Nowy Dziennik (Kraków)

Nowy Dziennik

winieta z 1920
Częstotliwość	dziennik
Państwo	Polska
Adres	Kraków
Tematyka	polityczno-informacyjna
Pierwszy numer	9 lipca 1918
Ostatni numer	2 września 1939

Nowy Dziennik – polskojęzyczna gazeta żydowska wydawana w Krakowie w latach 1918–1939.

Jest to najstarszy polskojęzyczny dziennik żydowski na ziemiach polskich wydawany od 9 lipca 1918. Powstał z inicjatywy Ozjasza Thona. Wśród założycieli był Zygmunt Ellenberg, pierwszy redaktor. Od 1921 do 1924 redaktorem naczelnym był Ignacy Schwarzbart. W latach 1919–1920 i 1925–1934 redaktorem naczelnym był Wilhelm Berkelhammer. Z gazetą współpracowali: Ryszard Apte, Jecheskiel Lewin, Wilhelm Fallek, Wanda Kragen, Róża Melcerowa, Michał Ringel, Bernard Singer.

Pierwszą siedzibą redakcji i miejscem druku był Przywóz koło Morawskiej Ostrawy, skąd gazetę koleją przywożono do Galicji. Na początku stycznia 1919 z powodu decyzji Polskiej Komisji Likwidacyjnej musiano zaprzestać wydawania gazety. Wznowiono je w lutym 1919, jednak redakcja borykała się z licznymi problemami technicznymi związanymi z drukowaniem pisma w małych i przestarzałych drukarniach żydowskich. Od lutego 1920 redakcja pisma i własna drukarnia znajdowały się w wybudowanym na ten cel budynku przy ul. Orzeszkowej 7 w Krakowie^[1]. 15 maja 1923 dokonany został zamach bombowy na siedzibę gazety. W wyniku eksplozji budynek redakcji znacznie ucierpiał, ale nikt nie stracił życia, ani nie odniósł poważniejszych obrażeń. Zamachowcy nie zostali ujęci^[2]. W tym czasie w Krakowie doszło też do wybuchu bomb w domu rektora UJ Władysława Natansona i w hotelu Kellera na Kazimierzu^[3].

W 1937 wprowadzono na rynek wydanie popołudniowe. Oprócz spraw lokalnych i ogólnopolskich, wiele miejsca poświęcano problematyce palestyńskiej i diasporze żydowskiej, zamieszczano regularnie doniesienia z Jerozolimy, Tel Awiwu, Wiednia, Paryża i Londynu, gdzie redakcja miała stałych korespondentów.

„Nowy Dziennik” zawierał liczne dodatki wyodrębnione własnymi winietami i oddzielną numeracją, zastępowały one specjalistyczne czasopisma np. „Głos Kobiety Żydowskiej” (od 1926), „Lekarz Domowy”, „Literatura i Sztuka” czy „Przegląd Filmowy” (1927–1937).

Gazeta była bardzo popularna w środowiskach zasymilowanych rodzin o nastawieniu syjonistycznym.

Ostatni numer ukazał się po wybuchu II wojny światowej 2 września 1939, a redaktorem gazety do tego czasu był Mojżesz Kanfer^[4].

• Wydania „Nowego Dziennika” z lat 1918–1939 zdigitalizowane w bazie Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej
• Numery czasopisma w bibliotece Polona