rhea
Gatunek	nandu szare
Synonimy
Struthio americanus Linnaeus, 1758[2] Pterocnemia americana (Linnaeus, 1758)[3] Pterocnemys americana (Linnaeus, 1758)[4] Rhea rhea Illiger, 1811[5] Rhea nandu Lesson, 1828[6] Rhea macrorhyncha Sclater, 1860[7]
Podgatunki
R. a. americana (Linnaeus, 1758) R. a. intermedia Rothschild & Chubb, 1914 R. a. nobilis Brodkorb, 1939 R. a. araneipes Brodkorb, 1938 R. a. albescens Lynch & Holmberg, 1878
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[8]
bliski zagrożenia
Zasięg występowania
Zasięg występowania poszczególnych podgatunków
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Nandu szare (Rhea americana) – gatunek dużego, nielotnego ptaka z rodziny nandu (Rheidae), zamieszkujący Amerykę Południową.

Takson opisany po raz pierwszy przez Linneusza pod nazwą Struthio americanus na podstawie okazów zebranych w Sergipe i Rio Grande do Norte w Brazylii^[2]. Takson blisko spokrewniony z Rhea pennata, w niewoli stwierdzono wypadki krzyżowania się obu gatunków^[9]. Wyróżniono pięć podgatunków R. americana^[10].

Nandu szare zamieszkuje w zależności od podgatunku^[10][11]:

• R. americana americana – północno-wschodnia i wschodnia Brazylia
• R. americana intermedia – południowo-wschodnia Brazylia i Urugwaj
• R. americana nobilis – wschodni Paragwaj
• R. americana araneipes – wschodnia Boliwia, południowa Brazylia, zachodni Paragwaj
• R. americana albescens – północno-wschodnia i wschodnia Argentyna

Długość ciała 127–140 cm^[11] (samica nieco mniejsza), rozpiętość skrzydeł ok. 150 cm, masa ciała ok. 20–25 kg^[11]. Upierzenie szarobrunatne, wierzch głowy, kark i grzbiet czarny, brzuch brudnobiały. Samce są nieco większe od samic. Małe skrzydła pomagają mu podczas nagłej zmiany kierunku biegu.

Zazwyczaj zamieszkują pampę, campos i Cerrado; zwykle na obszarach bogatych w wysoką roślinność, z tendencją do unikania otwartych, trawiastych terenów^[11]. Badania na argentyńskiej pampie wykazały unikanie obszarów zmienionych na pola uprawne^[12]. W jednym z regionów ptaki zajmowały ponad 50% naturalnych użytków zielonych, ale mniej niż 5% agroekosystemów^[13]. Poza sezonem rozrodczym tworzą stada liczące 20–30 osobników (czasami nawet 100)^[11]. Podczas rozrodu ptaki te są zazwyczaj spotykane w pobliżu mokradeł^[11]. Nandu są wszystkożerne. Większą część pożywienia stanowią rośliny włącznie z liśćmi, nasionami, korzeniami i owocami^[11]. Pokarm jest uzupełniany owadami (szczególnie prostoskrzydłe), a także jaszczurkami, żabami, małymi ptakami i wężami. W Brazylii zarejestrowano nandu polujące na ryby^[14]. Czasami łapie muchy gromadzące się wokół padliny^[11].

Sezon rozrodczy zależnie od regionu trwa od lipca do stycznia^[11]. Samce prowadzą walki o terytorium, ryczą używając wola jako rezonatora. Parzy się z 3 do 8 samic, które składają jaja do jednego gniazda budowanego przez samca. Jest to zagłębienie w ziemi wysłane suchą trawą. Samica składa od 13 do 30 jaj (średnia wielkość jaja 132–90 mm, masa 600 g) w gnieździe^[11]. Jaja wysiadywane są wyłącznie przez samca. Po okresie inkubacji wynoszącej 35–40 dni wykluwają się młode^[11]. Pisklęta są zagniazdownikami, wodzi je samiec. Pełny wzrost osiągają po 6 miesiącach^[11]. Dojrzałość płciową uzyskują po 2–3 latach^[11].

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody gatunek ten został zaliczony do kategorii NT (bliski zagrożenia)^[8].

• Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).