Nobilissimus

Nobilissimus (dosłowne tłumaczenie z łaciny: „najbardziej szlachetny”) lub po grecku nōbelissimos^[1] to jeden z najwyższych tytułów w czasach późnego cesarstwa rzymskiego i wczesnego Bizancjum. Tytuł był przyznawany także kobietom, zwano je wtedy nobilissima.

Historia

Określenie Nobilissimus było początkowo używane w stosunku do władców którzy nosili tytuł Caesar^[2], będących dziedzicami i współrzadcami władców z tytułem August. Nobilissimus jako oddzielny tytuł, według prac Zosimosa, pojawia się po raz pierwszy w czasach panowania cesarza Konstantyna Wielkiego^[1], który chciał w ten sposób uhonorować jednego ze swoich krewnych, nie włączając go jednak do sukcesji. Od Konstantyna aż do XI wieku^[1] tytuł ten był nadawany członkom bizantyjskich dynastii panujących a w hierarchii znajdował się za tytułem cezara. W Kletorologionie Filotesa, napisanym pod koniec IX wieku, autor wymienia atrybuty przysługujące osobom noszącym tytuł nobilissimusa takie jak purpurowe tuniki, płaszcze i pasy^[3].

Od XI wieku tytuł zmienił swój charakter i zaczęto go nadawać wyższym dowódcom wojskowym. Nobilissimusem był na przykład Aleksy Komnen^[1]. Za rządów jego dynastii znaczenie tytułu uległo dewaluacji z racji faktu iż cesarze nadawali go znacznej liczbie osób. W wyniku spadku znaczenia w XII wieku stworzono nowe, elitarne rangi: prōtonōbelissimos i prōtonōbelissimohypertatos^[1].

Bibliografia

Ostrogorski Georg, Dzieje Bizancjum, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2008
Ziółkowski Adam, Historia powszechna: Starożytność, Warszawa, PWN, 2009.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Kazhdan Alexander, The Oxford Dictionary of Byzantium, Wydawnictwo Uniwersytetu Oxford, 1991
↑ Mitthof Fritz, Vom ίερώτατος Καίσαρ zum έπιφανέστατος Καίσαρ. Die Ehrenprädikate in der Titulatur der Thronfolger des 3. Jh. n. Chr. nach den Papyri w:Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, Bonn, 99, 1993
↑ Bury John B., The Imperial Administrative System of the Ninth Century: With a Revised Text of the Kletorologion of Philotheos, Londyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Oxford, 1911

[Kaz-1] Kazhdan Alexander, The Oxford Dictionary of Byzantium, Wydawnictwo Uniwersytetu Oxford, 1991

[2] Mitthof Fritz, Vom ίερώτατος Καίσαρ zum έπιφανέστατος Καίσαρ. Die Ehrenprädikate in der Titulatur der Thronfolger des 3. Jh. n. Chr. nach den Papyri w:Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, Bonn, 99, 1993

[3] Bury John B., The Imperial Administrative System of the Ninth Century: With a Revised Text of the Kletorologion of Philotheos, Londyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Oxford, 1911

[1]

[2]

[3]