Myśl Mocarstwowa

Ten artykuł od 2016-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Związek Akademicki "Myśl Mocarstwowa" – polska organizacja akademicka doby II Rzeczypospolitej założona w 1926 r. skupiająca studentów o poglądach imperialistycznych i konserwatywnych. Jej pierwszym komendantem został Rowmund Piłsudski. W latach 1926 – 1929 nosiła ona nazwę Akademicka Młodzież Zachowawcza^[1].

Przewrót majowy wywołał żywe reakcje pośród młodzieży akademickiej. Zwłaszcza studenci wywodzący się z warstwy arystokratyczno-ziemiańskiej zaczęli wiązać nadzieje z dojściem do władzy obozu Józefa Piłsudskiego. Początkowo jednak krytykowano sposób przejęcia władzy jako niezgodny z prawem. Środowisko młodzieży konserwatywnej na przełomie 1926 i 1927 r. zaczęło nawoływać do konsolidacji sił stojących na płaszczyźnie narodowej, katolickiej i antyendeckiej.

W 1927 r. odbyło się spotkanie w domu Rogera Raczyńskiego w Warszawie, w którym wzięli udział m.in. Piotr Dunin Borkowski, Kajetan Morawski, Rowmund Piłsudski, a także młodzi działacze studenccy, m.in. bracia Adolf i Aleksander Bocheńscy^{[potrzebny przypis]}. Organizacja początkowo funkcjonowała w środowiskach akademickich Poznania, Lwowa, Krakowa, Warszawy oraz Wilna. Poza braćmi Bocheńskimi oraz Piłsudskim ważną rolę odgrywali bracia Ksawery i Mieczysław Pruszyńscy, Michał Tyszkiewicz oraz Jerzy Giedroyc. W Wilnie ruch mocarstwowy sympatią darzył redaktor naczelny tamtejszego Słowa, Stanisław Mackiewicz, udostępniając szpalty swojego pisma do szerzenia idei mocarstwowych. Od czerwca 1927 r. środowisko poznańskich mocarstwowców rozpoczęło wydawanie miesięcznika Myśl Mocarstwowa. Pismo to z czasem nabrało znaczenia ogólnopolskiego.

Głównym ideologiem organizacji był jej komendant Rowmund Piłsudski. Punktem wyjścia ideologii mocarstwowej było stworzenie potęgi państwa polskiego rozumianego jako posiadające silne struktury społeczne, polityczne, administracyjne i ekonomiczne. Głównym zagrożeniem geopolitycznym Polski miało być jej położenie pomiędzy różnymi kulturowo i politycznie Niemcami i Rosją. Istotną kwestią było także uwzględnienie wewnętrznych uwarunkowań państwa polskiego, głównie narodowościowo – geograficznych, ekonomicznych, a także psychiki i tradycji historycznej narodu polskiego. Piłsudski podkreślał, że cel mocarstwowy można osiągnąć jedynie na drodze imperializmu państwowego, nie zaś polskiego nacjonalizmu. Realizacja programu, u podstaw którego leżałaby doktryna nacjonalistyczna nie mogłaby przynieść pożądanego efektu, gdyż nie pozwalały na to warunki etniczno-geograficzne. W konsekwencji realizacja doktryny nacjonalistycznej bez uwzględnienia potrzeb licznych mniejszości narodowych mogłaby doprowadzić do ograniczenia państwa polskiego do granic etnograficznych. Główne tezy Piłsudski wyłożył w pierwszym numerze Myśli Mocarstwowej:

Z czasem coraz więcej działaczy przechodziło do opozycji wobec próbującego uzurpować sobie większą władzę w organizacji Rowmunda Piłsudskiego. Niechęć wobec niego doprowadziła do próby marginalizacji jego pozycji w Myśli Mocarstwowej na początku lat 30. Poważną rolę zaczął odgrywać Adolf Bocheński, który stał się uznanym pisarzem i publicystą politycznym. Szybko stał się popularnym także w środowisku akademickim. Nie dążył jednak za wszelką cenę do obejmowania reprezentacyjnych funkcji w Myśli Mocarstwowej.

 Zobacz też kategorię: Członkowie Myśli Mocarstwowej.

• Ryszard Tomczyk, O idei mocarstwowej w Polsce międzywojennej [w:] Res Humana nr 6/2007, s. 35-39.