Michał Minigajło

Minigajło

Michał Minigajło
Rawicz
Minigajło z Dziewieniszek
Data urodzenia	przed 1387
Data śmierci	po 1416
Ojciec	Gedygołd
Matka	N.N.
Żona	N.N.
Rodzeństwo	Surwiło

Michał Minigajło herbu Rawicz, właściwie Minigajło^[a][1]  (ur. przed 1387, zm. po 1413) – bojar litewski, starosta oszmiański (1387–1398), starosta wileński (1393), starosta wieloński (1412), pierwszy kasztelan wileński (1413), adoptowany podczas unii horodelskiej (1413)^[2].

Nosił nazwisko patronimiczne Gedygołdowicz. Tytułował się mianem z Dziewieniszek^[2].

O Minigajle i jego rodzinie historia nie zapamiętała zbyt wielu informacji. Trudność w weryfikacji informacji polega na tym, że imię Minigajło było na Litwie dość pospolite (nosi je nawet inny bojar przyjęty podczas unii horodelskiej, tyle że do herbu Syrokomla)^[2]. Imię Michał przyjął wraz z przyjęciem chrztu^[3].

Wiemy na pewno, że po raz pierwszy wzmiankowany był w 1387 roku w charakterze starosty oszmiańskiego, który to urząd piastuje jeszcze w 1398 roku w traktacie salińskim^[3]. Przywieszona do dokumentu pieczęć Minigajły, jest niestety prawie zupełnie starta, z tego powodu nie udaje nam się poznać herbu, jakiego używał Minigajło przed unią horodelską. Pozostała tylko mała część tła zakratkowanego i zasianego różyczkami oraz kilka liter napisu otokowego^[b][4]:

Światło na temat dawnego wizerunku herbu Minigajły dał Bartosz Paprocki w Gnieździe Cnoty (1578), co w swoich dziełach powtarzają też Szymon Okolski i Wojciech Kojałowicz. Paprocki zamieścił informację, że Minigajło przed przyjęciem herbu Rawicz używał godła herbowego z wizerunkiem Łabędzia (bez związku z polskim Łabędziem). Dodał również, że Minigajło porzucił herb przyjęty w Horodle, a następnie wrócił do swego dawnego Łabędzia. Według Władysława Semkowicza, trudno jest przyjąć, aby to uczynił już sam Minigajło, gdyż on zaraz po Horodle znika ze źródeł historycznych, a owe odesłanie herbów Polakom wiąże się z zatargiem polsko-litewskim dopiero na zjeździe parczowskim z 1446 roku. Mogli to więc uczynić wówczas inni członkowie rodu Minigajły^[5].

Michał Minigajło wspomniany jest jako starosta wileński jedyny raz w rachunkach dworu Władysława Jagiełły, co według polskiego historyka, Władysława Semkowicza, może być błędem tego źródła. W latach późniejszych występuje bez żadnego tytułu, jednakże zawsze w otoczeniu podpisów wybitnych osobistości, świadkujących na dokumentach wielkiego księcia litewskiego – Witolda Kiejstutowicza, a nawet przed tak znacznymi panami jakimi byli Gasztołd, Moniwid i Bratosz (przodek Zenowiczów)^[2].

W 1412 roku pojawia się w dokumentach historycznych wraz z pełnionym przez niego urzędem starosty Wielony^[2].

W 1413 roku podczas unii horodelskiej doszło do przyjęcia przez polskie rodziny szlacheckie, bojarów litewskich wyznania katolickiego (tzw. adopcja herbowa). Jednym z ważniejszych dowodów tamtego wydarzenia jest istniejący do dziś dokument, do którego przyczepione są pieczęcie z wizerunkami herbów szlacheckich^[2].

 Osobny artykuł: Unia horodelska.

Minigajło został wówczas adoptowany przez przedstawicieli Rawiczów, gdzie zapisany jest wraz z pełnionym przez siebie urzędem kasztelana wileńskiego^[c]. Jest to ostatnia znana nam o nim wzmianka, zapewne krótko po Horodle^[d] zmarł^[2].

Monigajło był synem Gedygołda, jednego z organizatorów unii w Krewie i nieznanej z imienia i nazwiska matki^[2].

O potomstwie Minigajły nie mamy bezpośrednich wskazówek. W połowie XV w. w źródłach historycznych występuje inny bojar tego imienia, nie możemy jednak łączyć go z rodem Michała Minigajły, nie posiadając w tym względzie innych danych oprócz identyczności samego imienia, które było używane przez wielu innych ówcześnie żyjących bojarów^[4].

W dwóch dokumentach występuje Minigajło z bratem, niestety oba te źródła nie dochowały się w oryginale, lecz w skażonych kopiach, wskutek czego imię to w obu jest przekręcone. W akcie poręki za Bratoszę Kojlutowicza z końca XIV w. lub XV w., brat Minigajły występuje pod imieniem Surgilo^[6], w akcie unii wileńskiej z 1401 roku; Swiwilo^[5]. Różnica między nimi dotyczy wyłącznie trzech liter środkowych. Z zestawienia obu przykazów wnosić, imię to brzmiało Surwiło (Swrwilo, Surwilo)^[2].

Gniazdo rodu Minigajły leżało w powiecie oszmiańskim. Dziewieniszki (obecnie Litwa), z których się pisał, położone są o milę na północ od Moniwidowych i Gasztołdowych Gieranon. W odległości 1 mili na wschód od Dziewieniszek leżą Surwiliszki (obecnie Białoruś), jedna z kilku osad tej nazwy na Litwie, która niewątpliwie pozostaje w związku z Surwiłem, bratem Minigajly^[e][7].

Dziewieniszki już dawniej pewnie były w posiadaniu tej rodziny i prawdopodobnie już ojciec Minigajły, Gedygołd, był ich właścicielem, w bliskim sąsiedztwie rodu Moniwida, którego brat, również Gedygołd, może zawdzięczał swe imię. Jakkolwiek zaś Minigajlo tytułuje się mianem z Dziewieniszek dopiero w 1411 roku, jednakże fakt, że przez 11 lat (1387–1398) sprawuje urząd starosty oszmiańskiego, wskazuje na to, że już wtedy siedział w tych stronach i to prawdopodobnie w Dziewieniszkach. Po śmierci Minigajły, Dziewieniszki widocznie przeszły w posiadanie Wielkiego Księcia Litewskiego, albowiem Zygmunt Kiejstutowicz nadał je w 1433 roku wraz z innymi dobrami, Janowi Gasztołdowi^[7].

• ród herbowy
• heraldyka
• lista polskich herbów szlacheckich

• WładysławW. Semkowicz WładysławW., Miesięcznik Heraldyczny. Organ Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie, R. 7, Lwów–Warszawa: Towarzystwo Heraldyczne, 1914, s. 88 .

• Marek Minakowski: Mingajło Minigajło h. Rawicz. sejm-wielki.pl. [dostęp 2021-08-11]. (pol.).