Miasto (Grodzisko Dolne)
50°10′39″N 22°26′56″E/50,177500 22,448889
| część wsi | |
 Historyczny herb byłego miasta Grodzisko - Miasteczko. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo | |
| Część miejscowości | |
| Liczba ludności (1921) |
589 |
| Strefa numeracyjna |
17 |
| Kod pocztowy |
37-306[2] |
| Tablice rejestracyjne |
RLE |
| SIMC |
0650643 |
Położenie na mapie gminy Grodzisko Dolne  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu leżajskiego  | |
| 50°10′39″N 22°26′56″E/50,177500 22,448889[1]
| |
Miasto (hist. Grodzisko–Miasteczko) – obecna część wsi Grodzisko Dolne, położona w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie leżajskim, w gminie Grodzisko Dolne[3][4]. Do 1945 w powiecie łańcuckim, woj. lwowskim[5].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Około 1720 prawdopodobnie Teodor Józef Lubomirski (ur. 1683 – zm. 1745) z części wsi Grodzisko Dolne założył miasto prywatne, Grodzisko–Miasteczko, w którym rozwijało się rzemiosło i usługi oraz osadnictwo żydowskie. Grodzisko–Miasteczko, rozplanowano wokół rynku i było zamieszkane głównie przez Żydów, którzy mieli tutaj m.in. swój dom modlitw. Około 1740, ponownie za sprawą Teodora Lubomirskiego otrzymało prawa miejskie. Ostatnim właścicielem Miasteczka z rodu Lubomirskich, był Jerzy Marcin Lubomirski „książę bandyta”, „osławiony hulaka i awanturnik”, konfederat barski, który około 1779 roku sprzedał m.in. Grodzisko – Miasteczko, Maciejowi Aleksandrowi Borzęckiemu. W 1787 roku posiadłość należała do Michała Drohojowskiego. Następnie było w posiadaniu rodziny Kollermanów. Na przełomie XIX i XX wieku właścicielką Grodziska Miasteczka była baronowa Domicela Branhid. Podział Grodziska Dolnego usankcjonowały władze austriackie w 1786 roku, które podzieliły go na cztery gromady, Grodzisko Dolne, Grodzisko–Miasteczko, Grodzisko Górne i Wólkę Grodziską[6] Miasteczko utraciło prawa miejskie po 1918, po czym stanowiło tylko odrębną gminę jednostkową. W 1921 roku gmina liczyła 589 mieszkańców[7].
1 kwietnia 1930 roku do Grodziska Dolnego, ponownie przyłączono gminę jednostkową (dawne miasto) Grodzisko–Miasteczko[5], tworząc nową część wsi, współcześnie nazywanej Miastem[6].
Po II Wojnie Światowej większość byłych domów żydowskich została rozebrana. W ich miejscu, oraz wewnątrz rynku wybudowano nowe budynki. Obecnie rozplanowanie Miasteczka jest nieczytelne w terenie[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 79144
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 341 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Rejestr TERYT. Jednostki podziału terytorialnego (TERC). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2023-07-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 15 marca 1930 r. o zniesieniu gmin wiejskich Grodzisko Miasteczko i Wólka Grodziska w powiecie łańcuckim, województwie lwowskim (Dz.U. z 1930 r. nr 22, poz. 197)
- ↑ a b c Historia miejscowości | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2023-06-22].
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej : opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 13. Województwo lwowskie
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Grodzisko 1(3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 843.